ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Բանակցող կողմը նպատակ չունի խաղաղություն հաստատել և իր բոլոր ջանքերն ուղղում է նրան, որ իր կողմից ծրագրվող պատերազմն իրավաչափ ճանաչվի այլ պետությունների կողմից. Մելիքյան 04/20/2023 20:37 | Հարցազրույց

Այս օրերին ՀՀ ԱԺ-ում քննարկվում է ՀՀ կառավարության 2022թ․ կատարած աշխատանքների արդյունքները, որոնք ԱԺ-ում ներկայացրել է ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը՝ հանդես գալով մի շարք աղմկահարույց հայտարարություններով՝ կապված ԼՂ հակամարտության բանակցային գործընթացի հետ։ Արցախի ինքնորոշման իրավունքի, Մադրիդյան սկզբունքներին վերաբերող հարցերի շուրջ «Փաստինֆո»-ն զրուցել է Արցախի արտաքին գործերի նախկին նախարար Արման Մելիքյանի հետ։
- Պարոն Մելիքյան, ՀՀ վարչապետն ԱԺ-ի ամբիոնից մի շարք խնդրահարույց հայտարարություններ է արել․ նա, մասնավորապես, ասել է․ «Ինքնորոշման իրավունք նշանակում է, որ դու ինքնորոշման իրավունքի շահառուի՝ պայմանականորեն Ա կարգավիճակը վերանայելու հարց ես դնում: Դա տեսականորեն կարող է նշանակել՝ Ա կարգավիճակը վերանայել, դարձնել կարգավիճակ Բ, կամ վերանայել եւ չփոխել, կամ վերանայել, դարձնել Ա պլյուս 1 կամ Ա մինուս 1 կարգավիճակ ։ Բայց առանց ֆիքսելու Ա կարգավիճակը, որն ուզում ես զարգացնել, փոխել եւ դարձնել Բ կարգավիճակ, ապագա որեւէ կարգավիճակի մասին, այսինքն՝ ինքնորոշման մասին, խոսք լինել այս տրամաբանությամբ չի կարող, որովհետեւ եթե ինքնորոշման հարց ես բարձրացնում, նշանակում է ինչ-որ մի բանի մաս ես, եթե ինչ-որ մի բանի մաս չես, ուրեմն կամ արդեն ինքնորոշվել ես կամ ինքնորոշման կարիքը չունես»։
Նախ՝ այս հայտարարությունը որքանո՞վ է համապատասխանում իրականությանը։ Ինքնորոշման հասնելու ճանապարհին, որով՝ համաձայն Արցախի իշխանությունների հայտարարությունների, Արցախը գնում է ու շարունակելու է գնալ, ի՞նչ վտանգներ կարող է ստեղծել ՀՀ ղեկավարի նման դիրքորոշումը։
- Կարծում եմ, որ անհրաժեշտ է տարբերակել արցախահայության կողմից 1991 թվականի դեկտեմբերին ինքնորոշման իրավունքի իրացման ակտն օտար պետությունների կողմից դրա արդյունքում իր անկախությունը հռչակած Արցախի Հանրապետությունը ճանաչելու գործընթացից: Այսինքն՝ ինքնորոշման ակտը տեղի է ունեցել, սակայն ինչ-ինչ պատճառներով այլ պետություների կողմից չի ճանաչվել: Ուրեմն՝ Արցախի Հանրապետությունն արդեն ոչ թե ինքնորոշման, այլ ճանաչման խնդիր պետք է լուծի: Բայց այսօր Արցախը նախ իր կենսունակությունը պետք է կարողանա գործի դնել, դիմանալ ճնշումերին: Եթե չեմ սխալվում, ՀՀ օրենսդրությունն արգելում է մեր իշխանություններին ճանաչել Արցախը որպես Ադրբեջանի մաս:
- Ինքնորոշման ճանապարհով գնալու արդարացվածությունը կասկածի տակ դնող հայտարարություններն ինչպե՞ս կարող են անդրադառնալ Արցախի հարցով պաբերաբար տեղի ունեցող քննարկումների հունի վրա (Սոչի,Պրահա և այլն)։
- Հավանաբար, տարատեսակ կշտամբանքներից խուսափելու համար է, որ պաշտոնական Երևանն ասում է՝ մեր առաջնահերթությունը արցախահայության անվտանգության երաշխիքների ապահովումն է, իսկ մնացյալը պետք է քննարկվի Բաքու-Ստեփանակերտ ձևաչափով: Չի ասվում, որ Արցախը պետք է հրաժարվի անկախությունից, բայց ակնարկվում է, որ Հայաստանը դեմ չի գնա նմանօրինակ որոշմանը, եթե Ստեփանակերտն այն կայացնի:
- Կխնդրեմ ևս մեկ անգամ պարզաբանել, թե Մադրիդյան սկզբունքներն ինչ են ենթադրում․ Արցախի կարգավիճակի հստակեցումն ինչպե՞ս պետք է տեղի ունենա։
- Չեմ մտնի մանրամասների մեջ․ փաստաթուղթը հրապարակված է, և ցանկացողները կարող են դրան ծանոթանալ: Այդուհանդերձ, կարևոր եմ համարում ուշադրություն հրավիրել դրանում տեղ գտած ինքնորոշման հանրաքվեի դրույթի ադրբեջանական հրապարակային մեկնաբանությանը: Ըստ այդմ, Բաքուն կողմ էր արցախահայության ինքնորոշման իրավունքի իրացմանն Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության շրջանակներում, ինչը նշանակում է, որ Արցախի մեր հայրենակիցները պետք է ընտրեն Ադրբեջանի կազմում ինքնավարություն ունենալու կամ չունենալու տարբերակների միջև: Իսկ Մադրիդյան սկզբունքները ներառում են ինչպես ինքնորոշման իրավունքի իրացման, այնպես էլ տարածքային ամբողջականության պահպանման սկզբունքները հավասարապես: Կարելի է ասել, որ քանի դեռ մենք թղթեր էինք գրում-կարդում, Բաքուն պատրաստվում էր պատերազմին և դրա համար ժամանակ էր շահում բանակցային սեղանի շուրջը:
- Մադրիդյան սկզբունքները, որոնց հիման վրա տասնամյակներ շարունակ ընթանում էր բանակցային գործընթացը, ի՞նչ կետեր, բաղադրիչներ ունի, որոնք կարող են օգտագործվել՝ հօգուտ հայկական կողմի Արցախի հարցը լուծելու համար։
- Ես Մադրիդյան սկզբունքները մեզ համար շահեկան չեմ համարել ի սկզբանե և դրանց՝ ՀՀ իշխանությունների կողմից ընդունելի բանակցային օրակարգ ճանաչելու պատրաստակամությունը պատճառ դարձավ, որ հրաժարական տվեցի Արցախի նախագահի խորհրդականի պաշտոնից ու մտա հրապարակային քաղաքականության մեջ՝ այս, իմ համոզմամբ, ոչ շահեկան բանակցային գիծը փոխելու նպատակն ունենալով: Ցավոք, ես չհաջողեցի, իսկ զարգացումերն էլ ավարտվեցին 2020թ. պատերազմով: Կարծում եմ, որ անիմաստ է փաստաթղթի մեջ շահեկան կետեր փնտրել այն դեպքում, երբ քեզ հետ բանակցող կողմը նպատակ չունի խաղաղություն հաստատել և իր բոլոր ջանքերն ուղղում է նրան, որպեսզի իր կողմից ծրագրվող պատերազմն իրավաչափ ճանաչվի այլ պետությունների կողմից:
- Կարգավորման հիմքում դրված երկու իրավահավասար՝ ազգերի ինքնորոշման և տարածքային ամբողջականության սկզբունքներն արդյո՞ք հակասում են իրար, եթե 1991թ․ դեկտեմբերի 10-ին Արցախում անցկացված համաժողովրդական հանրաքվեի արդյունքներով ԼՂՀ-ն ճանաչվել է անկախ պետություն և անջատվել ԽՍՀՄ-ից։ Ո՞ր թվականի սահմաններն են տարածքային ամբողջականության սկզբունքի հիմքում դրվել բանակցային գործընթացում։
- Արցախի անկախությունը որևէ պետության կողմից չի ճանաչվել: Այդքանով հանդերձ անգամ բավարար է, որ արցախցի մեր հայրենակիցներն իրենց որոշումը կայացրել են և անկախ պետություն են սկսել կառուցել 1991թ․ դեկտեմբերյան հանրաքվեից հետո: Ադրբեջանի կողմից սանձազերծած պատերազմի ընթացքում Արրցախի վերահսկողության տակ եղած տարածքներն ընդլայնվել են: Դրանք ևս հռչակվել են Արցախի Հանրապետության մաս: Պաշտոնական Երևանը հենց այս տարածքները համաձայնվեց դարձնել առևտրի առարկա՝ դրանք կոչելով անվտանգության գոտի ու փորձելով դրանց վերադարձի դիմաց Ադրբեջանից ստանալ Արցախի Հանրապետության անկախության ճանաչում: Դրա փոխարեն ստացավ ագրեսոր պետության և օկուպանտի պիտակը: Կար այդ տարածքների խնդրի լուծման այլ առաջարկ, որը մեր կողմից շրջանառության մեջ դրվեց 2004-2005 թվականներին, սակայն անտեսվեց:
- Եթե ինչ-որ պահի Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև կնքի «խաղաղության պայմանագիր», ի՞նչ ամրագրում պետք է արվի այդ փաստաթղթում, որպեսզի հստակեցվի, որ այն չի տարածվում Արցախի վրա, այսինքն՝ Ադրբեջանի համար Արցախի հարցում վիճարկելու տեղ չթողնվի։
- ՀՀ գործող իշխանությունները կարող են ճանաչել հայ-ադրբեջանական խորհրդային սահմանը՝ գուցե որոշ վերապահումներով, ինչպես նաև Արցախը Հայաստանին կապող մարդասիրական միջանցքի հատուկ կարգավիճակի ամրագրումը պահանջել: Բայց սա վերացական տարբերակ է՝ իրադարձություններն աշխարհում և մեր տարածաշրջանում արագ են զարգանում և կարող են շատ մոտ ապագայում բերել ինչպես նոր ռիսկեր ու մարտահրավերներ, այնպես էլ՝ նոր հնարավորություններ:
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր

Տեսադարան

Մամուլ
- 05/30/2023 08:44 Լավ չեք աշխատում, պարոն Ղազարյան․«Հրապարակ»
- 05/30/2023 08:41 Փնտրվում է ընդդիմություն. «Հրապարակ»
- 05/30/2023 08:22 Սամվել Բաբայանը պատրաստվում է Արցախում խժդժություններ հրահրե՞լ.«Հրապարակ»
- 05/30/2023 08:11 ՔՊ ֆրակցիայում անառողջ մթնոլորտը սրվում է․ «Հրապարակ»
- 05/30/2023 08:04 Գերադասելով հեծանվավազքն անվտանգային հարցերից. «Ժողովուրդ»
- 05/30/2023 08:00 Արմեն Գրիգորյանի՝ պետբյուջեի հաշվին գործուղումները. «Ժողովուրդ»
- 05/30/2023 07:56 Ապահովագրվում են. ամեն ինչ կարող է պատահել. «Փաստ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 05/28/2023 14:30 Ալմա-Աթայի հռչակագիրը չի կարող հիմք լինել Արցախն Ադրբեջանի կազմում ճանաչելու համար․ Գևորգ Դանիելյան
- 04/29/2023 19:31 Երևանի քաղաքապետարանը չի արտոնել «Գոյ» թատրոնի բեմադրած «Գարեգին Նդժեհ» ներկայացման բեմականացումը. Արթուր Սահակյան (տեսանյութ)
- 04/20/2023 20:37 Բանակցող կողմը նպատակ չունի խաղաղություն հաստատել և իր բոլոր ջանքերն ուղղում է նրան, որ իր կողմից ծրագրվող պատերազմն իրավաչափ ճանաչվի այլ պետությունների կողմից. Մելիքյան
- 04/07/2023 21:11 «Նիկոլ Փաշինյանն ինձ համար առաջնորդ չէ». Մովսես Հակոբյան
Մեկնաբանություն
- 05/30/2023 19:00 Եթե նա Արցախն ադրբեջանական է համարում,Շառլ Միշելն էլ Արցախը՝ԼՂԻՄ է համարելու. Շարմազանով
- 05/30/2023 18:46 Ցավոք, ադրբեջանական դիրքերից տեսանելի են ոչ միայն արցախյան, այլև արդեն Հայաստանի սահմանամերձ բնակավայրերը. Դանիելյան
- 05/30/2023 15:23 Կապան-Աղվանի-Տաթև ճանապարհը 2 տարի անընդմեջ «հիմնանորոգում» են ու ամեն անգամ անելուց հետո խայտառակ վիճակ է.Աբրահամյան
- 05/30/2023 14:35 Հետաքրքիր է՝ Բերձորում հուշարձանի ոչնչացմանը արձագանք կլինի՞. Ալեն Սիմոնյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 05/30/2023 23:55 Հրդեհ՝ Նոր Արեշի բնակարանններից մեկում․ Տարհանվել է 4 քաղաքացի
- 05/30/2023 23:39 Ավտովթար՝ Երասխ-Երևան ճանապարհին. 4 մարդ տեղափոխվել է հիվանդանոց
- 05/30/2023 21:45 Դիլիջանում 30-ամյա վարորդը Lada-ով բախվել է ավտոմեքենա տեղափոխող ավտոքարշակին. կա վիրավոր. Shamshyan.com
- 05/30/2023 20:45 Արարատի մարզում 26-ամյա վարորդը Mercedes-ով հայտնվել է դաշտում. կա վիրավոր. Shamshyan.com
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
- 01/29/2021 20:41 Անշարժ գույքի կադաստրային արժեքը բարձրանում է. Նոր սակագները կգործեն փետրվարի 1-ից
- 08/21/2020 17:15 Պաշտպանեք Ձեզ՝ ոչ իրավաչափ վարչական ակտերից
Անցուդարձ
- 05/30/2023 18:31 Հայտնի Mars շոկոլադե սալիկները փոփոխել են երկիր մոլորակը փրկելու համար
- 05/30/2023 16:12 Շվեդիան սեքսը գրանցեց որպես սպորտաձև. այդ երկրում սեքսի առաջին առաջնությունը կանցկացվի
- 05/29/2023 23:47 Անասնաբույժները նշել են շների համար ամենավտանգավոր վեց մթերքները
- 05/23/2023 14:35 Խոստացա իրենց հյուր գնալ. Ալեն Սիմոնյանը Շիրակի երկու դպրոցների աշակերտների հետ սելֆի է հրապարակել
Հետաքրքիր է իմանալ
- 05/19/2023 16:11 Մարգարիտա Սիմոնյանը պայթուցիկի նմանվող ծանրոց է ստացել. պարզվել է՝ սեռական արկածների համար իր է
- 05/19/2023 12:13 9 մլն. եվրոյի կոկաինով ճամպրուկն ինքնաթիռից ընկել է իտալացու տան կտուրին
- 05/16/2023 11:41 Իլոն Մասկի կարծիքով՝ Սորոսը ատում է մարդկությունը
- 05/14/2023 23:29 Դեպրեսիան մահաբեր է. վտանգ է ներկայացնում կյանքի համար (տեսանյութ)