Փաստ ինֆո

«Արցախում Սահմանադրությամբ հաստատված պետական լեզուն գրական հայերենն է և այդպես էլ մնալու է: Լեզվի օրենքում փոփոխություն կատարելու հետ կապված այս կեղծ աղմուկն ու շահարկումները, զարմանալիորեն, բարձրացրել են հենց այն ուժերը, որոնք Արցախը հասցրեցին այս վիճակին և դա արեցին արցախցիների կամքին հակառակ, դավադրաբար: Դա հիմնականում Հայաստանի, որոշ չափով նաև՝ Արցախի իշխանական թևն է, մեծ իմաստով՝ արևմտամետ ուժերը, - «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասել է Արցախի Ազգային ժողովի «Արդարություն» խմբակցության պատգամավոր Մետաքսե Հակոբյանը։ Հիշեցնենք, որ նախօրեին հայտնի դարձավ, որ նախատեսվում է Արցախում լեզվի մասին օրենքում փոփոխություններ կատարել եւ ռուսերենը եւս ճանաչել որպես պետական լեզու։ «Խոսքը ոչ թե պետական լեզվի, այլ պաշտոնական լեզվի և պետական գրագրությունների մասին է: Երբ մենք հայտնվեցինք այս դաժան իրականության մեջ, որը, նորից եմ կրկնում, մեր կամքով չէր, այլ բռնի ուժի հետևանք, ապա, ստեղծված օբյեկտիվ իրավիճակով պայմանավորված, այսինքն՝ տեղում ծառայություն իրականացնող ռուսական խաղաղապահ զորքերի հետ շփումներում սկսեցինք առավել շատ օգտագործել ռուսերենը, այդ թվում նաև՝ պաշտոնական գրագրության մեջ: Օրենքով այսպիսի դրույթ ուղղակի չկա, որ Արցախում պաշտոնական գրագրությունը կարող է կատարվել ռուսերենով»,- ասաց Մ.Հակոբյանը:

Արցախի Ազգային Ժողովի պատգամավորը նկատում է՝ ոչ մեկին չի անհանգստացնում այն փաստը, որ Արցախում, նոյեմբեր ամսից ի վեր, ստեղծված իրավիճակով պայմանավորված, օրենք է խախտվում, երբ պետական կառույցների գրագրությունը, հիմնականում, կատարվում է ռուսերենով. «Հենց փորձ արվեց խնդիրն օրինական դաշտ բերել, այսինքն՝ օրենքը հարմարեցնել ստեղծված իրողության հետ, արևմտամետ ուժերը հրապարակ նետվեցին, շահարկելով հարցն ու փորձելով հակառուսական տրամադրություններ բորբոքել: Անդրադառնալով լեզվի մասին օրենքին, նշեմ, որ փոփոխության նախագծի հիմնական հեղինակը Կրթության, Գիտության, Մշակույթի և Սպորտի հարցերով մշտական հանձնաժողովի նախագահ Արամ Հարությունյանն է: Հիմնական քննարկումները եղել են իրենց արբանյակ թևի՝ Սամվել Բաբայանի գլխավորած՝ «Միասնական Հայրենիք» կուսակցության հետ: Օրենքում փոփոխություն ենթադրող հատվածն այդ քննարկման ընթացքում ձևակերպվել է հետևյալ կերպ՝ Լեռանային Ղարաբաղի Հանրապետության պաշտոնական լեզուներն են՝ գրական հայերենն ու ռուսերենը: Օրենքի նախագիծը փետրվարի 5-ից այս ձևակերպմամբ շրջանառության մեջ է մտել, մարտի 5-ին այն կմտնի նաև Կառավարություն: Ամենայն հավանականությամբ, Կառավարությունը կհաստատի այն, որից հետո նախագիծը կգա Ազգային Ժողով»,- ասել է Մետաքսե Հակոբյանը:

Անդրադառնալով նախագծի առնչությամբ իրենց կողմից առաջ քաշված անհամաձայնությունների թեմային՝ Արցախի ԱԺ «Արդարություն» խմբակցության պատգամավորը նկատում է՝ նախագծի հեղինակի և իր մասնակցությամբ բանավոր կարճատև քննարկում – հանդիպումներ են եղել, որի ընթացքում վերջինս հայտնել է թե´ իր՝ որպես պատգամավորի և թե´ խմբակցության հավաքական տեսակետը, ըստ որի, նախագծի ներկայիս ձևակերպումն իրենց համար ընդունելի չէ, քանի որ օրենքի նմանօրինակ ձևակերպմամբ հայերենը հավասար հարթության վրա է դրվում ռուսերեն լեզվի հետ. «Բնականաբար, փոփոխությունը պետք է արվի այնպես, որ մենք, առանց օրենք շրջանցելու, կարողանանք գործածել ռուսերեն լեզուն, սակայն, առանց որևէ ազգային էլեմենտ խախտելու: Այդ նպատակով, մենք արդեն այսօր ձևակերպել ենք մեր առաջարկն ու ուղարկել այն հանձնաժողով: Առաջարկը հետևյալն է՝ օրենքի հիմնական ձևակերպումը փոփոխության չի ենթարկվում, մնում է նույնը, այսինքն՝ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության պաշտոնական լեզուն գրական հայերենն է, այնուհետև լրացումն է, ըստ որի՝ գրական հայերենի հետ կարող է օգտագործվել նաև ռուսերեն լեզուն»:

Մետաքսե Հակոբյանն ընդգծում է՝ մինչ օրենքի նախագիծը կհասնի Ազգային Ժողով, այն անցնելու է հանրային մի շար քննարկումներով, և եթե, մինչ օրենսդիր մտնելը որևէ փոփոխության չենթարկվի, ապա Ազգային Ժողովում «Արդարություն» խմբակցությունը դեմ կքվեարկի օրենքի նախագծի այսօրվա ձևակերպմանը:

Ամփոփելով թեմայի առնչությամբ նախօրեից մամուլում բարձրացված աղմուկի պատճառահետևանքային կապերը՝ Արցախի Ազգային ժողովի «Արդարություն» խմբակցության պատգամավոր Մետաքսե Հակոբյանը նկատում է՝ Հայաստանի և Արցախի արևմտամետ ազդեցությամբ իշխանական թևերը թող հանգիստ լինեն՝ արցախցիները դարերով բարիդրացիական հարաբերությունների մեջ են եղել ռուսական կողմի հետ, այդ բարեկամությունը երբեք, որևէ իրավիճակով պայմանավորված չի խաթարվել և նմանօրինակ մանիպուլյացիաների արդյունքում ևս՝ որևէ փոփոխություն չի կրելու:

Հիշեցնենք, որ Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի 5 խմբակցություններից 3-ի՝ «Ազատ հայրենիք ՔՄԴ»-ի, «Արդարության» և «Միասնական հայրենիքի» պատգամավորներն առաջարկել են փոփոխություններ և լրացումներ իրականացնել «Լեզվի մասին», ինչպես նաև «Հեռուստատեսության և ռադիոյի մասին» օրենքներում։ Նախագծում մասնավորապես նշված է. «Հաշվի առնելով Արցախի և Ռուսաստանի մշակութային, ռազմական, տնտեսական հարաբերությունների պատմական հիշողությանը և այն փաստը, որ բազմաթիվ արցախցիների համար շփման երկրորդ լեզու է հանդիսանում ռուսերենը` կարևոր ենք համարում նոր որակի հարաբերությունների վերաարժևորումը և նոր օրակարգի ձևավորումը»:

«Այս համատեքստում, ըստ օրինագծի հեղինակների, առաջնահերթ է Արցախում ռուսաց լեզվի կարգավիճակի բարձրացումը, իսկ դա անհրաժեշտ պայմաններ կստեղծի բոլոր ոլորտներում արցախյան ու ռուսական կողմի համագործակցությունը խորացնելու համար, իսկ տեսանելի ապագայում կնպաստի իրավական շրջանակներում հարաբերությունների զարգացմանը», - ասվում է նախագծի հիմնավորման մեջ։

Հեղինակ՝ Նվարդ Մանվելյան

Աղբյուր` Փաստինֆո