Փաստ ինֆո

ՀՀ Գեղարքունիքի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանը՝ դատավոր Վ.Հարությունյանի նախագահությամբ, ճանաչել և հռչակել է Գարիկ Ալոյանի անմեղությունը ՀՀ քրեական օրենսգրքի 333-րդ հոդվածի 1-ին մասով՝ սուտ մատնություն՝ ապացույցների անբավարարության հիմքով:

Գ. Ալոյանի նկատմամբ ընտրված խափանման միջոց չհեռանալու մասին ստորագրությունը վերացվել է:

Դատարանը հանգել է հետևության, որ ամբաստանյալ Գարիկ Ալոյանին ՀՀ քրեական օրենսգրքի 333-րդ հոդվածի 1-ին մասով առաջադրված մեղադրանքը դատարանում չի ապացուցվել, սպառվել են դատարանում նոր ապացույցներ ձեռք բերելու բոլոր հնարավորությունները, որպիսի պայմաններում Գարիկ Ալոյանի նկատմամբ անհրաժեշտ է կայացնել արդարացման դատավճիռ:
Դատարանը գտել է, որ ՀՀ քննչական կոմիտեի Գեղարքունիքի մարզային քննչական վարչության Մարտունու քննչական բաժնի քննիչ Կ. Գրիգորյանի կողմից քրեական գործ հարուցելու և այն վարույթ ընդունելու մասին որոշումն անօրինական է, քանի որ այն կայացվել է առանց օրինական հիմքերի և առիթի:

Մասնավորապես, քննիչի կողմից քրեական գործն հարուցելու որոշման վերլուծությունից երևում է, որ քրեական գործ հարուցելու համար հիմք են հանդիսացել հետևյալ փաստական հանգամանքները. ՙ2015 թվականի սեպտեմբերի 18-ին Վարդենիս քաղաքի բնակիչ Գարիկ Ռազմիկի Ալոյանը ոստիկանության Վարդենիսի բաժնում հաղորդում է տվել այն մասին, որ 2014 թվականի ապրիլի 25-ից 26-ն ընկած ժամանակատավածում համաքաղաքացի Ստեփան Սիմոնյանն իր կամքին հակառակ, իրեն սպառնալով 600.000 դրամ պարտքի դիմաց իրենից վերցրել է իր Գազ 2410 մակնիշի 35 898 հաշվառման համարանիշի ավտոմեքենան: Հաղորդման հիման վրա ոստիկանության Վարդենիսի բաժնում նախապատրաստված նյութերով պարզվել է, Գարիկ Ալոյանը իր ավտոմեքենան Ստեփան Սիմոնյանին հանձնել է պարտքի դիմաց, իր նախաձեռնությամբ, կամավոր՚:

Դատարանը գտել է, որ քննիչի կողմից քրեական գործ հարուցելու մասին որոշումը կայացվել է ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի վերոհիշյալ պահանջների ակնհայտ և կոպիտ խախտումներով:

Հիմք ընդունելով և զարգացնելով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի ձևավորած իրավական դիրքորոշումները՝ դատարանը գտել է, որ սուտ մատնության վերաբերյալ քրեական գործ հարուցելու հարցը լուծելիս՝ քրեական գործ հարուցելու առիթները, հիմքերը և դատավարական կարգն ունեն որոշակի առանձնահատկություն՝ կապված այն հանգամանքի հետ, թե սուտ մատնության փաստով քրեական գործ հարուցելու անհրաժեշտություն է առաջանում նյութերի նախապատրաստման փուլում, թե հարուցված քրեական գործի նախաքննության փուլում, թե այլ փուլում՝ հաշվի առնելով նաև այն, թե ում կողմից (հանցագործության մասին հաղորդում տվող սուբյեկտ, վկա, տուժող, կասկածյալ, մեղադրյալ, ամբաստանյալ և այլն) կատարած սուտ մատնության դեպքով պետք է հարուցել քրեական գործ:

Դատարանը գտել է, որ բոլոր դեպքերում որպեսզի հնարավոր լինի դատողություն անել որևէ անձի կողմից սուտ մատնություն կատարելու փաստով քրեական գործ հարուցելու օրինական առիթի և հիմքի մասին, առնվազն անհրաժեշտ է որևէ վերջնական որոշում (օրինակ, նյութերով քրեական գործի հարուցումը մերժելու մասին, քրեական գործի վարույթը կարճելու և քրեական հետապնդումը դադարեցնելու մասին և այլն), որով սուտ մատնության փաստով քրեական գործ հարուցելու իրավասություն ունեցող մարմինը կամ պաշտոնատար անձը գնահատական տված կլինի անձի կողմից հայտնած տվյալներին՝ սուտ լինելու տեսանկյունից, ընդ որում՝ Օրենսգրքի 35-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-3 կետերով նախատեսված արդարացման որևէ հիմքով: Այլ կերպ ասած՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 333-րդ հոդվածով քրեական գործ, այնուհետև քրեական հետապնդում հարուցելու և իրականացնելու համար պետք է նվազագույն չափանիշներին բավարարող քննությամբ և պատշաճ ապացույցների համակցությամբ, իսկ սույն դեպքում նաև վերջնական որոշմամբ՝ առնվազն հերքվի անձի կողմից հաղորդման, բացատրության մեջ նշած ենթադրյալ հանցագործության մասին տեղեկությունները, հատկապես, եթե այդ անձը տվյալ դեպքում հանդիսացել է հանցագործության մասին հաղորդում տվող սուբյեկտը:

Այսինքն՝ ըստ դատարանի, քննիչը նախ և առաջ պետք է Գ. Ալոյանի հաղորդման հիման վրա նախապատրաստված նյութերի ընթացքը վերջնական որոշմամբ լուծեր, հերքեր վերջինիս կողմից տրված հաղորդման մեջ նշված փաստական հանգամանքները, որպեսզի դրանից հետո ի հայտ գար ինչպես քրեական գործ հարուցելու օրինական առիթը (տվյալ դեպքում՝ քննիչի և հետաքննության մարմնի կողմից իր լիազորություններն իրականացնելիս նոր հանցագործության հատկանիշների հայտնաբերումը), այնպես էլ օրինական հիմքը՝ առերևույթ սուտ մատնության հանցակազմի օբյեկտի և օբյեկտիվ կողմի հատկանիշներ պարունակող դեպքի մասին բավարար տվյալները, այսինքն՝ քանի դեռ նախաքննական մարմինը Գ. Ալոյանի հաղորդման հիման վրա նախապատրաստված նյութերի ընթացքը վերջնական որոշմամբ չէր լուծել և չէր հերքել Գ.Ալոյանի հաղորդման մեջ նշված՝ Ստեփան Սիմոնյանի կողմից իրեն վախեցնելով, իր կամքին հակառակ, 600.000 ՀՀ դրամ պարտքի դիմաց իրենից իր Գազ 2410 մակնիշի 35 898 հաշվառման համարանիշի ավտոմեքենան վերցնելու հանգամանքները, կամ չէր հաստատել դրանց անհիմն լինելը և անձին չէր ազատել քրեական պատասխանատվությունից Օրենսգրքի 35-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-3 կետերով նախատեսված արդարացման որևէ հիմքով, ուստի չէր կարող սուտ մատնության դեպքի մասին խոսք լինել:

Դատարանը հանգել է այն հետևության, որ քանի դեռ անձի կողմից հայտնած տվյալները չեն հերքվել դատավարական վերջնական որոշման կայացմամբ, որը կապված դատավարության փուլից, կարող է լինել տարբեր տեսակի որոշում, ընդ որում՝ Օրենսգրքի 35-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-3 կետերով նախատեսված արդարացնող որևէ հիմքով, անկախ նրանից, որ հաղորդում տված անձն իր ցուցմունքներում կամ բացատրություններում հայտնում է, որ սուտ տեղեկություններ է հայտնել հաղորդման մեջ, իսկ քննիչը համոզված է դրանում, օբյեկտիվորեն խոսք չի կարող լինել սուտ մատնության հանցակազմի օբյեկտի և օբյեկտիվ կողմի հատկանիշներ պարունակող դեպքի մասին, որպիսի հանգամանքը բացառում է նաև այդ դեպքի առթիվ քրեական գործ հարուցելը:

Հաշվի առնելով վերոգրյալը՝ դատարանը գտել է, որ սույն քրեական գործը հարուցվել է օրենքի ակնհայտ և կոպիտ խախտումներով, այսինքն՝ անօրինական, ուստի արձանագրում է, որ անօրինական են նաև այդ գործի շրջանակներում կատարված քննչական և դատավարական գործողությունները և դրանց արդյունքում ձեռք բերված ապացույցները՝ թունավոր ծառի պտուղները ևս թունավոր են հայեցակարգի տեսանկյունից և դրանք Օրենսգրքի 105-րդ հոդվածի համաձայն չեն կարող սույն քրեական գործով դրվել Գ. Ալոյանի մեղադրանքի հիմքում:
Դատարանը գտել է, որ սույն քրեական գործով խոսք չէր կարող լինել սուտ մատնության հանցակազմի մասին, քանի որ նախաքննական մարմինը Գ. Ալոյանի կողմից իր հաղորդման մեջ նշած՝ իրեն վախեցնելով, իր կամքին հակառակ իրենից իր մեքենան վերցնելու հանգամանքները չի հերքել կամ դրանց սուտ լինելը չի հաստատել:

Դատարանը հարկ է համարել արձանագրել, որ քննիչը նույնիսկ չի անդրադարձել այն հարցին, թե ինչպիսի սուտ մատնություն է կատարել Գ. Ալոյանը կամ ինչպիսի ենթադրյալ հանցագործություն կատարելու մեջ է մեղադրել Ստեփան Սիմոնյանին՝ միայն քրեական գործի հարուցման որոշման մեջ նշել է, որ ՙՍ. Սիմոնյանն իր կամքին հակառակ, իրեն սպառնալով 600.000 դրամ պարտքի դիմաց իրենից վերցրել է իր Գազ 2410 մակնիշի 35 898 հաշվառման համարանիշի ավտոմեքենան՚, իսկ Գ. Ալոյանն իր հաղորդման մեջ հայտնել է, որ Ս. Սիմոնյանը վախեցնելով իրեն, իր կամքին հակառակ իրենից վերցրել է իր մեքենան, ավելին Գ. Ալոյանն իր դատաքննական ցուցմունքում նշել է, որ հաղորդում տալուց չի իմացել, թե կամքին հակառակ ինչ է նշանակում, այլ ոստիկանության աշխատակիցն է իրեն ասել գրիր՝ կամքին հակառակ, իսկ ինքը չի առարկել: Այս մասին նշել է նաև հաղորդում տալուց անմիջապես հետո տված բացատրությունում՝ հայտնելով, որ վախենալով, բայց իր կամքով է տվել մեքենան և մտածել է, եթե մեքենան չտա Ս. Սիմոնյանին, նա կարող է իրեն ծեծել կամ ինչ որ վատ բան անել իր հետ, վախեցել է նրա անձից և նրա ունեցած մեծ հեղինակությունից, այդ պատճառով էլ մեքենայի բանալիները և տեխանձնագիրը տվել է նրան:

Աղբյուր` Փաստինֆո