Փաստ ինֆո

«Ցավով պետք է նշեմ, որ անհարգալից հռետորաբանությունը սկսում է 2 կողմից թելադրվել։ Ես շատ ըմբռնումով եմ մոտենում տարբեր կուսակցությունների դիրքորոշումներին եւ նրանց թեւերի քայլերին, բայց, ի սկզբանե, համոզված եմ եղել, որ «Հայոց լեզվի» եւ «Հայոց պատմության» դասավանդման հարցը պետք չէ քաղաքականացնել, պետք չէ այն վերածել Ավարայրի ճակատամարտի, մենք Մատյան գնդի դեմ չենք դուրս եկել, ոչ էլ Մատյան գունդն է դուրս եկել մեր դեմ, այսինքն, Վարդանանք եւ այլք չկան, կա ՀՀ ինքնիշխան պետություն եւ կան ՀՀ քաղաքացիներ, կա իշխանություն, որն իրականացնում է պետության գործառույթները եւ կան մասնագիտական շրջանակներ»,-«Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց ԵՊՀ հայ բանասիրության ամբիոնի դասախոս, լեզվաբան Նարինե Դիլբարյանը՝ անդրադառնալով հայագիտական առարկաների շուրջ ստեղծված խնդրին ու մասնագիտական շրջանակների եւ ԿԳՄՍ նախարար Արայիկ Հարությունյանի երկխոսության չկայացած փորձին ։ 

Հիշեցնենք, ԵՊՀ դասախոսների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց ԿԳՄՍ նախարար Արայիկ Հարությունյանը բարձրացված հարցերն անձնավորել ու քաղաքականացրել էր, դասախոսների հետ խոսել վերամբարձ ու քամահրական տոնով։ Մասնավորապես, արձագանքելով արձագանքելով դասախոս Ռիտա Սաղաթելյանի՝ «Հայոց լեզու» առարկայի դասավանդման հետ կապված հնարավոր կոռուպցիոն բացահայտումների վերաբերյալ հարցին՝ ակնարկելով ՀՅԴ-ին, հայտարարել էր. «Ձեր եղբոր տղայի կուսակցությունն անպայման կստանա այդ արկղերով քրեական գործերը։ Հիմա մենք հարցումն արել ենք, կստանանք նաև պատասխանները»։

Նարինե Դիլբարյանը շեշտում է՝ խնդիրները անձնավորելը հեռացնում է առարկայական, բովանդակային քննարկումներից. «Հանդիպմանը հնչեց միտք, որ ֆինանսավորում կհատկացվի դասագրքերի տերմինաբանական եւ թարգմանական նպատակներով, բայց դրա պարզաբանումները այդպես էլ չտրվեցին, թեման չխորացվեց, նշվեց, որ լեզվի կանոնակարգման եւ զարգացման համար մարմիններ են պետք , մենք չունենք տերմինաբանական կոմիտե, բայց առարկայական հարցերը , որոնք բարձրացվում էին, առանցքային չդարձան, փոխարենը վերստին կոռուպցիա, հանցագործություններ... Իմ կարծիքով դա հեռացնում է մեզ հարցի լուծումից»։

Դիտարկմանը, որ շատերի գնահատմամբ, նախարար Արայիկ Հարությունյանը շարունակ շանտաժի լեզվով է խոսում եւ այդ հանդիպմանն էլ նույն հռետորաբանությունը շարունակեց, Նարինե Դիլբարյանն ասաց. «Դա ակնհայտ նկատվում էր, ես չէի ուզենա, որ մեր մեջ արդեն խորացող այդ ճեղքվածքը վիհի վերածվի։ Նախարարությունը եւ մասնագիտական հանրությունը պետք է կարողանան իրար հետ խոսել առանց թշնամանքի, ես կողմնակից եմ մեր մեջ այդ ճեղքը փակելուն»։

Նարինե Դիլբարյանը կարծում է, որ բուհական ծրագրերը ոչ պարտադիր դարձնելու փոխարեն հարկավոր է դրանք վերանայել։ «Մեր մասնագետները քանիցս ասել են, որ մենք պատրաստ ենք ծրագրային քննարկման, բայց անկեղծ ասեմ, այդ թշնամական մթնոլորտում ծրագիր չեն քննարկում, որովհետեւ չի ստացվում։ Չգիտեմ, գուցե ձեւաչափն էր... Վատն այն է, որ մենք բոլորս իջնում ենք անձնական վիրավորանքների մակարդակի, դա անընդունելի է, ես կատեգորիկ դեմ եմ մարդկանց թիրախավորման, անձնական գնահատականներ տալուն, մենք ընդհանրապես պետք է հասկանանք, որ գնահատական տրվում է երեւույթին եւ ամենակարեւորը՝ գնահատական տալու հիմքում պետք է ընկած լինի խնդիրը ուղղելու մտահոգությունը»։
Նարինե Դիլբարյանը ստեղծված իրավիճակում, նախ և առաջ աշխատանքային մթնոլորտի ձեւավորման անհրաժեշտություն է տեսնում։ Հուսով է՝ նախարարությունը, այդուհանդերձ, կգնա այդ քայլին։ «Ասվեց, որ արդեն որոշ փոփոխություններ նախագծում կատարվել են, դեկանների ընտրության սկզբունքն է նշվել։ Բացի այդ իրենք կարծես մտահոգվել են, որ կա խնդիր «Լեզվի մասին» օրենքի եւ այս նախագծի միջեւ , որը 15 օր հետո կտեղադրվի e-draft-ում, բայց ես ուզում եմ շեշտել, որ «Լեզվի մասին» օրենքն ընդունված է եւ նոր օրենքի նախագիծը չի կարող հակասել արդեն գործող օրենքին»,-ասաց Նարինե Դիլբարյանը։
Անդրադառնալով ԿԳՄՍ նախարարության ներկայացուցիչների հետ հանդիպմանը ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությանը, Դիլբարյանն ասաց.«Ճահիճը ինձ համար անընդունելի միջավայր է, եթե հարցը վերաբերում է ճահճին, ես չեմ ուզում, որ մենք լինենք ճահճում, բայց եկեք ճշտենք, թե ճահիճը որն է։ Հակասությունների ճահիճը նախընտրելի՞ տեղ է, կարծում եմ՝ ոչ։ Դրա համար, եկեք գնանք դեպի իրական երկխոսություն»։

Հիշեցնենք, վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ԿԳՄՍ նախարար Արայիկ Հարությունյանի ու նախարարության աշխատակիցներրի հետ «Բարձրագույն կրթության և գիտության» օրենքի նախագծի քննարկմանը հայտարարել էր. «Կառավարության եւ ըստ էության, ՀՀ քաղաքացիների ոտքերից կախվելը եւ նրանց ճահիճների մեջ քաշելը եւ այնտեղ պահելը չի ստացվելու եւ ես ուզում եմ, որ մենք սա հստակ արձանագրենք»,- «Բարձրագույն կրթության և գիտության» օրենքի նախագծի քննարկմանը հայտարարել է ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։

Խոսելով ԵՊՀ ուսանողների դասադուլից, ԵՊՀ դասախոսն ասաց, որ նրանք, անսալով հորդորներին, ժամանակավորապես դադարեցրել են դասադուլը։ Նարինե Դիլբարյանը հուսով է՝ մասնագիտական շրջանակները նախագծի հանրային քննարկմանը դիրքորոշում արտահայտելու հնարավորություն կունենան։

«Միակ դրականն այն է, որ այդ խնդրահարույց հարցերի շուրջ իսկապես քննարկում է ծավալվել, հիմա ամբողջ խնդիրն այն է, որ այն կառուցողական հուն տանենք։ Ես , ընդհանրապես, կառավարությանը կառաջարկեի թշնամիներ չփնտրել մեր դաշտում։ Իհարկե, ես չեմ բացառում, որ կան մարդիկ, որոնք ուզում են ջուր պղտորել եւ այլն, բայց նրանք հաստատապես համալսարանական ուսանողության եւ ակադեմիական ու համալսարանական մասնագետների մեջ չեն։ Մեծամասնության նպատակը համապետական այդ խնդրի կառուցողական հանգուցալուծումն է»,-շեշտեց նա։

Նարինե Դիլբարյանի խոսքով ԿԳՄՍ նախարարությունը եւ կառավարությունը՝ վարչապետի գլխավորությամբ, հատկապես «Հայոց լեզու» եւ «Հայոց պատմություն» առարկաների պարտադիր ուսուցման հարցի վերաբերյալ որդեգրել են ակադեմիական ազատություններին հավատարիմ լինելու սկզբունքը եւ խնդրով մտահոգ շրջանակներին անընդհատ առաջարկում են՝ համոզել կոլեգաներին ու գիտխորհուրդներին, որ նրանք անպայման «Հայոց լեզու» եւ «Հայոց պատմություն» առարկաների համապատասխան ժամաքանակը ընդգրկեն բուհական ծրագրերում։ «Որպես սկզբունք այն ապրելու իրավունք ունի, բայց այս իրավիճակում, այդ սկզբունքի կիրառումը կարող է հանգեցնել կրթական համակարգի եւ հատկապես հայերենի՝ իբրեւ պետական լեզվի էական թուլացմանը»,-կարծում է ԵՊՀ հայ բանասիրության ամբիոնի դասախոս, լեզվաբան Նարինե Դիլբարյանը։

Նարինե Դիլբարյանը նաեւ նշում էր, որ թե վարչապետը, թե նախարարը, ընդունում են, որ հայերենի իմացությունը խնդրահարույց է, որ դասագրքերի ու բառապաշարի մշակման խնդիր ունենք։ Նա խրախուսելի է համարում, որ որոշվել է դպրոցական հայերենին ավելի մեծ ուշադրություն դարձնել, օրինակ` նախարարն ասել է, հայերենի եւ մաթեմատիկայի ուսուցիչները աշխատանքի անցնելիս համապատասխան քննություն պետք է հանձնեն։ Նարինե Դիլբարյանը շեշտում է՝ հանրության բոլոր շերտերում կան տարբեր գնահատականներ , բայց ակնհայտ է, որ կրթական համակարգում անհրաժեշտ են բարեփոխումներ, իսկ այդ բարեփոխումներն, ըստ նրա, առաջին հերթին պետք է ուղղված լինեն մայրենին՝ իբրեւ պետական լեզու զարգացնելուն։

Աղբյուր` Փաստինֆո