Փաստ ինֆո

«Փաստինֆո»-ն զրուցել է ՀՅԴ բյուրոյի տնտեսական հետազոտությունների պատասխանատու Սուրեն Պարսյանի հետ։

- ԱԺ-ն ընդունեց Նվազագույն աշխատավարձը բարձրացնելու մասին նախագիծը։ Ի՞նչ կփոխի քաղաքացու կյանքում նվազագույն աշխատավարձի՝ 55 հազ դրամից 68 հազար դրամի բարձրացումը։

- Ողջունելի է ցանկացած բարձրացում, որը կառավարությունը նախաձեռնել է։ Նվազագույն աշխատավարձն, իրոք, մեր երկրում բավականին ցածր է։ Նվազագույն սպառողական զամբյուղից էլ ցածր և ցածր կմնա նաև այս բարձրացումից հետո։

Մենք շատ անելիք ունենք, որ մեր ազգաբնակչության խոցելի խմբերը ստանան գոնե նվազագույն աշխատավարձի և նվազագույն սպառողական զամբյուղի չափով գումար։ Այս որոշումը շատ կարևոր է, սակայն ինձ համար անհասկանալի և անընդունելի է, երբ կա աշխատավարձն ավելի շատ բարձրացնելու հնարավորություն, բայց Ազգային ժողովի պատգամավորները փորձում են սահմանափակել՝ հիմնականում տնտեսական պրոցեսներին չմիջամտելու կամ չվնասելու պատճառաբանությամբ։ Ըստ էության՝ Հայաստանում մասնավոր հատվածում գրեթե չկան ոլորտներ կամ կազմակերպություններ, որոնք վճարում են 55 հազար դրամի չափով աշխատավարձ։ Հիմնական աշխատավարձն ավելի բարձր է։ Այլ բան, որ նրանք ավելի ցածր են գրանցում իրենց աշխատողների իրական եկամուտները։ Հիմնականում պետական հատվածում է, որտեղ նվազագույն աշխատավարձի շեմը պահպանվում է և այս դեպքում շատ կարևոր է, որ պետական սեկտորի աշխատողների աշխատավարձն ավելի արագ աճի, քանի որ դրանք հետ են մնում մասնավոր սեկտորից։ Այս դեպքում, եթե պետությունն ուզում է մրցունակ դառնալ աշխատանքի շուկայում, հնարավորինս պետք է բարձրացնի նվազագույն աշխատավարձը, ինչը թույլ կտա պետական սեկտորի աշխատողներին պահել իր հատվածում։ Հակառակ դեպքում հիմա պետական սեկտորից հոսունություն ունենք։

- Նշեցիք, որ աշխատավարձն ավելի բարձրացնելու հնարավորություն ունենք, պետբյուջեում ունե՞նք այդ միջոցները։

- Այս տարի մենք պետբյուջեում ունենք բավականին լուրջ հնարավորություններ և այս կառավարությունն այդ գումարներն արդյունավետ ծախսելու փոխարեն նախընտրել է Կենտրոնական բանկում ավանդ դնել և այդ ավանդից տոկոսներ ստանալ։ Այսինքն` նրանք չեն փորձում լուրջ նախագծեր մշակել, իրականացնել, քանի որ մենեջմենթի հետ կապված, մարդկանց հետ կապված և կոռուպցիոն ռիսկերը վերահսկելու հետ կապված խնդիր ունեն։ Այս խնդիրների պատճառով նրանք նախընտրում են ուղղակի շատ հեշտ, քիչ ռիսկային գործարքի մեջ գնալ։ Մենք կարող ենք ավելի մեծ օգուտներ ունենալ, սակայն նախընտրում ենք ավելի համեստ ցուցանիշներ։

- Այսինքն՝ գումար կա՞, բայց խնդիրը մասնագիտակա՞ն հատվածում է։

- Այո։ Գումարն արդյունավետ ծախսելը, տնօրինելն է հիմնական խնդիրը։

- Կա՞ հաշվարկ՝ որքան հնարավորություն ունենք բարձրացնել նվազագույն աշխատավարձը։

- Նվազագույն աշխատավարձի բարձրացումը պետք է տեղի ունենա պետության կողմից նախանշված պլանի համաձայն։ Մասնավորապես մեր ծրագրով առաջարկել էինք, որ ամեն տարի պետք է 20 տոկոսով բարձրացում տեղի ունենա, քանի որ այս պահի դրությամբ մեր նվազագույն աշխատավարձի և միջին աշխատավարձի միջև բավականին մեծ խզում կա։ Բացի դրանից մեր նվազագույն աշխատավարձը և մեր պետական համակարգի առավելագույն աշխատավարձն իրարից 60 անգամ տարբեր են և այս մասով լուրջ մտահոգություններ ունենք։ Պետք է նաև փորձենք այդ ներառականությունն ապահովել։ Մեր համակարգում չպետք է շատ եկամուտ ունեցողների և քիչ եկամուտ ունեցողների խզումն այսքան մեծ լինի։ Պետք է հնարավորինս մոտեցնենք իրար, ինչը թույլ կտա, որ մեր երկրում դինամիկ զարգացում լինի և ձևավորվի մեր միջին խավը։ Մեր աղքատության ցուցանիշը ինչպես նախկինում, այնպես էլ հիմա մոտ 30 տոկոս է կազմում։ Գործազուրկների թիվն այս տարվա ընթացքում 1 տոկոսով ավելացել է, քանի որ առաջարկի ծավալն ավելի մեծ է եղել, քան աշխատանքի տեղավորվողների թիվը։ Այս մասով լուրջ անելիքներ ունենք։ Չպետք է ձեռնպահ մնալ տնտեսական գործընթացներից, որոնք հնարավոր է գների բարձրացում առաջացնեն, քանի որ գների բարձրացման միջոցով կարող ենք աշխատատեղեր ստեղծել։ Գոյություն ունի ուղղակի կախվածություն զբաղվածության և գների միջև։ Ցածր գներով մենք չենք կարող զբաղվածություն կամ բարձր աշխատավարձեր վճարել։

- Հանձնաժողովի քննարկման ժամանակ Գործատուների միության նախագահ Գագիկ Մակարյանն ասաց, որ 68 հազ դրամի բարձրացումը նաև ազդեցություն կունենա բիզնես հատվածի վրա։ Ի՞նչ ազդեցության մասին է խոսքը։

- Պարոն Մակարյանի հիմնական փաստարկն այն է, սա լրացուցիչ ծախս կառաջացնի նրանց համար և այս ծախսը պետք է արտահայտվի ապրանքների գների բարձրացմամբ։ Կարծում եմ՝ մեր ապրանքների գների բարձրացումը , անկախ ամեն ինչից տեղի է ունենում, սակայն մարդկանց աշխատավարձերը մնում են նույնը։ Աշխատավարձերի բարձրացումը պետք է խրախուսի, նաև ստիպի բիզնեսին, որ իրենց արտադրությունը, իրենց գործունեությունն առավել արդյունավետ դարձնեն։ Ներդնեն նոր, ժամանակակից տեխնոլոգիաներ, սարքավորումներ, բարձր արտադրողական մեքենաներ, որոնք հնարավորություն կտան ավելի մեծ քանակով ապրանքներ և ծառայություններ արտադրել և մատուցել։ Էժան աշխատուժը մեր երկրի համար մրցակցային առավելություն չպետք է լինի։ Մեր մրցակցային առավելությունը որակյալ աշխատուժն է և մեր բիզնեսը պետք է այս մասով վերադասավորումներ անի, այլ ոչ թե հույսը դնի էժան աշխատուժի վրա։

Հեղինակ` Հասմիկ Կոշկարյան