Բանտարկումը պետք է կիրառել միայն նրանց համար, ովքեր վտանգավոր են և կարող են ծանր հանցանքներ գործել (Տեսանյութ)

ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ

Բոլորը

05/22/2024 08:15 Մարդկանց թշվառության մեջ են պահել եւ պահում են. Փաշինյանը խաբել է. Մաս 211. «Ժողովուրդ» 05/22/2024 08:12 Առանց Շահրամանյանի․ «Հրապարակ» 05/22/2024 08:09 Վարչապետ՝ մեկ տարով․ «Հրապարակ» 05/22/2024 08:06 Դավիթ Խաչատուրյանի ընտրության ոդիսականը․ «Հրապարակ» 05/22/2024 07:53 Ո՛չ գումարը կա, ո՛չ՝ ավիաընկերությունը. «Ֆլայ Արնա»-ում գտնվել է «հանճարեղ» միջոց. «Ժողովուրդ» 05/22/2024 07:49 ՆԳ փոխնախարար Դ. Համբարյանին թույլատրել են փոփոխել հայտարարագիրը, իսկ կնոջ մասով վարույթ է նախաձեռնվել. «Ժողովուրդ» 05/22/2024 07:45 ՔՊ-ում անհանգստությունն անցել է. վտանգն անցած են համարում և «խրոխտ» ելույթներ ունենում, ծաղրում Սրբազանին. «Ժողովուրդ» 05/22/2024 07:40 «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Արթուր Խաչատրյանին կանչել են քննչական կոմիտե. «Ժողովուրդ» 05/21/2024 23:59 Կապանում փորձել են հրկիզել Կապանի քաղաքապետ Գևորգ Փարսյանին սպասարկող «Lexus lx 570»-ը․ ժամանել են ԱԱԾ աշխատակցիներ 05/21/2024 23:54 Փաշինյանը ՔՊ վարչության նիստ է անցկացրել 05/21/2024 23:46 Կինը տարօրինակ դեղահաբեր է գտել ամուսնու մոտ եւ նրան մեղադրել դավաճանության մեջ 05/21/2024 23:29 Իշխանությունն արդեն ԱԺ-ում է անթաքույց ցուցադրում Եկեղեցու նկատմամբ հետապնդումների նկարտումները. Արման Թաթոյան 05/21/2024 23:09 Էլեկտրաէներգիայի վաղվա անջատման հասցեները 05/21/2024 22:51 Singapore Airlines-ի չվերթի տուժածների թիվը գերազանցել է 70-ը 05/21/2024 22:37 Մոսկվայի հարավում հրաձգությամբ հակամարտություն է տեղի ունեցել 05/21/2024 22:22 Վերջին օրերին ռեժիմը ցնցումների մեջ է.պատգամավոր 05/21/2024 22:13 Երևանում 10 հոգով հարձակվել, քարերով կոտրել են Երևանի «մյուզիք հոլ»-ի ապակիները 05/21/2024 22:03 Կադիրովի փեսան դարձել Է Չեչնիայի երիտասարդության հարցերով նախարար 05/21/2024 21:47 Քասաղի կիրճում արշավախմբի անդամներից մեկը ոտքի վնասվածքի պատճառով չի կարողանում քայլել․ Օգնության են հասել փրկարարները 05/21/2024 21:29 Թումանյանի անվան զբոսայգում, կկայանա «Երևանի բալետային փառատոն» նախագիծը 05/21/2024 21:15 Համաշխարհային բանկը աղետների ռիսկի կառավարման ոլորտում կաջակցի ՆԳ նախարարությանը 05/21/2024 21:03 Ժողովրդավարական բաստիոն Հայաստանում «բարեփոխված ոստիկանը» հենց այս տեսքն ունի և հրամանով է խաղաղ ցուցարարներին դաժանորեն ծեծում 05/21/2024 20:58 Ոստիկանների գործողությունների հետեւանքով վնասվածք է ստացել Մրոն 05/21/2024 20:53 Հայտնի է հանրահավաքի ժամը 05/21/2024 20:50 Ես հայ եմ, հայ տղա եմ, ում համար Արցախը երբեք չի կարող լինել Ադրբեջանի կազմում 05/21/2024 20:45 Հետխորհրդային երկրների ցանկում միայն Հայ Առաքելական եկեղեցին պետությունից փոխհատուցում չի ստացել. Բագրատ Սրբազան 05/21/2024 20:42 Խաչատուրյանը Հայաստանում ՄԱԿ-ի գրասենյակի պատասխանատուի հետ քննարկել է փոխգործակցության հեռանկարները 05/21/2024 20:34 Սա իմիջային հարված էր Իրանին. Կան վարկածներ՝ ադրբեջանական ու իսրայելական հետքերի վերաբերյալ. Միսակյան (տեսանյութ) 05/21/2024 20:29 ԱՄՆ-ն և ԵՄ-ն կշարունակեն պատժամիջոցներ սահմանել չինական ընկերությունների դեմ 05/21/2024 20:15 Սուտ և անտեղյակություն․ եկեղեցին արձագանքել է Ալեն Սիմոնյանի «հարկ վճարելու» հայտարարությանը 05/21/2024 20:08 Հայաստանում թուրքական հետքով կուսակցություն բացել ցանկացող Նատալի Ալեքսանյանը ՔՊ-ական պատգամավոր Գագիկ Մելքոնյանի բարեկամուհին է. Մարինա Խաչատրյան 05/21/2024 19:54 Մեր շարժման գույնը մանուշակագույնն է. Բագրատ Սրբազան (տեսանյութ) 05/21/2024 19:50 Մոսկվայի հարավ-արեւելքում գտնվող այգում երեխայի մարմին են գտել 05/21/2024 19:47 Ուղիղ ասում եմ՝ այդ շոշափուկների հետ խոսելու բան չունեմ. Բագրատ Սրբազան (տեսանյութ) 05/21/2024 19:39 Հայ մարմնամարզիկները մեկնել են Բուլղարիա 05/21/2024 19:33 Սպանությո՞ւն, թե դժբախտ պատահար, ո՞ւմ էր պետք Ռաիսիի մահը, ո՞ր պետությունների խմբերն էին շահագրգռված այս կորստով. Գրիգոր Բալասյանյան (տեսանյութ) 05/21/2024 19:19 Պայքարը շարունակվում է. Բագրատ Սրբազանն ամփոփում է հանդիպումները․ ուղիղ 05/21/2024 19:09 ԱԺԲ անդամ Վարդան Հակոբյանի նկատմամբ հետախուզում է հայտարարվել 05/21/2024 18:56 Լավ չեմ զգում ինձ, չգիտեմ՝ որտեղ եմ․ նոր մանրամասներ՝ Իրանի նախագահի վթարված ուղղաթիռից 05/21/2024 18:52 Մայիսի 24-ից մեզ է մոտենում հերթական տեղումնաբեր ցիկլոնը 05/21/2024 18:51 Արման Բոշյանը նշանակվել է արտաքին հետախուզության ծառայության պետի տեղակալ 05/21/2024 18:35 ՀՀ ԱԽ քարտուղարն ու ԱՄՆ Կենտրոնական հետախուզական գործակալության ղեկավարը քննարկել են տարածաշրջանային անվտանգությանն առնչվող հարցեր 05/21/2024 18:32 Ադրբեջանի արտգործնախարարը հեռախոսազրույց է անցկացրել Իրանի արտգործնախարարի պաշտոնակատարի հետ 05/21/2024 18:30 Կնորոգվեն Ոսկեպարի Սբ Աստվածածին եկեղեցու տանիքածածկերը. ԿԳՄՍՆ 05/21/2024 18:22 «Զվարթնոց» օդանավակայանում հացադուլ անող ֆրանսահայ լրագրող Լեո Նիկոլյանը հայտնել է, որ օդանավակայանում փորձել են իրեն թալանել 05/21/2024 18:15 Պաշտպանի հանձնարարությամբ ՄԻՊ ներկայացուցիչներն այցելել են Լեո Նիկոլյանին 05/21/2024 18:11 Ալեն Սիմոնյանն ու Ռուսլան Ստեֆանչուկը քննարկել են անվտանգային իրավիճակը Հարավային Կովկասում եւ Ուկրաինայում 05/21/2024 18:11 Լաոն «արթնացավ», եկավ Երևան, մի ժամ տվեց հրաժարականի համար, հետո 20 րոպե. սրբազան շարժումը շուտով կդառնա խաչակրաց, չգիտեմ դրա վերջն ինչ է լինելու.Քոչարյան 05/21/2024 18:06 Սուրեն Պապիկյանն այցելել է շաբաթներ առաջ շահագործման հանձնված մշտական տեղակայման վայր 05/21/2024 18:01 Իջեւանում հանրային սննդի օբյեկտի արտադրական գործունեությունը կասեցվել է

05/20/2024 10:51 Հրապարակվել են Իրանում ողբերգական վայրից զոհվածների աճյունների տարհանման կադրերը (տեսանյութ) 05/20/2024 12:10 Հայտնել են Ռաիսիի և նրա հետ զոհված իրանցի մյուս գործիչների հուղարկավորության օրը 05/20/2024 20:01 «Կոլցո» օպերացիայով ոստիկանները Կիրանցը հանձնում են թշնամուն 05/21/2024 18:56 Լավ չեմ զգում ինձ, չգիտեմ՝ որտեղ եմ․ նոր մանրամասներ՝ Իրանի նախագահի վթարված ուղղաթիռից 05/21/2024 22:51 Singapore Airlines-ի չվերթի տուժածների թիվը գերազանցել է 70-ը 05/20/2024 11:44 Ալիևի հետ հանդիպման ժամանակ Ռաիսիի հայտարարությունից մեկ ժամ անց նրան տեղափոխող ուղղաթիռը վթարային վայրէջք կատարեց․ ինչ է հայտարարել Իրանի նախագահը 05/20/2024 22:27 Հայտնել են Եվրոպայի հանգստավայրում զբոսաշրջիկ կնոջ խմբակային բռնաբարության մանրամասները 05/21/2024 12:54 Որն էր աղետի պատճառը. Hurriyet-ը ներկայացրել է Ռաիսիի ուղղաթիռի կործանման թուրքական վարկածը 05/20/2024 15:59 Բագրատ Սրբազանին հաջողվեց մուտք գործել Կիրանց․ նա գյուղի եկեղեցու մոտ է 05/21/2024 17:26 Մեզ համար երբեք ինքնանպատակ չի եղել ինչ-որ մեկին հայհոյելը․ Սաղաթելյան 05/21/2024 20:08 Հայաստանում թուրքական հետքով կուսակցություն բացել ցանկացող Նատալի Ալեքսանյանը ՔՊ-ական պատգամավոր Գագիկ Մելքոնյանի բարեկամուհին է. Մարինա Խաչատրյան 05/21/2024 18:52 Մայիսի 24-ից մեզ է մոտենում հերթական տեղումնաբեր ցիկլոնը 05/20/2024 18:30 Թուրքիան հայտնում է, որ Ռաիսիի ուղղաթիռը ոչ մի ազդանշան չի տվել 05/20/2024 17:04 Գյուղն իմ ճանաչած գյուղը չէր, կյանքը փոխվել էր, դարձել՝ ուրվական գյուղ, մարդիկ մեռելի պես ապրում են․ Բագրատ Սրբազան 05/21/2024 20:45 Հետխորհրդային երկրների ցանկում միայն Հայ Առաքելական եկեղեցին պետությունից փոխհատուցում չի ստացել. Բագրատ Սրբազան 05/20/2024 11:01 Բագրատ սրբազանին Ծովագյուղում հայկական գամփռ նվիրեցին 05/21/2024 10:54 Ինչքան կպնեք ձեր աթոռին, էնքան կսոսնձվեք, բայց որ հեռացվեք, աթոռն էլ ձեզ հետ կհեռացվի. Մինասյան 05/20/2024 11:58 Ռաիսիի ուղղաթիռում գտնվողները մահացել են վթարի առաջին իսկ վայրկյաններին. կարմիր մահիկ 05/21/2024 19:33 Սպանությո՞ւն, թե դժբախտ պատահար, ո՞ւմ էր պետք Ռաիսիի մահը, ո՞ր պետությունների խմբերն էին շահագրգռված այս կորստով. Գրիգոր Բալասյանյան (տեսանյութ) 05/20/2024 12:09 Ուղիղ մեկ ամիս առաջ Գերմանիայի դաշնային ՀԸ-ի ծաղրական հաղորդումներից մեկում Ռաիսիին արդեն մահացած են ներկայացրել՝ դրախտում այլոց հետ խոսելիս․ Գրիգորյան

Բանտարկումը պետք է կիրառել միայն նրանց համար, ովքեր վտանգավոր են և կարող են ծանր հանցանքներ գործել (Տեսանյութ) 04/01/2015 17:44 | ԼՐԱՀՈՍ

Մինչև 2016թ-ը Հայաստանում նախանշված է ներդնել նոր` Պրոբացիայի ծառայություն: Թե ինչ խնդիրներ է լուծելու նոր ծառայությունը և որքանով այն կընդունվի արդարադատության համակարգի վերաբերյալ ներկայիս պատկերացումներն ու նեցող հայաստանյան հասարակության ու նաև համակարգի մասնագետների կողմից: Այս հարցերի շուրջ «Փաստինֆո»-ն զրուցել է Հայաստանում գտնվող միջազգային իրավախորհրդատուներ Մարտի Սեդոնի և Քրիս Ֆրոսթի հետ:

- Այս տարվա կեսից Հայաստանում նախատեսվում է գործարկել պրոբացիոն ծառայության պիլոտային տեղամասեր: Սակայն պրոբացիոն ծառայության հայեցակարգը դեռ չի ներկայացվել ոչ ՀՀ Կառավարության, ոչ էլ ԱԺ հաստատմանը: Բարեփոխումների ներկայիս ընթացքից դատելով, որքանո՞վ եք իրատեսական համարում, որ այս տարի մենք ի վերջո կանենք առաջին գործնական քայլն այս ծրագրի իրագործման Ճանապարհին:

Մարտի Սեդոն -Մենք շատ տպավորված ենք, տեսնելո նախարարության հանձնառու վերաբերմունքը պրոբացիոն ծառայության ստեղծման նկատմամբ: Այն դյուրին չէ, քանի որ արդարադատության համակարգի շատ այլ բաղադրիչները պետք է սրան օժանդակեն: Այսինքն` նպատակն է ունենալ նախ փորձնական` ցուցադրական ծրագիր, իսկ նախարարությունը պատրաստակամ է դա անել սկսած այս տարվա մայիսից: նախապատրաստական մյուս աշխատանքն էլ է շարունակվելու, բայց պլանավորվել է, որ օրենսդրությւնը կընդունվի մինչև տարեվերջ, և պաշտոնական մասը մյուս տարվա սկզբից տեղի կունենա:

Քրիս Ֆրոսթ -Կարծում եմ, Դուք առաջին քայլերի մասին ասացիք, քանի որ բոլոր պետություններն էլ երկարատև գործընթաց են ունեցել սկզբից մինչև ծառայության լիարժեք գործարկումը: Ընդ որում, այդ ժամանակ էլ տեղի են ունենում փոփոխություններ, որոնցով կարելի է բարելավել համակարգը:

- Հաշվի առնելով ՀՀ դատարանների կողմից կիրառվող կալանքի ու ազատազրկման հետ կապված պատիժների մեծ քանակը, որքանո՞վ կարող ենք վստահ լինել, որ պրոբացիոն ծառայության ներդրմամբ ՀՀ դատավորներն ու դատախազները կսկսեն իրենց գործելակերպը համապատասխանեցնել մինչդատական կալանքի վերաբերյալ ՄԻԵԴ վճիռներին ու ԵԽ հանձնարարականներին:

Մարտի Սեդոն -Կարծում եմ, երբ ավելի մեծ վստահություն լինի պրոբացիոն ծառայության նկատմամբ, և իրենք կարողանան մինչև դատավարւթյունը անձին վերադարձնել համայնք, և լինի այդպիսի վստահություն, դատարաններն այդպիսի որոշումներ կկայացնեն: Եվ կլգա այդ ժամանակը, որ դատավորները կկայացնեն նման որոշումներէ իմանալով, որ դա լավագույն լուծումն է:

Քրիս Ֆրոսթ - Հուսով ենք, որ արդարադատության ողջ համակարգը այս երկրում կհասկանա, որ անհրաժեշտ է ունենալ իրավախախտների հետ աշխատանքի ռացիոնալ քաղաքականություն: Երբ իրավախախտը բռնվեց, բերվեց դատարան և դատապարտվեց, լուրջ խնդիրներ են ծագում դատավորների համար: Նրանք պետք է հանցագործության համար անձին պատժելը համադրեն այնպիսի աշխատանքների հետ, որոնց արդյունքում նա ապագայում ավելի լավ մարդ կդառնա, կուղղվի, և ավելի լավ կկարողանա լուծել իր խնդիրները: Պատկերացրեք, որ սա արդարադատության համակարգում աշխատող բոլոր անձանց շահերից է բխում` ոստիկանների, դատախազների, դատավորների և մյուսների: կարծում եմ, բոլորը կօգտվեն, եթե լինեն ավելի լավ այլընտրանքային լուծումներ, հատկապես` միջին ծանրության իրավախախտներին բանտ ուղարկելու փոխարեն լինեն այլընտրանքներ:Պրոբացիոն ծառայությունը և շուտով ստեղծվելիք փորձնական ծառայությունը դատարանների կտա տարբերակ, որն այսօր դատարանները չունեն, որի շնորհիվ իրենք կկարողանան ՄԻԵԴ-ի պահանջները բավարարել:

Մարտի Սեդոն - Խնդիրը կապված է նաև հասարակության լայն շերտերի հետ, որովհետև այդ երկրներում հանրությունը լիովին սատարում է պրոբացիոն ծառայությանը: Նշենք Նիդերլանդների օրինակը: Այնտեղ մի շարք բանտեր են փակվում, որովհետև դատավորներն իրավախախտներին բանտ չեն ուղարկում, նախընտրում են այլընտրանքային պատժատեսակներ կիրառել` համայնքում թողնելով անձին: Եվ ապացուցվել է, որ ի վերջո, դատավորները կհավատան, որ դա ոչ միայն արդարադատության համակարգի համար է լավ, որ կան այլընտրանքային պատժատեսակներ, այլև լավ է հանրության լայն շրջանակների համար:

- Հայաստանյան իրավական ոլորտում պրոբացիոն ծառայության ներդրումը ողջունվում է, բայց և հիմանակ մտավախությունը, որ բարձրացվում է, այն է, որ այս նոր ծառայությունը չդառնա մեղադրանքի կողմին ծառայող լրացուցիչ մարմին, որի օգնությամբ քննիչները կհիմնավորեն անձին անազատության մեջ պահելու անհրաժեշտությունը: Կա՞ արդյոք գործուն միջոց, որով կբացառվի նման հնարավորությունը:

Մարտի Սեդոն - Այս խնդիրը շատ երկրներում կա, և հասկանալի է, որ դատախազությունը շահագրգռված է խիստ պատժատեսակներով: բայց երբ ավելանում են հետազոտությունները, պարզ է դառնում, որ հատկապես միջին ծանրության իրավախախտներին բանտ ուղարկելը վատ արդյունք է տալիս հասարակության համար, որի մի մասն էլ դատախազությունն է: Մենք կարծում ենք, որ այլ երկրներում էլ կան ապացույցներ այն բանի, որ վերականգնող, ուղղիչ աշխատանքները, միաժամանակ նաև համայնքում պահելու հետ անձին պատժելը համադրել (այստեղ կարող ենք դիտարկել` հարկադիր աշխատանքը, էլեկտրոնային հսկողությամբ իրականացվող դիտարկումը) լավ խառը տեսակներ կարող են մշակվել, որոնք նաև կհոգան դատախազության կարիքները:

Քրիս Ֆրոսթ - Կան նաև հետաքրքիր այլ հետազոտություններ, որոնց համաձայն կարճաժամկետ և միջնաժամկետ բանտարկյալներից շատերը ազատ արձակվելուց հետո նորից հանցանք են գործում: Շատ երկրներում տարածված է այն համոզմունքը, որ իրավախախտը կգնա բանտ և երբ դուրս գա բանտից ավելի վատը կլինի: Իսկ դա հանրության լայն շրջանակների համար լավ չէ, եթե անձը գնում է բանտ և դուրս է գալիս որպես ավելի ծանր հանցագործ դարձած: Եվ տեսակետ կա, որ գնում են բանտ, որպեսզի դառնան հանցագործ: Կարճաժամկետ ազատազրկման դատապարտվածների դեպքում հատկապես այդպես է:

- Սովորաբար ցանկացած նորամուծություն իր մեջ որոշակի ռիսկեր է պարունակում։ Պրոբացիոն ծառայության ներդրման պարագայում թերևս ամենից հաճախ այն տեսակետն է հնչում, թե ազատազրկման հետ չկապված խափանման միջոցների ու պատիժների լայնորեն կիրառումը կարող է հանցագործությունների թվի աճի խթան հանդիսանալ: Այս առումով ի՞նչ է վկայում համաշխարհային փորձն ու մասնավորապես` ՀՀ- ի պես զարգացող երկրներում նման ծառայկությունների ներդրման արդյունքը:

Մարտի Սեդոն - Այս հարցի ուսումնասիրությունները միայն մեկ բան են ցույց տալիս. Ազատազրկման հետ չառնչվող պատիժը երկարաժամկետ հատվածում ավելի լավ արդյունք է տալիս, քան անձին բանտում փակված պահելը: Դրա պատճառներն ակնհայտ են: Չնայած բանտերի աշխատակիցների եռանդուն աշխատանքին, դա նշանակում է, որ բանտարկյալները հնարավորություն չունեն շփվելու իրենց ընտանիքների և ընկերների հետ, նրանք պետք է ամբողջ ժամանակ շփվեն միայն այլ իրավախախտների հետ, և սահմանափակ են նրանց վբերապատրաստվելու, կրթվելու կամ ազատվելուց հետո աշխատանք գտնելու հնարավորությունները: Բանտերի համար դժվար է երկարաժամկետ հատվածում լավ արդյունք տալը: Այո, նրանք կարող են մարդկանց պատժել, մենք գիտենք, որ դա հնարավոր է, բայց եթե արդարադատության համակարգը ցանկանում է երկարաժամկետ հատվածում անձանց ուղղել, վերականգնել, ապա պետք է նախընտրելի համարի ազատազրկման հետ չառնչվող պատժատեսակները` ուղղումը, վերականգնումը համայնքում:

Քրիս Ֆրոսթ - Կարծում եմ, որ պրոբացիոն ծառայությունները լավագույնս աշխատում են այն դեպքում, երբ ռեսուրսները ծախսում են նրա վրա, որ բավականաչափ աշխատողներ ունենան, ովքեր կկարողանան կանոնավոր կերպով վերահսկել իրավախախտներին, ողջամիտ ժամկետում յուրաքանչյուր անգամ իրավախախտի հետ աշխատեն, աշխատանքի համար ժամանակ ծախսեն, ունենան նրանց աշխարհայացքը փոփոխելու համար մշակված ծրագրեր: Միջազգային հանրության շրջանակում հիմա այդպիսի արդյունավետ մոտեցումներ և ծրագրեր արդեն իսկ կան:

- ՀՀ գործող օրենսդրությունը 72 ժամ է սահմանում խափանման միջոցի ընտրության համար, հետևաբար նույն ժամկետն է լինելու նաև անձի վերաբերյալ ամբողջական տեղեկություններ հավաքելու և զեկույց ներկայացնելու համար: Արդյո՞ք այս ժամկետը կբավականեցնի պրոբացիոն ծառայողին պատշաճ մակարդակի զեկույց պատրաստելու դատարան ներկայացնելու համար։

Մարտի Սեդոն – Կարծում եմ, որ ընդհանուր ժամկետները շատ նման են մեր փորձում, մեր տեսած ժամկետներին: Այդ առումով, խնդիր չենք տեսնում: Երբ գնահատվում է իրավախախտի անձը և տեղեկություններ են հավաքվում, դա հրատապորեն պետք է արվի, և բնական է, որ դա առաջնահերթ պետք է համարվի:

Քրիս Ֆրոսթ – Դատարանների առջև կոնկրետ խնդիր է ծագում, երբ նրանք դատախազության ներկայացրած անձին են դիտարկում այդ 72 ժամվա ընթացքում: Հարց է ծագում, թե արդյոք անձը պետք է նախնական կալանքի ենթարկվի:

Դատարանը վերջնական որոշում չի կայացնում այդ պահին և չպետք է վերջնական որոշում կայացնի: Դատարանն ընդսամենը փորձում թ պարզել` արդյոք ազատ արձակվելու դեպքում անձը կազդի վկաների վրա, կխաթարի քննության ընթացքը, կկատարի նոր հանցանքներ կամ փախուստ: Միջազգային մակարդակով կարծիքն այն է, որ նպատակահարմար է և ցանկալի է հնարավորություան սահմաններում անձանց չպահել բանտում նախքան դատական քննությունը, ուստի նրանց ազատ արձակելու տարբերակներ են մշակվում, որպեսզի տուն գնան, ազգականների հետ մնան կամ այլ հատուկ կացարաններույմ մնան: Այդպես կարելի փող տնտեսել, և անհարկի ծախսերից խուսափել և արդյունքները բարելավել: Այն անձինք, ովքեր կարող են մնալ տանը իրենց դատաքննությունից առաջ, հաճախ ավելի լավ արդյունքներ են արձանագրում երկարաժամկետ հատվածում: Ահա հենց այս հարցերը պետք է քննարկվեն առաջին հերթին: 72 ժամը բավական ժամանակ է, որպեսզի ուսումնասիրվի անձը նախաքննության ընթացքում:

- Աշխարհում ամենաարդյունավետը համարվում են պրոբացիոն ծառայության ԱՄՆ-ի, Մեծ Բրիտանիայի և Կանադայի մոդելները: Ո՞ր մոդելին է նախապատվություն տրվել Հայաստանում և ո՞րն է լինելու դրա բուն առանձնահատկությունը:

Մարտի Սեդոն - Ծրագիրը սկսելուց ի վեր մենք զգույշ ենք եղել, որպեսզի չընտրենք մեկ մեդել և ասենք, որ սա է պատշաճ Հայաստանի համար: Մենք նաև կարճաժամկետ տեղացի փորձագետների ենք ներգրավել, ովքեր քաջատեղյակ և բանիմաց մասնագետներ են: Այդ աշխատանքը համադրել ենք միջազգային իրավախորհրդատուների աշխատանքի հետ և աշխատում ենք, որպեսզի հայաստանյան մոդել մշակվի: Կարծում ենք բոլոր երկրների պրակտիկայից ինչ-որ բան կվերցնենք: Մոդելը պետք է լինի հայաստանյան, որպեսզի լինի կիրառելի, գործունակ:

Քրիս Ֆրոսթ – Ինչ վերաբերում է պրոբացիոն ծառայության Հայաստանում կիրառվելիք մեթոդներին, ապա արդեն իսկ կան մեթոդներ, որոնք նախատեսված են թեր Քրեական օրենսգրքով և որոնք կիրառվում են այսօր էլ: Այդ մեթոդները կարող են վերանայվել և լրացուցիչ լրացուցիչ միջոցներ հատկացնել դրանց ի կատար ածմանը:

Օրինակ` բավական լայն կիրառություն ունի Եվրոպայում հանրային ծառայությունը` իրավախախտն իր ազատ ժամանակը նվիրում է տեղի համայնքի համար հանօրգուտ աշխատանք կատարելուն: Ես կլարծում եմ, դա ձեր երկրում կիրառելու մեխանիզմը կարելի է բարելավել, աշխատանքի որակը կարելի է բարելավել, նաև ներառել աշխատանքային վերապատրաստման բաղադրիչ, որպեսզի անձը ավարտից հետո պատրաստ լինի եկամտաբեր աշխատանք գտնելու: Ձեր երկրում կան բազմաթիվ մարդիկ, ովքեր վերականգնողական դասընթացներ են իրականացնում, ովքեր աշխատում են թմրամիջոցների հետ կապված հանցանք կատարած անձանց հետ, նույնիսկ եթե նրանք բռնությամբ զուգորդված հանցանքներ են գործել: Ընդհանուր խնդիրն այն է, թե երկիրը որքան ռեսուրս կտրամադրի այս աշխատանքի համար: Եվրոպական միջինն այսպիսին է` այլընտրանքային պատժատեսակներին տրամադրվում է քրեակատարողական համակարգի բյուջեի մոտ ¼-ը: Այդ լուծումներից ոչ մեկը` ներառյալ էլեկտրոնային դիտարկումը, մոնիթորինգը, կամ համայնքային աշխատանքը կամ խորհրդատվությունն էժան չեն: Պատշաճ միջոցներ պետք է տրամադրվեն, որպեսզի աշխատանքն արդյունավետ լինի: իսկ գումարը պետք է վերաուղղորդել բանտային ծառայությւնից պրոբացիոն ծառայություն:

Մենք հուսով ենք, որ պրոբացիոն ծառայությունը ցույց կտա, որ արդյունավետ է և արժե իրեն ֆինանսավորել, և ֆինանսավորումը կաճի, ու կնվազի բանտերի վրա ծախսվող գումարը:

Մարտի Սեդոն - Ես Միացյալ Թագավորույունից եմ: Այս շաբաթ տվյալներ հրապարակվեցին, որ ծրագրով փորձ է արվում կարճաժամկետ իրավախախտներին բանտից դուրս գալուց հետո վերահսկել: Այդ տվյալների համաձայն, միլիարդավոր ֆունտ ստերլինգներ են ծախսվում, որովհետև իրավախախտները կրկին են հանցանք գործում, որովհետև ռեցիդիվիզմի խնդիր կա: Բայց եթե դիտարկում ենք երկրի ռեսուրսները և դրանք համեմատում ենք հանցագործության հետևանքով պատճառված վնասի հետ, պարզ է դառնում, որ գումարը նպատակային է ծախսված և արժե այդ ծախսերը կատարել: Առկա վիճակագրական տվյալները պետք է վերլուծել այնպես, որպեսզի հասարակությանը ցույց տանք, որ իրավախախտի համար ոչ մի աշխատանք չկատարելը շատ ծախսատար է, իսկ ինչ-որ ծախս կատարելը կարող է ծախսատար թվալ, բայց երկարաժամկետ հատվածում փող տնտեսել մեզ համար:

-Կա՞ որևէ բան, որ մեր զրույցի ընթացքում բաց թողեցինք, կամ կցանկանայիք ավելացնել:

Մարտի Սեդոն - Սա գծագիր է, որը կարող է օգնել ցույց տալու, թե պրոբացիոն ծառայությունը որ ուղղությամբ է հիմնականում աշխատելու: Այստեղ կարող ենք ներկայացնել բոլոր անձանց, ովքեր ոստիկանության կողմից բերվում են դատարան, այս մասում էլ այն մարդիկ են, ովքեր ոչ ծանր հանցագործություններ են կատարել: Այս ուղղությամբ ընթանալով հասնում ենք ավելի ծանր հանցանք կատարած անձանց: Այս ամբողջ սպեկտրը պետք է բաժանել 3հատվածների` մի խպումբն այստեղ է` լուրջ մտահոգության տեղիք չտվող, ցածր ռիսկային, ոչ ծանր հանցանք կատարած անձինք են, իսկ այստեղ ավելի ծարն հանցանք գործած անձինք են: Այս երեք հատվածների համար յուրահատուկ մոտեցումներ են պետք, և շատ կարևոր է, որպեսզի նրանք, ովքեր օրենքի հետ կապված լուրջ խնդիր չունեն, չտարվեն բանտեր: Այս մարդիկ շուտով կփոխվեն: Նրանց դեպքում ավելի նպատակահարմար են ոչ մեծ ծանրության պատժատեսակները: Ահա այս վերևի հատվածում ոմանք հավանաբար պետք է հայտնվեն բանտում:

Նրանք ավելի ծանր հանցանքներ են գործել: Սրան դեռ կվերադառնամ, իսկ ահա սա այն հատվածն է, որտեղ գործում է պրոբացիոն ծառայությունը: Եվ այստեղի առաքելույունն է այնպես արձագանքել նրանց գործած հանցանքներին, որպեսզի նրանց բանտում փակած չպահենք, այլ ուղղիչ վերականգնողական և պատժողական տարրերը համակցենք: Պրոբացիոն ծառայությունը հենց դա պետք է ներդնի: Այստեղ մենք տեսնում են որպես տարբերակ հարկադիր աշխատանքը, միգուցե տնային կալանքը, կամ վերականգնող ուղղիչ դասընթացները, որոնք կօգնեն անձին հաղթահարելու թմրամոլություը կան խաղամոլությունը: Այժմ էլ կան մարդիկ, ովքեր այս հատվածում են գտնվում, հնարավոր է նրանք շատ չեն, բայց մենք ուզում ենք օգնել, որպեսզի այս շեմը վեր բարձրացվի, այստեղի մարդիկ, ովքեր ներկայում բանտային պատիժ են ստանում, ազատազրկման պատիժ, որովհետև դատավորն այլընտրանքային տարբերակ պարզապես չի տեսնում, որպեսզի կիրառի:

Եթե վերցնենք այս դեպքերից մեկը, և պրոբացիոն ծառայութնն էլ գա, ասի` գիտեք մենք ինչ-որ նոր մեխանիզմներ ունենք այս մարդկանց հետ աշխատանքի, նրանց բանտ մի ուղարկեք, նրանց բանտարկելը վատ արդյունք կտա, իսկ եթե իրենց պրոբացիայի ենթարկեք, նոր պատժատեսակներով, որոնք մենք ձեզ հիմա կարող ենք առաջարկել, մենք կարող ենք երաշխավորել, որ նման անձը ավելի լավ արդյունքի կհասնի, քան եթե բանտ ուղարկվի: Այ դա կլինի առաջնային ամենահեշտ ուղղությունը պրոբացիոն ծառայության համար: Այս խումբը, ովքեր նոր են ուղարկվում բանտ, կարող են բանտ չուղարկվել:

Մյուս խումբը նրանք են, ովքեր ազատազրկվել են, կարող են ազատ արձակվել նախքան պատժի ժամկետի ավարտը: Մենք գիտենք, որ դա որոշ չափով այս երկրում էլ է տեղի ունենում, ազատ արձակվում են, բայց եվրոպական չափանիշն այնպիսին է, որ անձինք պատժի կեսը կրելուց հետո արդեն իսկ սկսում են ազատ արձակվել: Դատավորները կդիտարկեն պատժի նվազեցման տարբերակը միայն այն դեպքում, երբ ազատ արձակվող անձի հետ ինչ-որ լուրջ աշխատանքներ տարվեն: Սա էլ է կարևոր աշխատանքային ուղղություն պրոբացիոն ծառայության համար:

Նրանց դուրս գալուց առաջ գնահատում իրականացնելը և վերահսկողության լուրջ պլան մշակելը, միգուցե նաև ինչ-որ հարկադիր աշխատանք նախատեսելը, տնային կալանքի, էլեկտրոնային դիտարկման, կամ անձի տեղաշարժը հսկելու հետ միասին կնպաստեն արդյունքների ապահովկանը: Ահա այս երկու հասցեաական խմբերի համար և դրանց հետ պետք է աշխատի պրոբացիան, այն անձանց, ովքեր բանտ են ուղարկվում, բայց կարող էին չուղարկվել, եթե լիներ ավելի լավ այլընտրանք և նրանց, ովքեր բանտից կարող էին ավելի վաղ ազատ արձակվել: Ընդհանուր գաղափարն էլ այն է, որ համայնքային պատժատեսակներով աշխատելը անձանց վրա ավելի լավ կազդի, քան բանտարկումը, և բանտարկումը պետք է կիրառել միայն նրանց համար, ովքեր վտանգավոր են և վտանգ կա, որ ծանր հանցանքներ կգործեն:

Հարցազրույցը վարեց Նելլի Դանիելյանը: