ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Երկրաշարժի վնասը և կոռուպցիան միահյուսված են Էրդողանի Թուրքիայում. Հարութ Սասունյան 02/22/2023 11:51 | Վերլուծություններ
Թուրքիայում օրեցօր ավելանում է երկրաշարժի զոհերի թիվը։ Մեր սիրտը ցավում է մինչ այժմ գրեթե 50 հազար զոհերի և մոտ 200 հազար վիրավորների համար: Հնագույն Անտիոք քաղաքը (Անթաքիա)՝ 250 հազար բնակչությամբ, հիմնականում վերածվել է ավերակների։
Ինչպես գրել էի նախորդ շաբաթ, հայերը պետք է տարբերություն դնեն ցեղասպանությունն իրականացրած թուրքական կառավարության և թուրք ժողովրդի միջև, որը որևէ դեր չի խաղացել այս զանգվածային հանցագործության մեջ: Այսօրվա թուրքերից ոչ մեկը ողջ չի եղել 1915 թվականին։
Վերջին օրերին աշխարհի տարբեր երկրների լրագրողները հարյուրավոր հոդվածներ են գրել՝ մատնանշելով, որ նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի կոռուպցիոն գործելակերպը բազմապատկել է աղետի զոհերի թիվը: Էրդողանը, որը 2003 թվականին իշխանության եկավ որպես հավատացյալ մահմեդական, վերածվել է կոռումպացված բռնապետի։ Ինչպես ասվում է՝ «իշխանությունը փչացնում է, բացարձակ իշխանությունը փչացնում է բացարձակապես»։ Շատ թուրքեր մեղադրում են անձամբ Էրդողանին՝ մեծ թվով զոհերի և ավելի քան 100 հազար շենքերի փլուզման կամ վնասման համար, որոնք վատ են կառուցված եղել նախագահի մերձավորների կողմից: Թուրքիայում առնվազն մեկ միլիոն մարդ մնացել է անօթևան։
Սկսենք երկրաշարժի հարկից, որը թուրքական կառավարությունը սահմանել է 1999 թվականի երկրաշարժից հետո, որը Թուրքիայում պատճառ էր դարձել 17 հազար մարդու մահվան։ 2021 թվականին նախագահի հրամանագրով հարկը 7.5 տոկոսից բարձրացվեց 10 տոկոսի բոլոր մասնավոր հաղորդակցությունների համար։ Այս հարկի միջոցով հավաքագրված միլիարդավոր դոլարները շենքերի ամրացման և աղետների կանխարգելման համար նախատեսված նպատակների փոխարեն օգտագործվեցին շինարարական, տրանսպորտային և գյուղատնտեսական ծրագրերի ֆինանսավորման համար:
«Ռոյթերս» գործակալությունը հայտնել է մի մոր տանջագին խնդրանքի մասին, որի երկու որդիներն Անթաքիայում երկու օր ողջ էին մնացել փլատակների տակ՝ աղերսելով կռունկ բերել իր երեխաներին փրկելու համար: «Թուրքիայում շատերն ասում են, որ ավելի մարդիկ կարող էին ողջ մնալ 7.8 ուժգնությամբ երկրաշարժից, որը հարվածեց երկրի հարավում և հարևան Սիրիայում, եթե արտակարգ իրավիճակների արձագանքը լիներ ավելի արագ և ավելի լավ կազմակերպված»: Կազմակերպված փրկարարական աշխատանքների բացակայության պատճառով մարդիկ ստիպված են եղել մերկ ձեռքերով փորել փլատակները՝ փրկելու իրենց ընտանիքի անդամներին:
Թուրք զինվորները կամ ներկա չեն եղել փրկարարական աշխատանքներին, կամ նրանք շատ ուշ են ժամանել՝ սպասելով Էրդողանի քաղաքացիական պաշտոնյաների հրամաններին: Հետաքրքիրն այն է, որ Էրդողանը «հայտնի է դարձել ավելի քան երկու տասնամյակ առաջ, մասնավորապես 1999 թվականի հզոր երկրաշարժի արձագանքի վերաբերյալ իր քննադատության պատճառով», հաղորդում է «Ռոյթերսը»: Փոխարենը, «նա դատարկեց պետական ինստիտուտները, հավատարիմներին նշանակեց առանցքային պաշտոններում, ջնջեց քաղաքացիական հասարակության կազմակերպությունների մեծ մասը և հարստացրեց իր ընկերներին՝ իր շուրջը հավատարիմների փոքր շրջանակ ստեղծելու համար», ըստ Foreignpolicy.com-ի: Հիմնական ընդդիմադիր կուսակցության առաջնորդ Քեմալ Քըլըչդարօղլուն ասել է, որ անցյալ շաբաթ տեղի ունեցած երկրաշարժի ուժգնությունից ավելի վնասակար է եղել «համակարգման բացակայությունը, պլանավորման բացակայությունը և անկարողությունը»:
Աղետն ավելի խորացնելով, «2019 թ. Թուրքիայի նախագահ Էրդողանը գովաբանեց իր կուսակցության անցկացրած օրենսդրությունը, որը թույլ էր տալիս ներել գույքի սեփականատերերի շինարարական իրավախախտումները՝ առանց նրանց շենքերը համապատասխանեցնելու նորմերին», գրում է «Նյու Յորք թայմսը»: Միայն երկրաշարժի գոտում նման համաներում է տրվել մինչև 75 հազար շենքերի համար։ Հեգնականորեն, երկրաշարժից ընդամենը մի քանի օր առաջ կառավարությունը պատրաստվում էր հերթական համաներումը հայտարարել շինարարության իրավախախտողների համար։ Այժմ թուրքական կառավարությունը ձերբակալում է շինարարական կապալառուներին, որոնք առնչություն են ունեցել փլուզված շենքերի հետ: Բայց իսկական մեղավորները պետական պաշտոնյաներն են, որոնք հավանություն են տվել այս ցածրորակ շենքերի կառուցմանը։ Այս շենքերի սեփականատերերից շատերը սերտ կապեր ունեն նախագահ Էրդողանի կամ նրա իշխող կուսակցության հետ։
Փլատակների տակ թաղված քաղաքացիներին փրկելու համար հրատապ միջոցներ ձեռնարկելու փոխարեն Էրդողանը հակահարված է տալիս իր քննադատներին: Այդպիսի քննադատներից մեկը՝ «Թուրքիայում երկարամյա փորձ ունեցող ֆրանսիացի լրագրող Գիյոմ Պերիեն, ձերբակալվեց Ստամբուլի օդանավակայանում և արտաքսվեց Ֆրանսիա՝ վերադառնալու հինգ տարվա արգելքով», հաղորդում է Մերձավոր Արևելքի ինստիտուտը։ Ավելին, երկրաշարժի խառը օրերին կառավարությունը ժամանակավորապես փակեց սոցիալական մեդիան՝ թուրքական կառավարության անկարողության քննադատությունը արգելափակելու համար:
Jerusalem Post-ը փետրվարի 20-ին հրապարակել է մի հոդված՝ «Երկրաշարժից հետո Թուրքիայի Էրդողանը քավության նոխազների որս է անում» վերնագրով։ Հոդվածում ասվում էր, որ «Էրդողանի թղթե տունը փլուզվել է երկրաշարժից: Արդեն շտապում են քավության նոխազներ գտնել, ինչպես նաև կողոպտիչներ ձերբակալել... Գալիք ընտրություններին ընդառաջ, Էրդողանին նույնքան դժվար կլինի բացատրել սոցցանցերում շրջանառվող մի տեսանյութ, որտեղ նա պարծենում է, որ 2019-ին հաստատել է Քահրամանմարաշի երկրաշարժի կենտրոնում գտնվող շենքերի շինարարական համաներումը: Սա նշանակում է, որ նրանք ազատվել են շինարարական և երկրաշարժի կանոնակարգերին հետևելուց: Երկրաշարժի տասը նահանգներում ընդգրկված էր գրեթե 295 հազար շենք»։
Աղետալի երկրաշարժի անսպասելի կողմնակի ազդեցություններից մեկն այն է, որ Թուրքիան մի քանի տարի զբաղված կլինի ավելի քան հարյուր հազար փլուզված շենքերի վերակառուցմամբ։ Թուրքիայի ուշադրությունը կշեղվի Սիրիայի, Իրաքի, Կիպրոսի, Հունաստանի, Հայաստանի և Լիբիայի վրա հարձակումներից։ Այս երկրները մի որոշ ժամանակ հանգիստ շունչ կքաշեն...
Հարութ Սասունյան
«Կալիֆորնիա կուրիեր» թերթի հրատարակիչ
www.TheCaliforniaCourier.com
Թարգմանությունը՝ Ռուզաննա Ավագյանի
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
04/12/2024 15:02
Մտանք ակումբ, Մովսիսյանն ու Ամիրխանյանը ծեծված ջարդված էին,միլպետը ադրբեջանցիների վայրագության մասին
Տեսադարան
05/17/2022 10:49
Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցները
Մամուլ
- 04/27/2024 08:19 «Դուշ» շոուից հետո 5 աշխատողից 4-ն ազատվել ․«Հրապարակ»
- 04/27/2024 08:15 Երբ ընդդիմությունը կանցնի համատեղ ու ռադիկալ պայքարի․«Հրապարակ»
- 04/27/2024 08:11 Կառավարության ստորաբաժանումը «հորդորում» է ՊԵԿ-ին ստուգում իրականացնելիս հաշվի առնել իր կարգավիճակը, այլ կերպ ասած՝ «տեղը բերել». «Ժողովուրդ»
- 04/27/2024 08:08 Դա կլիներ մեր վերջը․ Փաշինյանը՝ ադրբեջանցի«փախստականների» մասին․ «Հրապարակ»
- 04/27/2024 08:03 Տավուշի մարզպետը, հացի սեղանի շուրջ, փորձել լվանալ գյուղացիների գլուխները․«Հրապարակ»
- 04/27/2024 07:52 Արարատ Միրզոյանը նույնպես չի եկել ԱԺ՝ ՔՊ-ականների հետ հանդիպման. գործադիրի անդամները խուսափում են . «Ժողովուրդ»
- 04/27/2024 07:36 1080 ռեեստր՝ 3270 հայտարարատու անձանց պաշտոնների՝ 5009 փոփոխությունների վերաբերյալ․ հիմքում խնամի-ծանոթ-բարեկամ սկզբունքն է․ «Ժողովուրդ»
Գործ #
03/06/2023 21:01
Արյունոտ օղակն ամբողջական չէ առ այսօր. Ինչ կապ ուներ Յուզբաշյանի սպանությունը Ղանդիլյանի սպանության հետ
06/17/2022 17:36
Նոտարի աշխատասենյակից հափշտակվել է կնիքը ու աշխատասենյակը հրկիզվել՝ ԵԿՄ Էրեբունու տարածքային բաժանմունքի նախագահ Մանվել Բատիկյանի քավորությամբ. Խարդախությունների մի ամբողջ կծիկի հետքերով
07/20/2020 20:31
Վանաձորում սպանվել է հայտնի ֆիզիկոս Մնացականյանը. Սպանության առիթը՝ 1000 դրամ
07/12/2020 18:04
«Դե իմացիր արա, էդ ռուբիլնիկի տեղն էլ ես եմ ասել». Մանկության ընկերը` Կախյանի մեկ տարեկան երեխայի ու հղի կնոջ սպանության մասին
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 04/22/2024 20:39 Ինչ իմանամ ինչի են ականազերծում, երևի ժողովուրդ շատ է հավաքվել՝ ականազերծում են, որ չգնան թփուտների մեջ թեթևանալու ու պայթեն... Կոռնիձորի Արո
- 04/01/2024 20:09 Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրություններն այդ երկրի ներքաղաքական կյանքի կարևոր ջրբաժանն է, Էրդողանի ժառանգներն են կրելու պայքարի դժվարությունները. Մելքոնյան
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
- 03/04/2024 15:56 Ալիևը և իր վարչակազմը ընդմիշտ կմնան վախի մեջ, հայ զինվորականը չի համակերպվելու ունեցած կորուստների հետ․ Դավիթ Տոնոյան
Մեկնաբանություն
- 04/20/2024 20:35 Մի տարբերություն էլ կա Հայաստանի ու Վրաստանի միջև՝ Վրաստանում ինքնիշխանությունն աճուրդի հանած Սահակաշվիլին բանտում է, Փաշինյանը՝ դեռ ոչ. Թևանյան
- 04/20/2024 18:25 Ե՞րբ է Ադրբեջանը նախատեսում տիրանալ Տավուշի տարածքներին, և ի՞նչ պետք է իմանանք մենք՝ կանխելու համար. Հոխիկյան
- 04/20/2024 16:43 Տիգրան Համասյանին և համերգին կազմակերպիչներին առաջարկում եմ դադարեցնել համերգը. Իշխանյան
- 04/20/2024 14:40 Մինչև Միջանցք տալն անվանափոխվելու են Երևանի թաղամասերի անունները. Դանիելյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 04/27/2024 19:11 3 զոհ, 6 վիրավոր․ Սյունիքում իրանական ավտոբուս է շրջվել
- 04/27/2024 12:45 Ողբերգական դեպք՝ Երևանում. շենքի բակում հայտնաբերվել է 66-ամյա տղամարդու մարմին
- 04/27/2024 12:03 ՌԴ քաղաքացին փորձել է նետվել Կիևյան կամրջից, ինքնասպանության փորձը կանխվել է
- 04/26/2024 20:05 Առեղծվածային դեպք՝ Կոտայքի մարզում. «Hotel Տ27» հյուրանոցային համալիրում հայտնաբերվել են 2 օտարերկրացիների մարմիններ. 2 հոգի էլ տեղափոխվել է հիվանդանոց
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 04/26/2024 21:56 Կինը բողոքել է զուգընկերոջ՝ նախկին կնոջ հետ շփումից․ մասնագետի խորհուրդները
- 04/26/2024 00:08 Ուսուցչուհին դասարանում սեռական հարաբերություն է ունեցել 14-ամյա պատանու հետ
- 04/23/2024 22:11 Ամուսիները փորձել են մի կնոջ դավանափոխ անել դեպի իսլամ՝ ինտիմ լուսանկարների միջոցով
- 04/23/2024 00:43 Նորածին դստերը անտառում թողած կնոջը դատապարտել են 40 տարի անց
Հետաքրքիր է իմանալ
- 04/26/2024 18:54 Առաջին անգամ ստեղծել են մկան և առնետի հիբրիդային ուղեղ
- 04/16/2024 18:04 Տիեզերական աղբն ընկել է Երկրի վրա ու ծակել տան տանիքը
- 04/15/2024 18:24 Հայտնաբերվել են մոլորակի ամենաառաջին մարդկանց մնացորդները, որոնք 1,86 միլիոն տարվա վաղեմություն ունեն
- 04/04/2024 19:00 Ծերացման դեմ պայքարում հետազոտողները նոր բացահայտում են արել