Փաստ ինֆո

Որևէ բարձունք, ճանապարհ զիջելու դեպքում այն անմիջապես հենակետ է դառնալու Ադրբեջանի համար, որտեղից շարունակելու է հարձակողական գործողությունները Հայաստանի վրա։ Դրանում բազմիցս համոզվել ենք․ օրինակները բավականին թարմ են։ Ինչպես Քարվաճառի հանձնումը պատերազմ բերեց Ջերմուկի և Սոթքի գլխին, Բերձորի ու Սև լճի հանձնումը՝ Տեղի, Կոռնիձորի ու Գորիսի գլխին, Իշխանասարի հանձնումը՝ Սիսիանի գլխին, Տիգրանաշենի հանձնումն էլ պատերազմ է բերելու արդեն մայրաքաղաք Երևանի գլխին։ Այդ մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց ռազմական պատմաբան Արմեն Այվազյանը։

«Եթե անգամ այս պահին մի կողմ դնենք այն, թե ինչ ռազմավարական դիրքերում են տեղակայված, այսպես կոչված, անկլավները՝ մասնավորապես Տիգրանաշենը, ապա դրանց հանձնումը հետագա հակամարտության համար բազմաթիվ լրացուցիչ հիմքեր է ստեղծելու։ Այն շատ լավ պատրվակ է դարձնելու Ադրբեջանն՝ իր ուզածին ուժով, պատերազմներով հասնելու համար։ Իսկ նրա նպատակը Հայաստանի ոչնչացումն է, որը չի էլ թաքցնում։ Տիգրանաշենը գտնվում է Երևանի մատույցներում։ Այնտեղից մինչև Երևան երկու քայլ է։ Եթե ժամանակակից հրետանային համակարգերից մեկը թշնամին դնի Տիգրանաշենում, հանգիստ խփելու է Երևանի կենտրոնին։ Ադրբեջանն ամեն կերպ փորձում է հասնել ու ամրանալ Երևանի մատույցներում։ Նրանց՝ ցանկացած մետր Երևանին մոտենալը պետք է լուրջ անհանգստացնի մեզնից յուրաքանչյուրին և հատկապես՝ երկրի ղեկավարությանը»,-շեշտում է Այվազյանը։

Բոլորովին անընդունելի համարելով «անկլավների» փոխանակման ադրբեջանակսն առաջարկը՝ մեր զրուցակիցը նկատում է՝ Տիգրանաշենն ու Արծվաշենը ռազմավարական առումով առհասարակ համեմատելի չեն։ Տիգրանաշենի ու Տավուշի, այսպես կոչված, անկլավների ունեցած ռազմավարական դիրքը հաշվի առնելով է Ալիևն ամեն կերպ փորձում ստանալ հայկական այդ գյուղերը։

«Հարց չի՞ առաջանում իսկ, թե անկլավներն ինչու են մաքրվել ժամանակին․ հենց այն պատճառով, որ հակամարտության առկայության դեպքում անկլավները կռվախնձոր են դառնում, հարվածի տակ են հայտնվում առաջինը հենց դրանք։ Եթե իրոք ընթացող գործընթացի նպատակը խաղաղության հաստատումն է, ապա ինչո՞ւ է Ադրբեջանն առաջ քաշել «անկլավների» հարցը։ Ամեն ինչ շատ պարզ է․ Ալիևն այդ անկլավներն ուզում է ստանալ, որպեսզի դրանք ծառայեցնի Հայաստանի վրա հետագա հարձակումների համար․ նա խաղաղության չի պատրաստվում, հակառակը՝ նոր պատերազմի է պատրաստվում։ Անկլավը ստանա, հաջորդ քայլով այն Ադրբեջանին կապող ճանապարհ է կառուցելու, հազար ու մի պատրվակ է հորինելու՝ սադրելու համար, ու, այսպես կոչված, միջնորդներից ոչ մեկը նրա ձեռքը չի բռնելու՝ ինչպես հիմա չեն բռնում»,-նկատում է Այվազյանը։

Ստեղծված աշխարհաքաղաքական իրավիճակում մեր տարածաշրջանում խաղաղության հնարավորությանը հավատալու Փաշինյանի համոզմունքը, մեր զրուցակցի խոսքով, զուրկ է հիմքից ու դուրս տրամաբանությունից։ Այսպես կոչված, միջնորդների աջակցության ակնկալիքը ևս սին է, քանի որ մեծ տերությունները կատաղի հակամարտության մեջ են գտնվում։

Խիստ վտանգավոր համարելով Տիգրանաշենի, ինչպես նաև Տավուշի յոթ գյուղերի դերը թերագնահատելու վարչապետի մոտեցումը՝ Այվազյանը շեշտում է՝ դրանք հանձնելու դեպքում Ադրբեջանը վերահսկողություն է հաստատելու ռազմարական նշանակության ճանապարհների վրա՝ ճիշտ այնպես, ինչպես արեց Գորիս-Կապան ճանապարհի դեպքում՝ Հայաստան-Իրան կապը վտանգելով, Հայաստանն Արցախին կապող մայրուղու դեպքում։

«Ասում է՝ Տիգրանաշենը հանձնելու դեպքում նոր ճանապարհ կկառուցենք։ Նախ՝ Հայաստանը Չինաստան չէ, որ սարերի վրայով ճանապարհ կառուցի՝ այն էլ կարճ ժամկետում։ Եթե ի զորու էինք, ապա ինչո՞ւ մինչև հիմա Հայաստանն Արցախին կապող նորմալ, թշնամու կողմից չվերահսկվող ճանապարհ չունենք, ինչու՞ մինչև հիմա Գորիս-Կապան ճանապարհին փոխարինող համարժեք ճանապարհ չունենք, որը պետք է կապեր Երևանը՝ Սյունիքի, Հայաստանը՝ Իրանի հետ։

Բացի այդ խնդիրները, «անկլավները» հանձնելու դեպքում բավականին մեծ տարածք, հայկական բնակավայրեր հայտնվելու են թշնամու դիտարկման տակ․ դրանց խոցելիությունն ավելի է մեծանալու, առանց այդ էլ՝ Հայաստանը ռազմավարական խորություն չունի»,-նշում է Այվազյանն ու ավելացնում՝ որևէ պարագայում ադրբեջանական հերթական ծուղակի մեջ չի կարելի ընկնել և թույլ տալ, որ Ադրբեջանն էլ ավելի մխրճվի Հայաստանի տարածքում ու կտրի երկիրը սնուցող երակները՝ կարևոր նշանակություն ունեցող ճանապարհները։

Աղբյուր` Փաստինֆո