Փաստ ինֆո

Ասկերանի շրջանի Սարդարաշեն գյուղի ուղղությամբ Ադրբեջանի ահաբեկչական ստորաբաժանումները սեպտեմբերի 19-ի առավոտյան՝ ժամ 10-11-ի հատվածում սկսել են հրետակոծությունը։ Գյուղացիները սկզբում չեն հասկացել, որ Ադրբեջանը կրկին լայնամասշտաբ հարձակում է սկսել։ Երբ ինտենսիվ հրետակոծություն է սկսվել ՊԲ դիրքերի ու գյուղից դուրս եկող այլընտրանքային ճանապարհի ուղղությամբ, այդժամ պարզ է դարձել, որ լայնամասշտաբ հարձակում է։

«Սկզբում գյուղի չորս կողմին էին խփում, հետո սկսեցին նաև գյուղը ռմբակոծել, մենք էլ ապաստարան չունենք, անգամ դպրոցի շենքում չկա։ Առնվազն 8-9 տուն թիրախավորվել է՝ տանիքներին, բակերում, տների կողքերին են թափվել արկերը։ Հենց հասկացանք, որ իրավիճակը լուրջ է, բնակիչները սկսեցին դեպի Նորագյուղ իջնել։ Այդ օրը բոլորին չհասցրեցինք տարհանել։ Հաջորդ օրը՝ ամսի 20-ին, փորձեցինք գյուղում մնացած բնակիչներին հանել, բայց չգիտեինք՝ ոնց հանենք։ Այնքան էին խփում, որ վախենում էինք դուրս գալ։ Գյուղամիջում էլ են ռումբ գցել, ճանապարհներին էլ։ Մի արկ էլ դպրոցի տնօրենի տան մոտ է ընկել, իրենք էլ ներսում։ Բախտները բերել է, որ տան մեջ չի ընկել, մի քանի մետր այն կողմ է ընկել։ Որ խփեցին, էդ մարդիկ մի կերպ դուրս եկան ու ոտքով ճանապարհ ընկան դեպի Նորագյուղ»,-«Փաստինֆո»-ին պատմում է Սարդարաշենի գուղապետ Հայկ Հակոբյանը։

Սարդարաշենի երկու կողմում թշնամին նստած էր դեռևս 2022թ․ մարտից, երբ ներխուժել էր Փառուխ ու դիրքավորվել Քարագլխին։ Հակոբյանի պատմելով՝ գյուղի հարևանությամբ 6-7 ադրբեջանական դիրք կար։ Ամսի 19-ին, որ հարձակվել են ադրբեջանցիները, անտառների միջով էին հիմնականում առաջանում։ Մինչև ամսի 20-ի կրակի դադարեցումը ՊԲ դիրքերից ընդամենը մեկն էին կարողացել վերցնել՝ չնայած թվապես տասնյակ անգամ գերազանցում էին մեր ուժերին։

Սարդարաշենի ինքնապաշտպանության ժամանակ հայկական կողմը մեկ զոհ ու մի քանի վիրավոր է ունեցել։ Զինաթափման հրամանից հետո են տղաներն իջել դիրքերից։ Մինչև այդ սարդարաշենցիներից որոշները հետ գյուղ են գնացել, անասուններին ևս տեղափոխել Նորագյուղ։ Ամիս 23-ից հետո գյուղ մտնել այլևս չեն կարողացել։

«Ամսի 19-ին, երբ ժողովուրդը դեպի Նորագյուղ էր գնում, ասացի՝ պետք չի շատ իրեր վերցնել, ուղղակի իջեք, մի քանի ժամ մնացեք էնտեղ, մենք էլ տեսնենք՝ ինչ ենք անում։ Ո՞վ էր պատկերացնում, որ ամեն ինչ այսպես կլինի․․․»,-ասում է Հակոբյանը։
Ադրբեջանական օկուպացիայի տակ հայտնված Սարդարաշենը փոքր գյուղ էր, 85 բնակիչ ուներ։ Գյուղը 2020թ․ պատերազմից հետո էր խոցելի դարձել․ դաշտերի մի մասն արդեն չէին կարողանում մշակել՝ ադրբեջանական վերահսկողության տակ էին անցել, իսկ 2022թ․ մարտին, երբ ադրբեջանական ահաբեկչական ուժերը մտան Փառուխ և դիրքավորվեցին Քարագլուխ բարձունքի վրա, գյուղը դարձավ սահմանապահ։

Այդուհանդերձ, Սարդարաշենի բնակիչները, ինչպես 44-օրյա պատերազմից հետո բոլորը վերադարձել էին, շարունակել ապրել այդ պայմաններում։

Բռնի տեղահանությունից հետո սարդարաշենցիները սփռվեցին Հայաստանի տարբեր բնակավայրերով։ Հակոբյանն ասում է՝ դեռ ոչ մեկը չի արտագաղթել ու չեն էլ արտագաղթի, եթե բնակարանի ու աշխատանքի հարցերը լուծվեն։

«Մարդկանց ամենաշատը նեղում է տան հարցը։ Մեր ամբողջ կյանքի ստեղծածը մնացել է Արցախում։ Մարդիկ սպասում են գարնանը, որ տեսնեն՝ ինչ է լինում։ Հույս ունեն, որ աշխատանք կգտնեն, հող կմշակեն, ու, ամենակարևորը, գլխներին ծածկ կունենան։ Եթե այդ երկու հարցը լուծվի, էլ երկրից դուրս գալու մասին չեն մտածի»,-ասում է Հայկ Հակոբյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո