Փաստ ինֆո

«Եթե նախկինում ԵՄ-ն Սյունիքի մարզում փոքր ու միջին բիզնեսի զարգացման կամ ուսումնասիրություններ կատարելու նպատակով 56 մլն. եվրոյի ներդրում էր կատարում, ապա այսօր այդ գումարն, արդեն, կրկնապատկվել է, հասնելով՝112 մլն. եվրոյի։ Սա, նույնիսկ, Հայաստանի համար մեծ գումար է, էլ չասեմ՝ մեկ մարզին մասին։ Հարց է ծագում՝ իսկ ինչո՞ւ է ԵՄ-ն  մեկ մարզում այսքան ահռելի մեծ ներդրումներ կատարում։ Պատասխանն այն է, որ այսօր տարածաշրջանային և աշխարհաքաղաքական որոշ զարգացումների ֆոնին, Սյունիքի մարզն իր նշանակությամբ ավելինն է, քան ողջ Հայաստանը»,- «Փաստինֆո» լրատվականի հետ զրույցում ասում է ռազմական փորձագետ Հայկ Նահապետյանը։

Տեղեկացնենք՝ նախօրեին հայտնի դարձավ, որ Հայաստան, մասնավորապես, Սյունիքի մարզ էին ժամանել շվեյցարա-բրիտանական միջազգային հայտնի կազմակերպության ներկայացուգիչները ու տեղում լոգիստիկ ինչ-որ ուսումնասիրություն իրականացրել, որը կապված է եղել, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի»-ի շուրջ ծավալվող որոշակի գործընթացների հետ։

Հայկ Նահապետյանը նկատում է՝ ԵՄ-ն, որի անդամ երկրները ԱՄՆ-ի վասալ պետություններն են, այս տարածաշրջանում, կոնկրետ, սպասարկում են ԱՄՆ-ի շահերը.«Հետևաբար, նրանց Սյունիքում հայտնվելը պատահականության ժանրից չէ։ Էլ չենք խոսում Հայաստանում գտնվող 100-ի հասնող դիտորդների մասին, որոնք ուժային կառույցների ներկայացուցիչներ են՝ պրոֆեսիոնալ հետախույզներ, ովքեր  իրենց հիմնական ուսումնասիրություններն ու հարցումները կատարում են, հենց, Սյունիքի մարզում։ Ըստ այդմ, պետք է հետևություն անել, որ Սյունիքի հետ կապված Արևմուտքն ունի իր ծրագրերը, որոնք հակոտնյա են Ռուսաստանի Դաշնության և Իրանի Իսլամական Հանրապետության ծրագրերին, մասնավորապես, Հյուսիս – հարավ ճանապարհի բացման հետ կապված։ Թե ի՞նչ նպատակ է հետապնդում օրեր առաջ Սյունիքում հայտնված շվեյցարա-բրիտանական միջազգային հայտնի կազմակերպությունը, հստակ նշել չեմ կարող, սակայն, չեմ բացառում, որ նրանց նպատակներից մեկը կարող է լինել, ասենք, Սյունիքը, Վայքն ու Վայոց Ձորը, այսպես կոչված, Զանգեզուրի միջանցքով ամբողջովին օտարումը Հայաստանից»։

Բանախոսը հավելում է՝ քանի որ հայաստանյան օրվա իշխանությունները լծվել են այստեղ Արևմուտքի ծրագրերի սպասարկմանը, հետեւապես չի բացառվում, որ ռուսական ներկայությունը Հայաստանից դուրս հանելուց հետո, երկիրն ամբողջությամբ ինտեգրվի Հարավային Կովկասի ամերիկյան պրոեկտի մեջ՝ և՛ լոգիստիկ նկատառումներով, և՛ Հարավային Կովկասում ՌԴ-ի դեմ երկրորդ ճակատ բացելու իմաստով. «Եթե սրան էլ գումարենք երկու օր առաջ Պենտագոնի բարձրաստիճան երկու այրերի, ինչպես նաև՝ Եվրոպայի հարցերով Մեծ Բրիտանիայի անդամի Հայաստան ժամանելու փաստը, ապա պատկերը, մոտավորապես, ուրվագծվում է։ Արևմուտքի կենսական շահերի սպասարկման համար, այս ներկայացուցիչներն, այստեղ, արդեն իսկ,  անցել են գործնական – կիրառական քայլերի»,- ասում է պարոն Նահապետյանը։

Հարցին՝ արդյո՞ք Պենտագոնի բարձրաստիճան երկու այրերի, ինչպես նաև՝ Եվրոպայի հարցերով Մեծ Բրիտանիայի անդամի Հայաստան ժամանումը վարչապետի հայտնի ասուլիսի հետ համընկնումը պատահականություն է, Հայկ Նահապետյանը պատասխանում է՝ իհարկե ոչ. «Այդ ասուլիսի ժամանակ էր, որ Փաշինյանն առաջին անգամ պաշտոնապես հայտարարեց, որ Արցախը ճանաչում է Ադրբեջանի մաս։ Մինչ այդ, Հայաստանի և Ադրբեջանի տարածքների մասին խոսակցություններ եղել են բրյուսելյան հանդիպման ժամանակ, որտեղ Փաշինյանը վերոհիշյալ հայտարարության առնչությամբ, ընդամենն, իր համաձայնությունն էր տվել»։

Կարելի՞ է ենթադրել, որ օտարերկրյա էմիսարների հենց ասուլիսի օրը Հայաստան ժամանելը կարող էր Փաշինյանի խոսքի բովանդակային մասի վրա ճնշումներ գործադրելու առիթ հանդիսանալ, Հայկ Նահապետյանը նկատում է՝ Փաշինյանը լծվել է ՌԴ-ի և Իրանի լոգիստիկ ծրագրերի ձախողման ընթացքին, որն, ի դեպ, ձեռք է տալիս Արևմուտքին և, ըստ էության, միակ գինն է, որով վերջինս կմնա իշխանության ղեկին, ապա, առնվազն, նա իր համաձայնությունը Արևմուտքի առաջ քաշած ծրագրերին տվել է։ Ակնհայտ է, որ այդ ծրագրերն ուղիղ կերպով հարվածում են ՌԴ-ի և Իրանի Իսլամական Հանրապետության պետական շահերին, միաժամանակ վտանգելով նաև Հայաստանի պետական շահը։
Ռազմական փորձագետը նկատում է՝ ՌԴ-ն տեղյակ է Փաշինյանից սպասվող քայլերի մասին.

«Պատահական չէ, որ ՌԴ Արտաքին գործերի նախարար Լավրովը վերջերս՝ իր հարցազրույցներից մեկի ժամանակ նշեց, որ ԱՄՆ-ն (իհարկե ՀՀ իշխանությունների համաձայնությամբ) ստիպում է, որպեսզի ռուսական ներկայությունը Հայաստանից ու Արցախից դուրս բերվի։ Ինչպես նաև պատահական չէր Լավրովի՝ Եգիպտոսի նախկին ղեկավար Մուբարակի օրինակի հիշատակումը, որին ԱՄՆ-ն, որպես այլեւս իրեն պետք չեկող գործոն, դյուրին զոհաբերեց՝ ճաղավանդակով քաղաքական գործընթացին ներկայացնելուց հետո։ Չմոռանանք, որ Մուբարակը ԱՄՆ-ի հետ երկար տարիներ աշխատած նախագահն էր։ Միաժամանակ, Լավրովը Փաշինյանին հասկացրեց, որ արևմտյան նավակից դուրս գալուց հետո, ինքը խնդիրներ կունենա, ամենայն հավանականությամբ, Արևմուտքն այստեղ իշխանափոխություն կնախաձեռնի։ Սակայն, նա ակնարկեց նաև Ղազախստանի նմանօրինակ իրավիճակը, երբ ՀԱՊԿ-ի զորքերի օպերատիվ և արագ օժանդակությամբ, իշխանափոխության փորձն այնտեղ ձախողվեց։ Լինելով հմուտ և պրոֆեսիոնալ դիվանագետ, Լավրովն, ըստ էության, առաջին անգամ Նիկոլի հետ խոսեց ուղիղ և բաց տեքստով, առանց դիվանագիտական ենթատեքստի»։

Անդրադառնալով Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը ընդունելու Փաշինյանի հայտարարությանը և պատասխանելով հարցին՝ արդյո՞ք վերջինս այդ հայտարարությունն անելուց առաջ հաշվի առել է Ալմա Աթայի հռչակագրին Հայաստանի վերապահումներին, որոնց համաձայն ՀՀ-ն վերապահումով է ընդունել Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը՝ չներառելով դրա կազում Լեռնային Ղարաբաղի տարածքը, բանախոսը նկատում է՝ չի կարող ասել, թե Փաշինյանը որքանո՞վ է հաշվի նստել այդ հռչակագրի դրույթների հետ, սակայն մեկ բան հստակ է. «Երբ օրեր առաջ Մոսկվայում տեղի ունեցավ ՌԴ, Հայաստան, Ադրբեջան եռակողմ հանդիպումը, որևէ անդրադարձ՝ Ալմա Աթայի հռչակագրին տեղի չունեցավ։ Փոխարենը, Լավրովը հերթական անգամ շեշտեց, որ Խաղաղության պայմանագիրը պետք է ստորագրվի հստակ սահմանված պայմանավորվածություններից հետո միայն, այն է՝ սահմանագծման և սահմանազատման գործընթացի իրականցման, Արցախում ապրողների իրավունքների և անվտանգության հետ կապված հարցերի ճշգրտումից և մի շարք այլ կետերի իրականացումից հետո միայն՝ հիմնվելով 2020 թ. նոյեմբերի 9-ին ստորագրված եռակողմ փաստաթղթի դրույթների հիման վրա»։

Աղբյուր` Փաստինֆո