Փաստ ինֆո

Գորիս համայնքի Շուռնուխ բնակավայրը պատերազմից հետո կիսվել է հայկական ու ադրբեջանական մասի, իսկ Գորիս-Կապան ճանապարհին ադրբեջանական անցակետը տեղադրելուց հետո հայտնվել կիսաշրջափակման մեջ, որին այլընտրանքային ճանապարհը Շուռնուխի համար դեռ չի կառուցվել։

Շուռնուխի վարչական ղեկավար Հակոբ Արշակյանը «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում պատմել է, որ գյուղի մի մասում տեղակայված ադրբեջանցիները վաղուց ավարտել են բոլոր շինարարական աշխատանքները, շարունակում են տեղակայված մնալ, բայց ագրեսիայի չեն դիմում։

«Այնտեղ իրենց տեղերում սսկված են, ագրեսիվ բաներ չկան, ոնց եղել է՝ նույն կարգավիճակում կանգնած են։ Ադրբեջանցիները ինչ- որ պետք է, իրենց գործերը արել են, նույն կարգավիճակն է՝ լռված են։ Եթե պրինցիպիալնի չուզեն մտնել մայրուղի, չեն էլ մտնի։ Իրենք իրենց կապերը ներքինով արդեն ապահովել են, ամեն մի գործ իրենց ներքինով կարող են անել։ Երբ ուզել են՝ ռուսների ուղեկցությամբ իրենք իրենց շարժը կատարել են»,- ասել է Արշակյանը։

Կարմրաքարի հատվածում, ըստ Արշակյանի, ևս ադրբեջանական զինծառայողներ կան, բայց նշում է, որ այնտեղ ԱԱԾ սահմանապահ զորքերը ևս կանգնած են ու հսկում են անցնողներին, հարկ եղած դեպքում փորձում վարչական ղեկավարներից ճշտել՝ արդյոք բնակավայրերի բնակիչներն են անցնում այդ կողմով, թե ոչ։

«Այդ հատվածում թուրքը ճանապարհ չի փակում, այդտեղ մենք հանդիպում ենք միայն մեր սահմանապահ զորքերին, հարցնում են՝ ո՞ւր ես գնում, ի՞նչ ես անում։ Պետք է լինում, տեղեկատվություն են ուզում՝ ո՞վ է այդ մարդը, եթե իմ բնակիչներից են, ինձ են զանգում, եթե Որոտանից են, այնտեղ են զանգում։ Շարժը կա, թուրքը ճանապարհը չի կտրում։ Կանգնած են կողքին, այնպես չէ, որ ճանապարհ են փակում, բայց իրենք այնտեղ են»։

Գորիս-Կապան ճանապարհին տեղադրված ադրբեջանական անցակետը լուրջ խնդիրներ է ստեղծել Բարձրավանի, Որոտանի ու Շուռնուխի համար։ Բարձրավանի համար կա այլընտրանքային ճանապարհ, որը պետք է հատվի Տաթև-Աղվանի ճանապարհի հետ։ Շուռնուխի համար ճանապարհի հարցը դեռ լուծված չէ։

«Կոնկրետ Շուռնուխի համար ճանապարհի շինարարության աշխատանքները սկսված չեն։ Բարձրավանինը սկսված է, ավարտը չգիտեմ երբ կլինի, հիմա հողային աշխատանքներ են կատարվում։ Եթե տեղումներ չլինեն, ճանապարհը կաշխատի, բայց Մ2-ը կարողանում ենք օգտագործել՝ իջնում ենք Որոտան, այնտեղից Խոտով բարձրանանում մինչև Տաթևի խաչմերուկ»,- ասաց վարչական ղեկավարը։

Սյունիքի մարզում Գորիս-Կապան ավտոճանապարհը զավթած ադրբեջանցիները ոչ միայն մաքսակետ են տեղադրել, այլ նաեւ Ադրբեջանի պետական նավթային ընկերության՝ SOCAR-ի բենզալցակայան բացել։ Դրա մասին առաջինը բարձրաձայնել էր նաև Արշակյանը։ Դիտարկմանը, որ այս կերպ փորձում են իրանցի վարորդներին գրավել էժան վառելիքով, Արշակյանը ցավով նշեց, որ կլինեն նաև բնակիչներ հենց Գորիսից, ովքեր վստահաբար կօգտվեն այդ վառելիքից։

«Ինչու մենակ իրանցի վարորդներին։ Իրենք վճարելու են, գալու-գնալու են։ Գորիսի նույնիսկ ամենահայասեր բնակիչը.. կլինեն չէ ամենաներից, որ կիջնեն ու ադրբեջանցու բենզինը էժան կտանեն, Գորիսում կվերավաճառեն։ Կլինեն չէ՞։ Եթե տենց է, ես էլ առաջարկում եմ, որ Որոտանից դեպի Գորիս գնացող ճանապարհի այն հատվածը, որտեղ մեր սահմանապահներն են կանգնած՝ Քարահունջի տակ, թող այդտեղից էլ Մ2-ը փակեն, որ «լավ» կոչվող գորիսեցին, որը մեկ է հայտնվելու է, չգնա բենզին բերի, վաճառի»։

Տարեվերջին սկսվելու են սահմանազատման և սահմանագծման աշխատանքները։ Արշակյանը հիշեց այն օրը, երբ իրենց վարչական տարածքում սահմանազատում էին անում էլեկտրոնային քարտեզով։ Վստահեցնում է՝ եթե գենշտաբի քարտեզներով սահմանազատումն արվի, ապա գյուղը ամբողջությամբ հայկական կմնա, իսկ ադրբեջանական կողմից առաջարկվող էլեկտրոնային քարտեզով ևս 4-5 մետր հատված պետք է անցնի Ադրբեջանին։

«Գյուղը այս կարգավիճակով կիսել, տվել են ադրբեջանցիներին, կողմերը ներկա են եղել։ Նույն օրը ռուս գեներալը ասաց, որ լինելու է գենշտաբի քարտեզով, ես հանեցի քարտեզը ցույց տվեցի, թուրք գեներալը ասեց՝ «убери карту, по GPS-у быдем, там уже решено» ու մատն էլ ցցում է դեպի վեր։ Ես ուզում եմ ասեմ, որ եթե ռուս գեներալի ասելով՝ գենշտաբի քարտեզով սահմանը գնա գյուղի անմիջապես տակի ձորակով, գյուղը ամբողջությամբ մնում է ՀՀ վարչական տարածքում, իսկ GPS-ը ցույց է տալիս, որ նույնիսկ մայրուղու՝ Մ2-ից վերև մի հատվածում՝ բոստաններից վերցնում են 4-5 մետր ու տենց շարունակական, մինչև գյուղի վերջնահատվածը։ Այսինքն թուրքը ասում է, որ Շուռնուխի տարածքով սահմանի գծումը լինելու է GPS-ով, իսկ Սև լճի հատվածում՝ քարտեզով է լինելու»։

Արշակյանը հավելեց, որքան էլ հիմա խոսեն խաղաղության դարաշրջանի, միասին կողք կողքի ապրելու և այլնի մասին, միևնույնն է, չի ստացվելու.

«Հնարավոր չէ խաղաղ ապրեն։ Ցանկացած ճիշտ մտածող, հայակիրթ մտածող մարդու համար անհնար է խաղաղությունը, նոր փուլը, դա անհնարին է, եթե դիմացդ թուրք է կանգնած։ Եկեք չմոռանանք Գուրգեն Մարգարյանի պատմությունը»,- եզրափակեց Արշակյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո