Արխետիպային նյութի հետ զրույցի արդյունքում՝ մշակութային հիշողության պահպանում և փոխանցում

ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ

Բոլորը

07/31/2021 22:57 Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Կաթողիկոսը հրավիրված է G20 ֆորումին որպես գլխավոր դասախոս 07/31/2021 22:48 Գեղարքունիքի գյուղապետարաններից մեկի պաշտոնյան համաձայնվել է համացանցով մերկանալ ու պարել. նրան սպառնացել են 07/31/2021 20:24 Oգոստոսի 3-5-ը սպասվում է առանց տեղումների եղանակ 07/31/2021 20:15 Նիկոլ Փաշինյանը մասնակցել է Արմեն Շեկոյանի հոգեհանգստի արարողությանը 07/31/2021 20:11 Հայհոյանքը մեր կենցաղի պարտադիր տարր դարձավ այն քաղաքական ուժերի կողմից, որոնք այսօր «պայքարում են» դրա դեմ. Գևորգ Դանիելյան 07/31/2021 20:06 Սևանում փրկարարները ջրից դուրս են բերել ջրահեղձվող 11-ամյա երեխային 07/31/2021 20:00 Ռուսաստանում Սու-35Ս ինքնաթիռ է կործանվել 07/31/2021 19:57 Մտածող և գործող մարդիկ, անկախ նրանից իշխանություն են, թե ընդդիմություն, պարտավոր են հասկանալ այս իրողությունը և ասել այն, ինչից շահում, այլ ոչ թե կորցնում է Երկիրը. Հասրաթյան 07/31/2021 19:16 Սովորողները կամ պետք է ներկայացնեն պատվաստման սերտիֆիկատ, կամ յուրաքանչյուր 14 օրը մեկ ՊՇՌ թեստ հանձնեն. Նոր նախագիծ 07/31/2021 18:11 Իշխանությունն էնքան ա վախվորած, որ շուտով կարող ա նախագիծ ներկայացնի թարս նայելու համար քրեական պատասխանատվության մասին․ Գեւորգ Պետրոսյան 07/31/2021 18:05 Կեցցեն մեր մարզիկները, որոնք մեզ հաղթանակներ են պարգեւում․ Աշոտյան 07/31/2021 17:28 15-ամյա դպրոցականի սպանության մեջ կասկածվում է ոստիկանը 07/31/2021 17:13 Տիգրան Ավինյանը պաշտոնից ազատել է իր խորհրդականին 07/31/2021 16:18 Ադրբեջանի ՊՆ-ն հաստատել է ադրբեջանցի զինվորի մահը 07/31/2021 15:46 Կութի բնակիչները վախը սրտներում առօրյա գործերով են զբաղված. Իրավիճակը՝ Կութում և Սոթքում 07/31/2021 15:20 Նիկոլին սյուրպրիզ է սպասվում. գնում ենք ԱԺ քաղաքական դիակներին հուղարկավորելու. Հայկ Մամիջանյան 07/31/2021 15:06 Գագիկ Ջհանգիրյանը շրջայց է կատարել ՀՀ մարզերի ընդհանուր իրավասության դատարաններում 07/31/2021 15:03 Առանց հանրային քննարկման նախագիծն ընդունելը ծածկադմբոց է, հիասթափեցնող. Արա Ղազարյանը՝ հայհոյանքը քրեականացնող օրինագծի մասին 07/31/2021 14:57 Մկրտության ժամանակ հայ մանչուկը հոգևորականի ձեռքից վերցնում է խաչն ու նրա գլխի վրա խաչակնքում 07/31/2021 14:54 Մեկնարկել են Condor ավիաուղիների Ֆրանկֆուրտ - Երևան - Ֆրանկֆուրտ երթուղով չվերթերը 07/31/2021 14:29 Շուռնուխի հարեւանությամբ ադրբեջանցիները ռազմաբազա են կառուցում. ամեն գիշեր շարասյուն է անցնում 07/31/2021 14:04 Ադրբեջանցիները հայտնում են հավանական մարտական կորստի մասին. «Ռազմինֆո» 07/31/2021 14:01 Ադամ Շիֆը կարևորել է ԵԱՀԿ ՄԽ դերի մեծացումն ու հայ-ամերիկյան հարաբերությունների զարգացումը 07/31/2021 13:42 Մեր պատվիրած 211 ավտոբուսներն այսօր Չինաստանի Լյաոչեն քաղաքի գործարանից հանդիսավոր պայմաններում ուղևորվեցին դեպի Շանհայի նավահանգիստ.Հայկ Մարության 07/31/2021 13:37 Երևանում վիճաբանությունն ավարտվել է կրակոցով 07/31/2021 13:05 Եթե Վերաքննիչը որոշի կալանավորել, թող գնա կալանավորվի, ինչ ասեմ. Սյունիքի մարզպետը հետախուզման մեջ գտնվող որդու մասին 07/31/2021 12:51 Ես «Հայաստան» դաշինքի հետ գնում եմ խորհրդարան, որ մեր երկրում օր առաջ փոխվի իշխանությունը. Նազարյան 07/31/2021 12:46 ԱՄՆ-ը պետք է ամրապնդի ռազմավարական հարաբերությունները Հայաստանի հետ և վերջապես պետք է ճանաչի Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը.Քեթրին Քլարք 07/31/2021 12:43 Լեհաստանի Հանրային հեռուստաընկերությունը հակահայկական բովանդակությամբ ռեպորտաժ է հեռարձակել. Էդգար Ղազարյան 07/31/2021 12:37 Խաղաղություն' ազգային բանակ չունենալու հաշվին. Հոխիկյան 07/31/2021 12:23 Ո՞ր ճանապարհով է Թուրքիան զորք և ռազմական մատակարարումներ իրականացնելու Ադրբեջան. այս կոնտեքստով էլ է պետք դիտարկել Մեղրիի ճանապարհի կարևորությունն Ադրբեջանի համար.քաղաքագետ 07/31/2021 12:21 Այդ շինծու դատավարությունները թուրքը հետագայում ցանկացածի աչքն է կոխելու՝ որպես Հայաստանի ագրեսիան իբր դատական կարգով ապացուցված փաստի.Գևորգ Դանիելյան 07/31/2021 12:02 Մենք առանց հասկանալու լեգիտիմացրել ենք վաչկատուն ցեղերի կողմից մեր հայրենիքի բնակավայրերից մեկին տրված Շորժա բառացիորեն՝ «աղիավուն, աղուտ» անվանումը.փորձագետ 07/31/2021 11:56 ԱԺ յոթերորդ գումարման խորհրդարանն իր գործունեությունն ավարտեց արտահերթ նստաշրջանով 07/31/2021 11:23 Թշնամին կրակ է բացել Երասխի հատվածում հայկական դիրքերի ուղղությամբ, փորձել ամրաշինական աշխատանքներ իրականացնել 07/31/2021 11:18 Հաստատվել է կորոնավիրուսով վարակվելու 243, մահվան՝ 6 դեպք 07/31/2021 11:13 Երկաթուղայինի օրը` օգոստոսի 1-ին, երթևեկությունը ներհանրապետական էլեկտրագնացքներով կլինի անվճար՝ բացառությամբ Երևան-Գյումրի էքսպրեսների 07/31/2021 10:59 Համապատասխան մարմինները ստանալով քաղաքական պատվեր ցանկացած ընդդիմախոսի դեմ կհարուցեն քրեական գործեր, փորձելով լռեցնել վերջիններիս.Ռոբերտ Հայրապետյան 07/31/2021 10:55 Կապիտուլյացիայից հետո Հայաստանը միայն կորցնում է.Էդուարդ Շարմազանով 07/31/2021 10:35 Այն մարդիկ, ովքեր ձեզ ասում են, որ կարող են այս խայտառակ իրավիճակում նորմալ հարաբերություններ հաստատել Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ, լկտի ստում են ձեզ.Արման Աբովյան 07/31/2021 10:28 Տոկիո-2020․ Բաչկովը հաղթեց ադրբեջանցուն և դուրս եկավ քառորդ եզրափակիչ 07/31/2021 10:10 Ներքին սպառնալիքներ նաև տնտեսության համար. «Փաստ» 07/31/2021 10:07 2013-ի միջադեպը կանխորոշեց Սահակյանի ճակատագիրը. «Հրապարակ» 07/31/2021 10:04 Սուրիկ Խաչատրյանի տունը խուզարկվել է. «Ժողովուրդ» 07/31/2021 10:01 Իշխանությունն «ականապատել է» խորհրդարանը. «Հրապարակ» 07/31/2021 09:59 Իշխանությունների խայտառակ խեղճությունն ու անորոշ պատրաստակամությունը. «Փաստ» 07/31/2021 09:57 Նոր փոփոխություն. ինչ պետք է ունենան գազաբալոններով մեքենաների վարորդները. «Ժողովուրդ» 07/31/2021 09:56 «Պատիվ ունեմ»-ում որոշել են «թրջել» իրենց մանդատները եւ ռեստորանում մեծ խնջույք են կազմակերպել. «Հրապարակ» 07/31/2021 09:54 Ինչպե՞ս ապահովել «բալանս» արտախորհրդարանական դաշտում. «Փաստ» 07/31/2021 09:51 Քաղաքական հետապնդումները շարունակվում են. թիրախում Արման Սահակյանն է. «Ժողովուրդ»

07/29/2021 23:21 Նիկոլ Փաշինյանը նոր որոշում է ստորագրել 07/30/2021 12:52 Գալու է մի օր, երբ դուք ձեր խղճի առաջ եք պատասխան տալու, այս զինվորների կյանքն այդքան էժանագի՞ն եք համարում, որ քրեական գործ չեք հարուցում. նախկին դատախազը՝ գործող դատախազներին 07/30/2021 10:34 Պետական մի պաշտոնյա տպագիր գրությամբ իրեն պարգևատրած շքանշանը թողել էր որդուս շիրմաքարին. հերոս Ալբերտ Հովհաննիսյանի հայր 07/30/2021 16:16 3 հրշեջ ինքնաթիռ, 9 ԱԹՍ, 38 հրշեջ ուղղաթիռ, 620 հրշեջ մեքենա չեն կարողանում մարել Թուրքիայի 23 նահանգներում տարածվող հրդեհը. Կա չորս զոհ 07/30/2021 21:46 Կոտայքում մահվան ելքով վրաերթից հետո 28-ամյա տղան ոստիկաններին ասել է, որ վրաերթի հեղինակը ինքն է. քննիչները կասկածներ ունեն, որ վարորդը եղել է երիտասարդ աղջիկ 07/30/2021 13:18 Թշնամին կրակ է բացել Երասխի հատվածում տեղակայված հայկական դիրքերի ուղղությամբ.ՊՆ 07/31/2021 14:04 Ադրբեջանցիները հայտնում են հավանական մարտական կորստի մասին. «Ռազմինֆո» 07/31/2021 15:20 Նիկոլին սյուրպրիզ է սպասվում. գնում ենք ԱԺ քաղաքական դիակներին հուղարկավորելու. Հայկ Մամիջանյան 07/30/2021 23:03 Բադենից՝ Ապարան մոլախաղերի սիրահար զբոսաշրջիկներ չսպասեք, Պակիստանից ու Թուրքիայից՝ կգան 07/30/2021 22:14 Վրաերթից մահացած 24-ամյա տղան մինչ այդ զվարճանքի վայրում վեճի ու ծեծկռտուքի մասնակից էր եղել․ նրան դանակահարել էին 07/30/2021 19:25 Դավիթ Բեկ գյուղից 1-1,5 կմ հեռավորության վրա տեղակայված ադրբեջանցին ամրապնդում է դիրքերը. ԶՈՒ-երի քանակը գերազանցում է մերոնց 07/31/2021 16:18 Ադրբեջանի ՊՆ-ն հաստատել է ադրբեջանցի զինվորի մահը 07/30/2021 23:41 79-ամյա կինը վերադարձել է Հայաստան և ներկայացել ոստիկաններին 07/30/2021 16:29 Ալեքսանդր Ազարյանի նկատմամբ հարուցված կարգապահական վարույթը կարճվել է. Հասկացել են՝ կհայտնվեն ծիծաղելի կարգավիճակում 07/30/2021 14:19 ԱԺ-ն քննարկում է վիժվածքներին վիժվածք ասելու քրեականացումը, մինչդեռ Բրյուսելում հայտարարվում է , որ վերջին սահմանային լարվածության և զոհերի մեղավորը Ադրբեջանն է.Աշոտյան 07/30/2021 09:43 Ռուսաստանից «դաբրո» ունի. Փաշինյանը «գահընկեց» կանի Վահե Հակոբյանին. «Ժողովուրդ» 07/30/2021 21:32 Ափսոս, որ սպարապետի ու սրա մեջ հոսել է նույն արյունը. Գագիկ Համբարյանը՝ Արամ Սարգսյանին 07/31/2021 11:23 Թշնամին կրակ է բացել Երասխի հատվածում հայկական դիրքերի ուղղությամբ, փորձել ամրաշինական աշխատանքներ իրականացնել 07/31/2021 14:29 Շուռնուխի հարեւանությամբ ադրբեջանցիները ռազմաբազա են կառուցում. ամեն գիշեր շարասյուն է անցնում 07/29/2021 23:39 Ալիևին կկանգնեցնի Պուտինը, Նիկոլի հույսը սա է, բայց Մոսկվան իր շահերն ունի. Արգիշտի Կիվիրյան

Արխետիպային նյութի հետ զրույցի արդյունքում՝ մշակութային հիշողության պահպանում և փոխանցում 07/16/2021 13:46 | Հարցազրույց

Նկարիչ, դիզայներ Արթուր Մանուկյանը սիրում է աշխատել արխետիպերի հետ՝ հայկական ՈՒխտասարի սիմվոլներից մինչև՝ Մանդալայի սիմվոլը․․․Այդ առումով նրա աշխատանքները, վստահ կարելի է սիմվոլիստական համարել։ Իր համոզմամբ՝ ավելի շատ պոստմոդեռնիստական են, քանի որ ամենատարբեր, բազմազան նյութերի փոխկապակցությունը առավել հատուկ է ժամանակակից կերպարվեստի այդ ոճին։ «Իմ ինտերպրիտացիաներն այսօրվա լեզվով են խոսում արխետիպային նյութի հետ, արդյունքում՝ տեղի է ունենում մշակութային հիշողության պահպանում և փոխանցում, ինչն էլ արվեստի էությունն է։ Այն է՝ ձևակերպել ժամանակակից արվեստի տեսլականը և ավելի հասկանալի լեզվով փոխանցել սերունդներին։ Այս բանաձևի առանցքում է գտնվում արվեստագետը։

Առավել անհատականացնենք հարցը՝ Արթուր Մանուկյանն ի՞նչ է փնտրում արվեստում և ի՞նչ է գտնում, որոնումների մե՞ջ է, թե՞ իր հարցերի պատասխանները գտել է․․․

-Եթե ես ամեն բան գտած լինեի, էլ չէի զբաղվի արվեստով, թեպետ այսօր իմ սեփական բանաձևերը հստակ ձևակերպելու խնդիր ունեմ։ Եվ ամեն նոր ստեղծագործությանս միջոցով ես այդ բանաձևերն եմ ձևակերպում։ Արվեստագետի խնդիրն, ըստ իս, տվյալ ժամանակի հրամայականները ձևակերպելն է ու եթե հաջողվի՝ ապագայի հրամայականները սահմանելն ու այն հաջորդ սերունդներին փոխանցելը։ Ես իմ բանաձևումներն, իմ ասելիքը և ասելիքի ֆորման եմ փնտրում, որ կարողանամ այդ ֆորմայի միջոցով հասցնել մարդկանց։ Դա շարունակական պրոցես է։

-Ֆորմալ առումով բազմաժանր ստեղծագործող եք։ Օգտագործվող նյութի առումով ևս՝մետաղ՝ փայտ, ապակի, կտոր, նաև՝ գրաֆիկական աշխատանքներ․․․

-Մասնագիտությամբ դիզայներ լինելով, ինձ համար նյութերի փոխհարաբերությունը կարևոր է։ Ընդհանրապես, արվեստում ինձ ամենաշատը հետաքրքրում է փոխհարաբերությունների հարցը՝ դա լինի ծավալների, նյութերի փոխհարաբերություն, թե՝ մարդ- Աստված փոխհարաբերություն։ Դրանց կիզակետում է ձևավորվում, հղկվում արվեստագետի ոճը, ստիլը, նաև՝ասելիքի տեսլականաը։ Ինձ համար նյութը, նյութի նշանակությունը կարևոր դեր ունի։ Նյութն է թելադրում ֆորման և ֆորման թելադրում է նյութը։ Ֆունկցիան թելադրում է ֆորմա և հակառակը։ Ի դեպ, նյութերը պայմանական բնույթ ունեն, ինչի արդյունքում ես սահմանափակումներ չունեմ ստեղծագործելիս։ Շատ է պատահել, երբ ինձ ասել են՝ միայն բրոնզ, բայց ես գտնում եմ, որ դա սահմանափակում է։

-Կարծեմ՝ այդ տեսանկյունը հիմնականում քանդակագործներին է հատկանշական։

-Այո, հենց նրանցից եմ հաճախ լսում՝ լավ է, բայց որ բրոնզ լիներ․․․ասում են հետո՝ թե՝ բրոնզով արա, էլի։

-Քանդակագործներից խոսք գնաց ու այս համատեքստում չեմ կարող չանդրադառնալ այս համատեքստում տեղի ունեցած միտումներին։ Ըստ իս՝ 2-3 տարի առաջվա՝ մարդաբոյ, անարվեստ քանդակներին հիմա էլ փոխարինելու են եկել ինչ-որ անսեռ քանդակներ։ Կառավարության թիվ 3-րդ շենքի դիմաց տեղադրված գորշ ու տխուր արձանը՝ վկա, որն ըստ էության, գենդերիզմի խորհրդանիշ է՝ պարտադրված՝ օտարների կողմից։ «Նախահայրենիքը», ԱՄՆ-ն է, որը մի տեսակ մատրյոշկա խաղալիքի նման իր նմանակներն է արտահանում։ Հայաստանը տվյալ հանձնարարությունը ներմուծող երկիր է, փաստորեն․․․Բայց որքանո՞վ է այն մեր հոգեկերտվածքին հարազատ․․․

-Ես դա դիտարկում եմ որպես որոշակի քաղաքականության շարունակություն մեր երկրում, այսինքն, դա պարտադրված մոտեցում է, իսկ քանդակագործին պատվիրում են, նա էլ՝ անում է։ Կարծում եմ՝ այստեղ մասնագիտական խորհուրդների՝ /գեղարվեստի, ճարտարապետության/՝ պակասն է առկա և անհրաժեշտությունը՝ զգալի։ Նախկինում դրանք գործում էին, իսկ այսօր՝ չկան։ Չկան ու մենք տեսնում ենք, թե պետական մրցանակների շնորհման ժամանակ ինչ է կատարվում։ Մասնագետների, պրոֆեսիոնալների անտեսման քաղաքականությունն այսօր առավել զգալի է դարձել, մինչդեռ ակնհայտ է՝ ճանաչված, մեծ համարում ունեցող արվեստագետների, որոնց խոսքը որոշակի արժեք ունի քաղաքաշինության և գեղարվեստի բնագծում, անհրաժեշտությունը կա։ Այսինքն, մասնագիտական խորհուրդներն ու հանձնաժողովները հարկ է, որ գնահատողական որոշիչ դեր կատարեն այս կամ այն քանդակը մայրաքաղաքում տեղադրելու համար։ Դա մեկ խնդիր, երկրորդը՝ մի բան, որն ԱՄՆ-ում է տեղադրված, նույն տրամաբանությամբ Հայաստան տեղափոխելը սխալ է։ Քաղաքային քանդակ հասկացողություն կա աշխարհում, նույնիսկ մեր քանդակագործներից ոմանք մեծ պայքար ծավալեցին, որ այս գաղափարը Երևանում էլ կյանքի կոչվի։

-Հավանաբար, քանդակագործ Նունե Թումանյանի նախաձեռնությունը նկատի ունեք, նրա այդ գաղափարը ոգևորեց քանդակագործներին, մի շարք ցուցահանդեսների, հետաքրքիր գործերի ներկայացման առիթ դարձավ, գիրք-ալբոմ ստեղծվեց, բայց․․․ ոչ Երևանում, ոչ էլ՝ այլ քաղաքներում դրանցից ոչ մեկն առայսօր մարմին չստացավ։ Իսկ հիմա, մեր ժամանակն արդեն որպես առաջնահերթություն բոլորովին այլ թեմաներ ու խնդիրներ է մեր առջև դրել․․․

-Այո, Նունե Թումանյանի նախաձեռնությունը նկատի ունեմ, ինքը պրոֆեսիոնալ լինելով երբեք չի խորշում մասնագետների հետ աշխատելուց։ Այնուհանդերձ, կան վատ օրինակներ, որոնց ամեն քայլափոխի տեսնում ենք՝ տարերայնորեն «կապիրովկա» անելու միտումը ես քաղաքական մտայնություններով եմ պայմանավորում։ Իհարկե, ոչ անմիջականորեն, բայց՝ քաղաքականության հետևանքով պարտադրվելով՝ դրանք մի քանի խնդիր են լուծում ըստ իս, նախ՝ փչացնում են հանրության ճաշակը, քանի որ քանդակը ձևավորում է քաղաքային հոգևոր միջավայր, իսկ դա մեծ դաստիարակչական նշանակություն ունի սերունդների համար։ Իմ օրինակով ասեմ՝ դեռ մանկությունից հիշողությանս մեջ մնացել է Ալեքսանդր Թամանյանի քանդակի ազդեցությունը, որին, դառնալով նկարիչ՝ սկսեցի ավելի ուրիշ աչքերով նայել և ավելի խորը գնահատել նրա նշանակությունը։ Ընդ որում, ոչ թե՝ Թամանյանի նշանակության մասին եմ հիմա խոսում, այլ՝ քանդակի՛ գեղարվեստական արժանիքների, նրա ճարտարապետական լուծումների՝ մեր քաղաքի ձևավորման կոնտեքստում տեղի ընտրության և այլ կարևորությունների մասին։ Մասնագիտական խորհուրդներին որքան էլ ցենզուրա ասեն, եկեք-տեսեք, որ կյանքը կոնկրետ օրինակներով էլ ցույց է տալիս՝ որոշակի խորհուրդներ պիտի լինեն։ Մրցանակների համար ժյուրի կա չէ՞, իսկ քաղաքային միջավայր ձևավորող քանդակների համար ո՞չ։ Դա աբսուրդ է։

Ցավոք․ տեսանելի և անտեսանելի շատ այլանդակությունների հետևում մեկ էլ՝ պարզվում է՝ կանգնած են որոշակի մարդիկ և որոշակի ֆինանսներ, որոնք ինչ-որ ճանապարհով աշխատել են և այսօրվա բառապաշարով՝ լվացվել մեծ գումարներ։

-Ձեր կարծիքով՝ ինչ ունեն այսօր հայերը Եվրոպայից ստանալու՝ մշակութային ոգեշնչման առումով։ Տոնինո Գուերան, օրինակ, խոստովանում էր, որ Հայաստանն աստվածային երկիր է և ամեն անգամ հետ վերադառնալով՝ ինքը տևական ժամանակ ստեղծագործում է՝ այստեղից ստացված ոգեշնչումով, ոգեղենությամբ։

- Տեսեք, ամբողջ աշխարհում հետաքրքիր բան կա՝ Եվրոպան, Ամերիկան, երբ մի երկիր են զավթել, գաղութացրել են,առաջին խնդիրն է եղել զավթված երկրի մշակույթը տեղափոխել իրենց երկիր։ Ինչու։ Նրանք տարել են, տեղայնացրել և դարձրել են իրենց սեփականությունը։ Այսինքն, այնպես չի, որ նրանք կրկնօրինակել են։ Երբ մենք եվրոպացի նկարչի մոտ տեսնում ենք արևելյան ինչ-որ դրսևորումներ, դա պատահական և անմիջական կուրորեն արված կրկնօրինակումը չէ, այլև՝ նրանց պրիզմայով անցկացված, իրենց սեփականությունը դարձած ստեղծագործության հետ գործ ունենք, որը հաջորդ էտապում ներկայացվում է որպես սեփական մշակույթ։ Իսկ մեզ մոտ դա վերցվում ու միանգամից դրվում Երևանում։

Մի քանի տարի առաջ, Մոսկվայում, հենց Կրեմլում ինձ բախտ վիճակվեց տեսնել Հենրի Մուրի իրական քանդակները, որոնք Մեծ Բրիտանիայի այգիներից ու պուրակներից հանել էին, հետն էլ՝ հանելով կամ կրկնօրինակելով այդ արձանների պատվանդանները, որոնք հողի մեջ էին ամրացված։ Այսինքն, արձաններն իրենց միկրոմիջավայրով էին տեղափոխել՝ այդպիսով հստակ ձևակերպելով, թե ինչու՞ են դրանք դրվում այգում և ինչու՞ հենց իրենց հատուկ պատվանդանով։ Իրականում, պարզ է՝ կոնտեքստից փորձել էին չկտրել, թեպետ՝ իր միջավայրից հանել-բերելով արդեն կտրել էին։ Այսինքն, այսպիսի նրբերանգներ կան․․․ Միով բանիվ, ՈՒսպենսկի տաճարը, Կրեմլը այդ ընթացքում Հենրի Մուր էին շնչում։ Եվ ես իրապես հասկացա Մուրի արվեստի հզորությունը, քանզի նախաձեռնողները հնարավորինս կարողացել էին իր իսկական-բնական միջավայրին համահունչ միջավայր ստեղծել՝ նրա արձանները միշտ քաղաքի ճարտարապետությանը համահունչ են տեղադրվել։ Մեզ մոտ ամեն ինչ հակառակն է՝ ինչ ասես, որտեղ ասես՝ կարող են տեղադրել առանց հաշվի առնելու առկա ճարտարապետությունն ու միջավայրը։ Ես այստեղ զուտ քաղաքականություն եմ տեսնում՝ միտված կամ փչացնելու հանրության ճաշակը, կամ՝ դեգրադացնելու։ Սա էլ էքսպանսիայի մի տեսակ է։

-Դուք ասում եք՝ սիրում եմ աշխատել արխետիպերի հետ՝ բերելով ուխտասարյան սիմվոլների վերծանման ձեր օրինակները, այսինքն, ժամանակակից նյութ ու տեքստ եք ներկայացնում, որոնց մեջ նախատիպերն են նստած․․․Չունե՞ք տպավորություն, թե՝ հին ազգերը ոսկոր են, որ մնացել են գլոբալիստների կոկորդին։

-Նման միտումներ տեսնում եմ և մեր երկրում ընթացող այս պրոցեսներն էլ հեռահար կարգով ենթարկվում են այդ տրամաբանությանը։ Ընդհանրապես, իմ հակազդումը այդ ամենին՝ միշտ նույն կերպ է՝ արվեստի միջոցով, այն է՝ սեփական ինտերպրիտացիաներով՝ արխետիպային նյութի նորովի, ժամանակակից ներկայացմամբ՝ առավել հասկանալի լեզու փոխանցել սերունդներին։

Ի վերջո, պլակատի լեզվով, որին հաճախ եմ դիմում, կարելի է պարզ ու լակոնիկ խոսել ամեն թեմայից՝ և՛քաղաքական, և՛սոցիալական ու մշակութային։