Փաստ ինֆո

Համաճարակով պայմանավորված ամբողջ աշխարհում մարդկանց տեղաշարժը սահմանափակված է: Զբոսաշրջությունը կագ է առել, որի հետևանքով վնասները, իհարկե, մեծ կլինեն:

«Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում Տուրիզմի հայկական ֆեդերացիայի նախագահ Մեխակ Ապրեսյանն ասաց նախորդ տարվա առաջին կիսամյակում ունեցել ենք 770 հազար ներգնա զբոսաշրջային այցելություն: Եթե դիտարկենք 2013 թվականի վիճակագրական հետազոտության արդյունքներով, ապա մեկ վիճակագրական զբոսաշրջիկը մեկ այցելության ընթացքում Հայաստանում ծախսում է 700-ից 800 դոլար, հետևաբար այդքան համախառն եկամուտ ենք այս տարի կորցնում միայն ներգնա զբոսաշրջությունից: Կանգնել է բոլոր այն տնտեսվարողների գործունեությունը, որոնց սպառողը զբոսաշրջիկն է:

Նրանք զրկված են եկամուտից և մասնագետի կարծիքով նրանց եկամուտները կվերականգնվեն հաջորդ տարվա ապրիլից. «Եթե հրաշք տեղի ունենա և ապրիլի մեջ կորոնավիրուսի վտանգն աշխարհում վերանա, ապա միջազգային զբոսաշրջային այցելությունների վերականգնումը կարելի է ակնկալել ոչ շուտ, քան աշնանը: Եթե հաշվի առնենք սեզոնը մինչև նոյեմբերի կեսն է, ապա տարեվերջին սկսում է մարել: Հաջորդ տարվա առաջին եռամսյակն էլ միշտ ամենապասիվ սեզոնն է, հետևաբար ստացվում է լավագույն սցենարի դեպքում մի փոքր վերականգնում և եկամուտներ կարող ենք ակնկալել ապրիլից»,-ասաց Մեխակ Ապրեսյանը հավելելով, որ այնուամենայնիվ լավատեսորեն են տրամադրված:

Տուրիզմի հայկական ֆեդերացիայի նախագահը ողջունում է կառավարության նախաձեռնած հակաճգնաժամային միջոցառումները՝ նշելով, որ հաշվի առնելով զբոսաշրջության ոլորտի առանձնահատկությունները ներկայացրել են առաջարկություններ: Համաճարակի բացասական հետևանքներն առաջին հերթին կրում է զբոսաշրջության ոլորտը, որի համար պետք է ցուցաբերվի առանձնահատուկ մոտեցում. «Զբոսաշրջության ոլորտի տնտեսվարողների համար արտոնյալ վարկային միջոցները պետք է տրամադրվեն ոչ թե 24 ամիս ժամկետով, այլ 36 ամսով, ընդ որում 12 ամիս արտոնյալ ժամանակահատվածով: Այսինքն վարկի մարումը պետք է նախատեսվի ոչ շուտ, քան վարկը ստանալուց 12 ամիս հետո: Բացի այդ ըստ զբոսաշրջության ոլորտի առանձնահատկությունների փոփոխություն պետք է կատարվի նաև նպատակների մեջ: Այժմ նշված է,, որ այդ միջոցները կարող են ուղղել առավելագույնը 3 ամսվա համար աշխատավարձերի վճարմանը, կոմունալ վճարումներին, տույժ, տուգանքների վճարմանը: Սակայն զբոսաշրջության ոլորտի համար պետք է թույլատրվի աշխատավարձերը վճարել մինչև 6 ամսվա համար»,-ասաց Մեխակ Ապրեսյանը:

Վերջինս նկատեց կորոնավիրուսի տնտեսական հետևանքները չեզոքացնող երրորդ միջոցառումը նախատեսված է 24 մլն-ից 500 մլն շրջանառություն ունեցող բիզնեսի համար, սակայն զբոսաշրջության ոլորտում շատ են նաև երիտասարդ տնտեսվարողները, որոնք 2019թ.-ի ընթացքում 24 մլն դրամ շրջանառություն չեն ունեցել, սակայն ունեն խոստումնալից բիզնես. «Դրանցից շատերը հենց մարզերում, գյուղերում զբոսաշրջային տներ են, տրանսպորտային ծառայություններ մատուցողներ, զբոսաշրջային օպերատորներ, որոնք, վարկ վերցնելով, ներդրում են կատարել իրենց ենթակառուցվածքներում ծառայությունների որակը բարելավելու, տրասնպորտային պարկը թարմացնելու և մի շարք այլ նպատակներով, սակայն այսօր եկամուտ չունեն և չեն կարողանում մարել այդ վարկերը»:

Դիտարկմանը արդյոք կարող են նման տնտեսվարողներն օգտվել աջակցության 10-րդ միջոցառումից, որն ըստ երևույթին վերաբերում է միկրոբիզնեսին, այսինքն մինչև 24 մլն շրջանառություն ունեցողներին, Մեխակ Ապրեսյանն ընդգծեց դրանք միանվագ աջակցություն են. «Նրանք իրենց միջոցներն են ներդրել, վարկ վերցրել, բարելավել իրենց ենթակառուցվածքները, բայց 24 մլն-ից քիչ շրջանառություն ունեն: Նույնիսկ հնարավոր է միլիոնից էլ քիչ շրջանառություն ունենան, քանի որ օրինակ կարող է անցած տարի են բիզնեսը սկսել, սակայն խոստումնալից են: Այսօր նրանք եկամուտ չունեն և եթե այս խնդիրը չլուծվի, եթե բանկերը ողջամիտ ժամկետով և իրական վարկային արձակուրդներ չտրամադրեն, ապա փաստի առաջ ենք կանգնելու, ինչի հետևանքով ոլորտում կարող ենք ունենալ սնանկացումների շարք»,-ասաց Մեխակ Ապրեսյանը:

Տնտեսական աջակցման երրորդ միջոցառման մեջ կա նաև պահանջ, որ յուրաքանչյուր եռամսյակի շրջանառությունը պետք է կազմի տարեկան շրջանառության առնվազն 10 տոկոսը, ինչը զբոսաշրջության համար անհնար է: Այս ոլորտում առաջին եռամսյակն այնքան պասիվ է, որ շատ տնտեսվարողների մոտ Մեխակ Ապրեսյանի խոսքով կարող է նույնիսկ իրենց տարեկան շրջանառության 5 տոկոսը չկազմել: Ի դեպ այս ոլորտում մի շարք տնտեսվարողներ, որոնք «ողնաշարային» նշանակություն ունեն ոլորտի համար, 500 մլն-ից ավել շրջանառություն ունեն, և աջակցության ծրագրերում նրանց նույնպես անհրաժեշտ է ընդգրկել. «Աջակցության 8-րդ միջոցառումով նախատեսված է, որ անհատ ձեռնարկատեր հանդիսացող տնտեսվարողները կարող են միանվագ աջակցություն ստանալ նախորդ տարվա չորրորդ եռամսյակի շրջանառության 10 տոկոսի չափով, մինչդեռ զբոսաշրջության երկրորդ ամենապասիվ շրջանը հենց չորրորդ եռամսյակն է: Զբոսավարները, ուղեկցորդները, որոնց մեծամասնությունը հանդես է գալիս որպես անհատ ձեռնարկատեր, նրանց շրջանառությունը չորրորդ եռամսյակում այնքան չէ, որ դրա 10 տոկոսը հասնի նվազագույն աշխատավարձին: Հետևաբար` զբոսաշրջության ոլորտի անհատ ձեռնարկատերերի համար աջակցության չափը սահմանելիս պետք է ընդունել երրորդ եռամսյակը»,-հավելեց ֆեդերացիայի նախագահը:

Մեխակ Ապրեսյանն ասաց, որ այս առաջարկությունների շուրջ երկխոսության մեջ են և' կառավարության անդամների, և' ԱԺ պատգամավորների, և' ԱԺ տնտեսական հարցերով մշտական հանձնաժողովի անդամների հետ:

Հարցին զբոսաշրջության ոլորտում գործող քանի տնտեսվարող է այս ընթացքում վարկային արձակուրդ ստացել, Մեխակ Ապրեսյանը պատասխանեց. «Դժվար է ասել, քանի որ գործընթացը նոր է: Որքանով որ մեզ դիմում են մեր գործընկերները, ֆեդերացիայի անդամ կազմակերպությունները, դեռևս իրական վարկային արձակուրդ որևէ մեկը չի կարողացել ունենալ: Բանկերը որպես վարկային արձակուրդ առաջարկում են օրինակ երեք ամիս չվճարել, հետո չորրորդ ամիսը գալ և նախորդ չվճարածներն ամբողջությամբ վճարել կամ առաջարկում են մայր գումարը չվճարել, միայն տոկոսները վճարել, հետո մայր գումարը տարածել մնացած ժամանակահատվածի վրա, ինչը նույնպես իրական վարկային արձակուրդ չէ: Դա տնտեսվարողին ավելի ծանր կացության մեջ է գցում: Իրական վարկային արձակուրդ ասելով նկատի ունենք վարկի մարման գրաֆիկի տեղափոխում ողջամիտ ժամանակահատվածով»,-նշեց Մեխակ Ապրեսյանը, այնուհետև հավելեց` կորոնավիրուսի վտանգի անցնելուց հետո զբոսաշրջային այցելություններն արագ թափով վերականգնվելու են. «Մարդիկ հոգնել են տանը մնալուց, նրանք սիրում են ճամփորդել»,-եզրափակեց Մեխակ Ապրեսյանը:

Հեղինակ՝ Հասմիկ Կոշկարյան

Աղբյուր` Փաստինֆո