ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Զբաղվածության պետական աջակցության բարեփոխումների բացակայությունը շղարշվում է պոպուլիզմով 08/05/2019 16:37 | Վերլուծություններ
Բազմիցս ենք հիմնավորել և փաստարկել զբաղվածության պետական քաղաքականության բարեփոխումների շարունակականության ապահովման առարկայական անհրաժեշտությունը: Նաև ներկայացրել ենք հրատապ լուծման կարիք ունեցող մի շարք խնդիրներ՝ դրանց հնարավոր լուծումներով, որոնք վերաբերում են զբաղվածության աջակցության պետական ծրագրերի հասցեականությանը, արդյունավետությանը:
Սակայն ակնհայտ է՝ նախորդ տարվա քաղաքական փոփոխություններից հետո շարունակում են անտեսված մնալ զբաղվածության իրական բարեփոխումները, երկրորդ պլան են մղված այս ոլորտի պետական ծրագրերը:
Իրողությունն այն է, որ գործազուրկների թիվը չի նվազում, իսկ զբաղվածության պետական ծրագրերին հատկացվող միջոցները համարժեք չեն թե՛ նախկին, թե՛ ներկա կառավարությունների կողմից այս ոլորտում դրված նպատակներին: Պետական բյուջեով զբաղվածության ծրագրերի համար նախատեսվում է տարեկան 1,7 միլիարդ դրամ, իսկ միջինը մեկ գործազուրկ քաղաքացու հաշվով ընդամենը 7400 դրամ: Մեր երկրում գործազուրկ են 230 հազար քաղաքացիներ, որոնցից շուրջ 65 հազարը գրանցված են զբաղվածության պետական ծառայությունում:
Նույնիսկ այս պայմաններում 2018 թվականին ծախսվել է պետական բյուջեից զբաղվածության պետական աջակցությանը հատկացված միջոցների ընդամենը 25 տոկոսը կամ 440 միլիոն դրամ, իսկ միջինը մեկ գործազուրկ քաղաքացու հաշվով ընդամենը 1900 դրամ: Ավելին, հիմնական հանդիսացող՝ գործազուրկների մասնագիտական ուսուցման և վերապատրաստման ծրագրին հատկացված միջոցներից ծախսվել է ընդամենը 10 տոկոսը: Այս խնդրահարույց միտումը շարունակվում է նաև 2019 թվականին:
Պատասխանատուներն այս անթույլատրելի իրավիճակը շտկելու և ոլորտում մեկնարկած բարեփոխումները քրտնաջան աշխատանքով շարունակելու փոխարեն զբաղված են պոպուլիստական բացատրություններ ներկայացնելով:
Փաստն էլ այն է, որ կայուն զբաղվածության ապահովումը խոսելով չի ստացվում, իսկ զբաղվածության քաղաքականության ակնհայտ ձախողումները հնարավոր չի լինելու շղարշել ձևական օրակարգերով: Ապաշնորհ կառավարման հետևանքով, ականջահաճո խոստումների ու կարգախոսերի ֆոնին՝ հարյուր հազարավոր գործազուրկներ չեն ստանում իրենց հասանելիք պետական աջակցությունը և շարունակում են աղքատ մնալ:
Ժամանակն անցնում է, իսկ խնդիրները կուտակվում են: Օր առաջ անհրաժեշտ է աշխատաշուկայի պետական կարգավորումը և աշխատողների սոցիալ-աշխատանքային իրավունքների ու շահերի պաշտպանությունը առաջնային օրակարգ վերադարձնել: Եղած խնդիրներին պատշաճ ուշադրություն է պետք դարձնել և առաջնային կյանքի կոչել հատկապես այն հավաքական լուծումները, որոնք գործազուրկների ու աշխատող աղքատների համար գործնականում կապահովեն շոշափելի արդյունքներ:
Այս իրավիճակում առարկայական անհրաժեշտություն են դառնում մեր կողմից բազմիցս հիմնավորված և օրակարգ բերվող սկզբունքային մի շարք մոտեցումները:
Մասնավորապես, զբաղվածության ոլորտին հատկացվող պետական միջոցների ավելացմանը զուգահեռ, իրական կարիքների և առկա ռեսուրսների համակողմանի գնահատման հենքի վրա անհրաժեշտ է լիարժեք իրականացնել եղած ծրագրերը՝ յուրաքանչյուր գործազուրկի կայուն զբաղվածության կարիքների բավարարման վերջնանպատակով:
Զբաղվածության պետական ծրագրերն արդյունքի տեսանկյունից պետք է ենթարկվեն ամբողջական էլեկտրոնային և նպատակային կառավարման, իսկ բովանդակային առումով պետք է դառնան գործատուների համար պետական տարբերակված սուբսիդավորում՝ առկա թափուր և նոր ստեղծվող աշխատատեղերն առաջնահերթ անմրցունակ անձանցով համալրելուն, երիտասարդների՝ կրթությունից աշխատաշուկա անցման նոր լուծումների ապահովմանն ուղղված:
Արդյունավետության տեսանկյունից ծրագրերի ակնկալվող արդյունք պետք է դիտվի գործազուրկի կայուն զբաղվածության ապահովումը (օրինակ՝ առնվազն 3 տարի) այն մոտեցմամբ, որ յուրաքանչյուր շահառուի համար ծրագրով ծախսված պետական միջոցները վերադարձվեն արդեն զբաղված շահառուի եկամտահարկով:
Մյուս կողմից՝ կայուն զբաղվածության ապահովման տեսանկյունից առանցքային են աշխատատար ճյուղերը: Դրանք տնտեսական արդյունք ստեղծելուց բացի, ունեն էական սոցիալական նշանակություն՝ անկախ այն փաստից, որ աշխատավարձերի մակարդակը որոշակիորեն ցածր է, քան գիտելիքահեն և բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերությունում։ Նույնիսկ եթե շահութաբեր չեն, պետության համար առավել նպատակահարմար պետք է լինի աշխատատար ճյուղերի ձեռնարկությունների մասնակի սուբսիդավորումը՝ որպես անապահովության նպաստին այլընտրանք և տարածքային համաչափ զարգացման խթանման առարկայական գործիք:
Էապես կարևոր է նաև հաշմանդամություն ունեցող անձանց զբաղվաղվածության ապահովումը գործատուների համար պարտադիր ապահովման ենթակա աշատատեղերի պահանջի (քվոտաների) լիարժեք գործադրման, պետական մասնակցությամբ և արտոնություններ նախատեսելու միջոցով՝ սոցիալական ձեռնարկատիրության կայացմամբ և զարգացմամբ:
Նվազագույն աշխատավարձի կարգավորման նոր մոտեցումների հիմքում պետք է ընկած լինի գործատուի և աշխատողի միջև ստեղծված հավելյալ արժեքի արդար բաշխման գործառույթը, որն անմիջականորեն ենթադրում է՝
- նվազագույն աշխատավարձի չափի պարբերաբար բարձրացում՝ հիմքում դնելով կենսապահովման նվազագույն զամբյուղի փոփոխվող արժեքը,
- նվազագույն աշխատավարձի մեծության ազատում բոլոր տեսակի հարկերից և պարտադիր այլ վճարներից,
- եկամտահարկի պրոգրեսիվ հարկման սոցիալապես արդար համակարգի ներդրում՝ հակասոցիալական համահարթ եկամտահարկի փոխարեն,
- «նպաստ, թե՞ աշխատավարձ» երկընտրանքի ամբողջական լուծում՝ ի օգուտ օրինական աշխատանքի,
- ստվերային զբաղվածության և ոչ ֆորմալ վարձատրության կրճատում՝ եկամուտների համատարած հայտարարագրման համակարգի լիարժեք ներդրմամբ:
Առարկայական անհրաժեշտություն է նաև սոցիալական գործընկերության զարգացումը՝ պետական աջակցությամբ արհմիությունների ինստիտուցիոնալ հզորացումը և դերի հետևողական բարձրացումը աշխատանքային օրեսդրության կատարման նկատմամբ ոչ պետական վերահսկողության շրջանակներում: ՀՀ ստանձնած միջազգային պարտավորություններին համապատասխան՝ պետք է ներդրվի աշխատանքային օրեսդրության կատարման նկատմամբ պետական վերահսկողական համակարգ և այլն:
Ամփոփելով. իհարկե, այս մոտեցումներով առաջ գնալը բարդ է, բայց հնարավոր: Կարող է իրական արդյունքներ ապահովել: Սակայն առնվազն ենթադրում է համակարգված ու քրտնաջան աշխատանք, մասնագիտական անհրաժեշտ գիտելիքների ու փորձի հետևողական ներդրում, բայց ոչ երբեք՝ պոպուլիզմի որևէ դրսևորում:
Թադևոս Ավետիսյան
ՀՅԴ Բյուրոյի տնտեսական հետազոտությունների գրասենյակի
ծրագրերի համակարգող
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
04/12/2024 15:02 Մտանք ակումբ, Մովսիսյանն ու Ամիրխանյանը ծեծված ջարդված էին,միլպետը ադրբեջանցիների վայրագության մասինՏեսադարան
05/17/2022 10:49 Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցներըՄամուլ
- 04/26/2024 08:28 Հենրիխ Մխիթարյանին շնորհավորեցին բոլորը` բացի ՀՖՖ-ից․ «Ժողովուրդ»
- 04/26/2024 08:23 Գյուղից հետևում են դիրքերի քանդմանը․ «Հրապարակ»
- 04/26/2024 08:20 Համատեղ պայքարի պլան դեռ չկա․ «Հրապարակ»
- 04/26/2024 08:18 ԿԳՄՍՆ-ում փոփոխություններ են նախապատրաստվում ․ լուծարվելու է Սփյուռքի բաժինը․«Հրապարակ»
- 04/26/2024 08:13 Իշխանական թիմում էլ են սարսափում ադրբեջանցի «փախստականների» վերադարձի հեռանկարից․ Հրապարակ»
- 04/26/2024 07:53 Աննա Հակոբյանը քաղաքական նպատակով էր Գյումրիում. աճել է իշխանության հանդեպ անվստահությունը, թեմի առաջնորդը «վտանգ» է համարվում․ «Ժողովուրդ»
- 04/26/2024 07:40 Սասուն Խաչատրյանին չեն նեղացնի. ՔՊ-ն հանդիպելու է ՍԴ-ի իր «սրտի» թեկնածուի հետ․ «Ժողովուրդ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 04/22/2024 20:39 Ինչ իմանամ ինչի են ականազերծում, երևի ժողովուրդ շատ է հավաքվել՝ ականազերծում են, որ չգնան թփուտների մեջ թեթևանալու ու պայթեն... Կոռնիձորի Արո
- 04/01/2024 20:09 Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրություններն այդ երկրի ներքաղաքական կյանքի կարևոր ջրբաժանն է, Էրդողանի ժառանգներն են կրելու պայքարի դժվարությունները. Մելքոնյան
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
- 03/04/2024 15:56 Ալիևը և իր վարչակազմը ընդմիշտ կմնան վախի մեջ, հայ զինվորականը չի համակերպվելու ունեցած կորուստների հետ․ Դավիթ Տոնոյան
Մեկնաբանություն
- 04/20/2024 20:35 Մի տարբերություն էլ կա Հայաստանի ու Վրաստանի միջև՝ Վրաստանում ինքնիշխանությունն աճուրդի հանած Սահակաշվիլին բանտում է, Փաշինյանը՝ դեռ ոչ. Թևանյան
- 04/20/2024 18:25 Ե՞րբ է Ադրբեջանը նախատեսում տիրանալ Տավուշի տարածքներին, և ի՞նչ պետք է իմանանք մենք՝ կանխելու համար. Հոխիկյան
- 04/20/2024 16:43 Տիգրան Համասյանին և համերգին կազմակերպիչներին առաջարկում եմ դադարեցնել համերգը. Իշխանյան
- 04/20/2024 14:40 Մինչև Միջանցք տալն անվանափոխվելու են Երևանի թաղամասերի անունները. Դանիելյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 04/26/2024 10:53 2 ռուս կանայք հաղորդում են տվել ոստիկանություն, որ «Հաղթանակ» զբոսայգու տնօրենը հարվածել է իրենց, թքել իրենցից մեկի դեմքին. shamshyan.com
- 04/26/2024 10:33 Ավստրալիայի Լիբերալ կուսակցությունը երկրի ընդդիմության առաջնորդին կոչ է արել ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը
- 04/26/2024 10:23 Հրդեհ Գառնի գյուղում
- 04/25/2024 22:46 Թումանյան փողոցում գտնվող ռեստորաններից մեկի ծխատարում հրդեհ է բռնկվել
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 04/26/2024 00:08 Ուսուցչուհին դասարանում սեռական հարաբերություն է ունեցել 14-ամյա պատանու հետ
- 04/23/2024 22:11 Ամուսիները փորձել են մի կնոջ դավանափոխ անել դեպի իսլամ՝ ինտիմ լուսանկարների միջոցով
- 04/23/2024 00:43 Նորածին դստերը անտառում թողած կնոջը դատապարտել են 40 տարի անց
- 04/21/2024 22:49 Կինը հոր օգնությամբ վրեժ է լուծել դավաճան զուգընկերոջից
Հետաքրքիր է իմանալ
- 04/16/2024 18:04 Տիեզերական աղբն ընկել է Երկրի վրա ու ծակել տան տանիքը
- 04/15/2024 18:24 Հայտնաբերվել են մոլորակի ամենաառաջին մարդկանց մնացորդները, որոնք 1,86 միլիոն տարվա վաղեմություն ունեն
- 04/04/2024 19:00 Ծերացման դեմ պայքարում հետազոտողները նոր բացահայտում են արել
- 04/03/2024 16:05 Կինը երկվորյակներ է լույս աշխարհ բերել 22 օրվա տարբերությամբ