Փաստ ինֆո

«Երեկ Ազատության հրապարակի հարթակից չհնչեց գեթ մի խոսք կամ ակնարկ, որը Փաշինյանին, գոնե, կարճաժամկետ առումով ձեռնտու չէր լինի։ Այլ կերպ ասած՝ երեկ կոնկրետ ձևակերպած այնպիսի քաղաքական մեսիջ չհնչեց, որը կարող էր անհանգստացնել Նիկոլ Փաշինյանին կամ իր իշխանությանը։ Իսկ եթե ընդդիմությունը կոնկրետ գործողության առաջարկ չի հնչեցնում, ապա ինչպե՞ս է ցանկանում պահել այնտեղ հավաքված, ավելի քան 20 000 քաղաքացիներին, ովքեր հերթական անգամ նրանց հավատալով եկել էին հրապարակ»,- «Փատինֆո»-ի հետ զրույցում ասել է Շիրակի Պետական համալսարանի դասախոս Արթուր Համբարձումյանը՝ խոսելով երեկ Ազատության հրապարակում ընդդիմության կազմակերպած հանրահավաքի մասին։

Վերջինս կասկածներ ունի՝ ընդդիմությունը Ազատության հրապարակ եկած մարդկանց այնտեղ պահելու խնդիր, առհասարակ, ունի՞.«Դուք ձեր առաջ այդպիսի խնդիր, ընդհանրապես դրել էի՞ք, որովհետև միայն նրանց միջոցով այսօր կարող եք Նիկոլին հեռացնել իշխանությունից։ Եթե դուք հայտարարում եք, թե բացառում եք հինգը կետից բաղկացած ադրբեջանական պայմանագրի ստորագրումը, ապա երեկ դուք հրապարակում հավաքված քաղաքացիների հետ միասին պետք է չթողնեիք, որպեսզի Փաշինյանը գնար Բրյուսել, այնինչ, ձեր հավաքից ընդամենը տասը րոպե հետո Փաշինյանը Զվարթնոցից թռավ Բրյուսել,… Սա ի՞նչ խեղկատակություն է, ուզում եմ հասկանամ … »,- ասել է Արթուր Համբարձումյանը։

Նախօրեին ընդդիմության կազմակերպած հանրահավաքից վերջինս խիստ հակասական զգացողություններ ունի՝ և՛ հիասթափված է, և՛ ոգեշնչված. «Հազարավոր քաղաքացիներ դուրս եկան փողոց՝ Ազատության հրապարակ։ Այսինքն, այս հազարավոր մարդիկ ցույց տվեցին, որ իրենք դեմ են թուրքական սրիկա իշխանություններին։ Հիասթափեցնողն, իհարկե, հարթակում կանգնած մարդիկ էին, ովքեր իրար հերթ չտալով, բեմ էին բարձրանում ու ոտանավորներ արտասանում։ Փոխարենը, օրինակ անձամբ ես, անկեղծություն և քաղաքական խոսք էի ակնկալում, չէ՞ որ հրապարակում էին նաև ԱԱԾ երկու նախկին ղեկավարները, ովքեր հսկայական տեղեկատվության են տիրապետում։ Հանրահավաքից երկու ժամ առաջ ես հարցազրույց տվեցի, որտեղ խնդրում, աղաչում և կոչ էի անում, որպեսզի նրանք բարձրաձայնեն Փաշինյան Նիկոլի գործակալական կեղտոտ անցյալի մասին, որին իրենք, վստահաբար տիրապետում են, ընդ որում՝ դա անեին մեղանչելով՝ ընդունելով սեփական մեղքը, բացելով ժողովրդի աչքերը և իշխանության հեռացման հստակ ու կոնկրետ պահանջ ներկայացնեին, ինչին մենք այդպես էլ ականատես չեղանք։ Փոխարենը, ինչպես արդեն ասեցի, մենք լսեցինք միայն ոտանավորներ։ Ինչևէ, ես շատ լավ հասկանում եմ իմ այս ակնկալիքի անհավանականության հավանականությունը, միգուցե դա ռոմանտիզմ էր»։

Արթուր Համբարձումյանը վստահ է՝ եթե ընդդիմությունը երեկ ճիշտ գործելաոճ որդեգրեր և բացահայտեր այն սարսափելի իրականությունը, որի մեջ է հայտնվել մեր երկիրը, ապա սա քաղաքական հետևանքներ էր ունենալու , այն է՝ կատարսիսի էֆեկտով կրկնակի թվով մարդիկ էր բերելու հրապարակ, որոնց շնորհիվ էլ, իրականություն էր դառնալու «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունը վերջնականապես հօդս ցնդեցնելը։ Ըստ նրա՝ Փաշինյանը վաղուց է կորցրել իշխանությունը Հայաստանի Հանրապետության վրա, սրանով իսկ՝ կկորցներ նաև իշխանությունը՝ սեփական քաղաքական թիմի վրա, սակայն դա տեղի չունեցավ։

Արթուր Համբարձումյանը նկատում է՝ չստացավ նաև այն կարևոր հարցի պատասխանը, թե հրապարակում հավաքված և, ենթադրաբար, իշխանությունը վերցնել ցանկացող քաղաքական ուժը ինչպիսի՞ վերաբերմունք է ցուցաբերելու Ադրբեջանի կողմից առաջ քաշված հինգը կետանոց վերջնագրին՝ ստորագրելո՞ւ են արդյոք այդ համաձայնագիրը, ինչպիսի՞ ռիսկեր է այն պարունակում իր մեջ՝ ստորագրելու կամ չստորագրելու պարագայում և թե՝ ինչպե՞ս պետք է կառավարել այդ ռիսկերը. «Միջոցառման ինչ -որ հատվածում, ի դեմս ընդդիմադիր պատգամավոր Աննա Մկրտչյանի, հայտարարվեց հանրահավաքի քաղաքական պահանջը, որտեղ արձանագրենք՝ ըստ էության, հստակ ձևակերպված հրաժարականի պահանջ ընդդիմության կողմից այդպես էլ չհնչեց։ Փոխարենը՝ լսեցինք մի շարք կետեր, որոնց հետ իրենք համաձայն չեն, ինչպես օրինակ՝ Զանգեզուրի միջանցքի հետ կապված հարցն է, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ձևաչափի գործարկման վերաբերյալ հարցի առնչությամբ անհամաձայնությունները և այլն։ Եղբայր, կանգնեք ու հստակ ասեք, որ եթե դուք գաք՝ չեք ստորագրելու Ադրբեջանի առաջ քաշած հինգը կետանոց վերջնագիրը։ Պարզ և հասկանալի բառերով հայտարարեք այդ մասին, եթե, իհարկե, այդպես եք պատրաստվում անել»,- նշել է մեր զրուցակիցը։

Խոսելով հանրահավաքի իրական նպատակների մասին, Արթուր Համբարձումյանը նախ նկատում է՝ Ազատության հրապարակում երեկ ուժի ցուցադրություն էր, այնուհետև հռետորական հարց է բարձրացնում՝ ո՞ւմ էին իրենց ուժը ցույց տալիս հանրահավաքի կազմակերպիչները՝ Բրյուսելյան հանդիպման կողմերի՞ն, որպեսզի հասկացնեն, որ Հայաստանում հասարակության լայն զանգվածները դե՞մ են ստորագրվելիք փաստաթղթին, թե՞ ընդդիմության մյուս հատվածի կոնկրետ առաջնորդին.«Սա հաստակ հարց է, որի պատասխանը ես ուզում եմ ստանալ, որովհետև կասկածից վեր է, անգամ չի էլ քննարկվում, որ Ազատության հրապարակում երեկ ուժի ցուցադրություն էր տեղի ունենում։ Այն, որ այս ընդդիմությունն անում է հնարավոր ամեն ինչ, որպեսզի օրվա թուրքահպատակ իշխանություն ավելի ուժեղանա, կամ, առնվազն, գոնե չթուլանա, ակնհայտ է։ Միայն այն հանգամանքը, որ երեկ հնչեցված քաղաքական հայտարարության մեջ չկա Փաշինյանի անհապաղ հրաժարականի վերաբերյալ որևէ պահանջ, սա արդեն խոսում է այն մասին, որ այս ընդդիմությունն իր առաջ, գուցե, այլ խնդիրներ է դրել։ Հետևաբար, նորից կրկնվեմ՝ երեկվա հանրահավաքը ուժերի ստուգում էր՝ «разведка перед боем», սակայն ո՞ւմ կամ ինչի՞ դեմ, մնում է անհայտ, ես չեմ հասկանում։ Ընկերներ, ձեր անհասկանալի ուժի ցուցադրումը հիասթափեցնում է հազարավոր քաղաքացիների, ընդ որում՝ արդեն որերորդ անգամ»։

Ամփոփելով զրույցը Արթուր Համբարձումյանը հավելել է.«Կապիտուլյացիան ստորագրելուց հետո Նիկոլը լկտիացավ, որովհետև իր թիկունքում չզգաց այն ուժը, որն իրեն կարող է հրել ու վայր գցել աթոռից։ Նիկոլը լկտիացավ, որովհետև իր ուսերից թոթափեց աթոռից շպրտվելու վախը։ Իր հերթին՝ ընդդիմությունը նույնպես ինչ-որ պահից լկտիացավ, հասկանալով, որ իր այդ դերն իրենից ոչ ոք չի խլելու։ Այս երկու լկտիությունների արանքում բզկտվեց ու տուժեց միայն մեր Հայրենիքը։ Դե՜ եղածը մի մեծ բան չէ՝ ընդամենը մի փոքրիկ Հայրենիք, ուրիշ ոչինչ…»

Աղբյուր` Փաստինֆո