ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
1919 թ-ի քարտեզով Նախիջեւանը եղել է Հայաստանի իրավասության ներքո եւ Նախիջեւանի շեյխերը հավատարմության երդում են տվել Խատիսյանին, իսկ 1918 թ. քարտեզով Ադրբեջանը նույնիսկ մայրաքաղաք չուներ 10/14/2022 20:39 | ԼՐԱՀՈՍ
1929 թվականին ոչ թե դեմարկացիա է եղել, այլ սահմանների ճշտման գործընթացի ավարտ, որովհետեւ 1929թ-ից հետո արդեն էական փոփոխություններ չեն եղել, իսկ հետագայում առաջացել են այդ անկլավները, որոնք գործկոմների, այսինքն, խորհրդարանների մակարդակով չեն վավերացվել։ Մինչեւ 1929 թվականը փոփոխություններ են տեղի ունեցել եւ, ցավոք, ի վնաս Հայաստանի։
«Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի տնօրեն Աշոտ Մելքոնյանը՝ անդրադառնալով ԱԽՔ-ի հայտարարությանը։
Հիշեցնենք՝ ՀՀ ԱԽ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը հայտարարել էր, որ Վաշինգտոնում Սալիվանի և Հաջիևի հետ հանդիպման ժամանակ քննարկել են խաղաղության պայմանագրի գնալու ժամանակացույցը, եւ որ մինչև տարեվերջ նախատեսվում է այն ունենալ։ Ավելին, նշել էր, որ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել նաեւ, որ մինչև տարեվերջ դելիմիտացիա է տեղի ունենալու։ «1929 թվականին դելիմիտացիայի գործընթաց եղել է, Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանի դելիմիտացիա է եղել։ Մնում է, որ փոխադարձ համաձայնության գանք, որ դա ընդունում ենք որպես հիմք, ապահովում ենք ՀՀ 29 հազար 800 քառակուսի կիլոմետր տարածքը»,- հանրայինի եթերում հայտարարել էր Արմեն Գրիգորյանը։
Պատմաբանը եւս մեկ անգամ շեշտեց, որ ժամանակակից պատկերացմամբ, դեմարկացիա տեղի չի ունեցել 1929-ին, իսկ 1926 թվականից սկսած, քարտեզներ կան , որոնք Վարդենիսի լճերի տարածքը ներառում են Հայաստանի մեջ՝ մինչեւ 1926 թվականը, Կապանի դիմաց գտնվող երկու տասնյակից ավելի գյուղերը Խորհրդային Հայաստանի կազմում են եղել, հետո անցել են Ադրբեջանին։ «Չմոռանանք, որ Խորհրդային Հայաստանը ուղղակի միութենական հանրապետություն չէր, այլ ԽՍՀՄ կազմի մեջ էր մտնում անդրդաշնության միջոցով, ասյինքն, անդրկովկասյան երեք հանրապետությունները մեկ հանրապետություն էին եւ Հայաստանը, ցավոք, այնտեղ վճռական ձայնի իրավունք չուներ ու տարածքային վերաձեւումները միշտ կատարվում էին ի վնաս Հայաստանի»,-բացատրեց պատմաբանը։
Հարցին, թե արդյո՞ք այդ 1929 թվականը պետք է հիմք ընդունել, Մելքոնյանն ասաց․«Բազմաթիվ քարտեզներ կան, դելիմիտացիայի իմաստն էլ հենց այն է, թե որ քարտեզներով, որ իրավական հիմքի վրա է տեղի ունենալու։ 1929 թվականի գործընթացով մենք կորցրել ենք Վարդենիսի լճերը՝ Ալ լճերը, այսինքն, Թարթառ գետի ակունքները եղել են Խորհրդային Հայաստանի տարածքում եւ Կապանից արեւելք ընկած տարածքում փոքրիկ գյուղակներ կային, ամբողջապես Հայաստանի տարածքում էին, որոնք անցան Ադրբեջանին»։
Ինչ վերբերում է այսպես կոչված, անկլավներին, պատմաբանն ասաց՝ դրանք առաջացել են երկրորդ աշխարհամարտից հետո, երբ կոլտնտեսությունների ղեկավարների մակարդակով նման հարցեր էին լուծվում ՝ հաշվի առնելով ադրբեջանցիների խաշնարած լինելու հանգամանքը։
Դիտարկմանը ,թե արդյո՞ք մեր պատմության ինստիտուտը, արխիվը չունի քարտեզներ, որ Փաշինյանը դրանք Ալիեւից էր ուզում ՄԱԿ-ի ամբիոնից, Աշոտ Մելքոնյանն արձագանքեց․«Իհարկե, քարտեզներ մենք ունենք, ես ՝ անձամբ, Ռուսաստանի գլխավոր շտաբի խորհրդային բազմաթիվ քարտեզներ տրամադրել եմ իշխանություններին, նույնը արել է Գալչյանը, ուրիշ անձինք են արել, այնպես, որ այդպիսի փաստաթղթեր ու քարտեզներ, անկասկած, կան։ Քաղաքական կամքի արդյունքում մենք պետք է կարողանանք դելիմիտացիայի արդյունքում կանգնել այնպիսի քարտեզների վրա, որոնք, բնականաբար, մեզ համար ընդունելի են, որովհետւ Ադրբեջանը անհեթեթության գիրկն է ընկել եւ 1919-20թթ քարտեզներից է խոսում, որոնք ամեն օր փոխվել են։ Այդ նույն 1919 թ-ի մայիս ամսի քարտեզով, օրինակ Նախիջեւանը ամբողջապես եղել է Հայաստանի իրավասության ներքո եւ Նախիջեւանի շեյխերը հավատարմության երդում են տվել Հայաստանի այն ժամանակվա վարչապետ Խատիսյանին, իսկ, եթե վերցնենք 1918 թվականի քարտեզը, Ադրբեջանը նույնիսկ մայրաքաղաք չուներ, Գյանջան էր՝ ժամանակավոր, որովհետեւ Բաքուն գտնվում էր Ստեփան Շահումյանի, Բաքվի կոմունայի եւ ՀՅԴ զինվորական զորամասերի հսկողության ներքո»։
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
04/12/2024 15:02 Մտանք ակումբ, Մովսիսյանն ու Ամիրխանյանը ծեծված ջարդված էին,միլպետը ադրբեջանցիների վայրագության մասինՏեսադարան
05/17/2022 10:49 Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցներըՄամուլ
- 04/26/2024 08:28 Հենրիխ Մխիթարյանին շնորհավորեցին բոլորը` բացի ՀՖՖ-ից․ «Ժողովուրդ»
- 04/26/2024 08:23 Գյուղից հետևում են դիրքերի քանդմանը․ «Հրապարակ»
- 04/26/2024 08:20 Համատեղ պայքարի պլան դեռ չկա․ «Հրապարակ»
- 04/26/2024 08:18 ԿԳՄՍՆ-ում փոփոխություններ են նախապատրաստվում ․ լուծարվելու է Սփյուռքի բաժինը․«Հրապարակ»
- 04/26/2024 08:13 Իշխանական թիմում էլ են սարսափում ադրբեջանցի «փախստականների» վերադարձի հեռանկարից․ Հրապարակ»
- 04/26/2024 07:53 Աննա Հակոբյանը քաղաքական նպատակով էր Գյումրիում. աճել է իշխանության հանդեպ անվստահությունը, թեմի առաջնորդը «վտանգ» է համարվում․ «Ժողովուրդ»
- 04/26/2024 07:40 Սասուն Խաչատրյանին չեն նեղացնի. ՔՊ-ն հանդիպելու է ՍԴ-ի իր «սրտի» թեկնածուի հետ․ «Ժողովուրդ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 04/22/2024 20:39 Ինչ իմանամ ինչի են ականազերծում, երևի ժողովուրդ շատ է հավաքվել՝ ականազերծում են, որ չգնան թփուտների մեջ թեթևանալու ու պայթեն... Կոռնիձորի Արո
- 04/01/2024 20:09 Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրություններն այդ երկրի ներքաղաքական կյանքի կարևոր ջրբաժանն է, Էրդողանի ժառանգներն են կրելու պայքարի դժվարությունները. Մելքոնյան
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
- 03/04/2024 15:56 Ալիևը և իր վարչակազմը ընդմիշտ կմնան վախի մեջ, հայ զինվորականը չի համակերպվելու ունեցած կորուստների հետ․ Դավիթ Տոնոյան
Մեկնաբանություն
- 04/20/2024 20:35 Մի տարբերություն էլ կա Հայաստանի ու Վրաստանի միջև՝ Վրաստանում ինքնիշխանությունն աճուրդի հանած Սահակաշվիլին բանտում է, Փաշինյանը՝ դեռ ոչ. Թևանյան
- 04/20/2024 18:25 Ե՞րբ է Ադրբեջանը նախատեսում տիրանալ Տավուշի տարածքներին, և ի՞նչ պետք է իմանանք մենք՝ կանխելու համար. Հոխիկյան
- 04/20/2024 16:43 Տիգրան Համասյանին և համերգին կազմակերպիչներին առաջարկում եմ դադարեցնել համերգը. Իշխանյան
- 04/20/2024 14:40 Մինչև Միջանցք տալն անվանափոխվելու են Երևանի թաղամասերի անունները. Դանիելյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 04/26/2024 10:53 2 ռուս կանայք հաղորդում են տվել ոստիկանություն, որ «Հաղթանակ» զբոսայգու տնօրենը հարվածել է իրենց, թքել իրենցից մեկի դեմքին. shamshyan.com
- 04/26/2024 10:33 Ավստրալիայի Լիբերալ կուսակցությունը երկրի ընդդիմության առաջնորդին կոչ է արել ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը
- 04/26/2024 10:23 Հրդեհ Գառնի գյուղում
- 04/25/2024 22:46 Թումանյան փողոցում գտնվող ռեստորաններից մեկի ծխատարում հրդեհ է բռնկվել
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 04/26/2024 00:08 Ուսուցչուհին դասարանում սեռական հարաբերություն է ունեցել 14-ամյա պատանու հետ
- 04/23/2024 22:11 Ամուսիները փորձել են մի կնոջ դավանափոխ անել դեպի իսլամ՝ ինտիմ լուսանկարների միջոցով
- 04/23/2024 00:43 Նորածին դստերը անտառում թողած կնոջը դատապարտել են 40 տարի անց
- 04/21/2024 22:49 Կինը հոր օգնությամբ վրեժ է լուծել դավաճան զուգընկերոջից
Հետաքրքիր է իմանալ
- 04/16/2024 18:04 Տիեզերական աղբն ընկել է Երկրի վրա ու ծակել տան տանիքը
- 04/15/2024 18:24 Հայտնաբերվել են մոլորակի ամենաառաջին մարդկանց մնացորդները, որոնք 1,86 միլիոն տարվա վաղեմություն ունեն
- 04/04/2024 19:00 Ծերացման դեմ պայքարում հետազոտողները նոր բացահայտում են արել
- 04/03/2024 16:05 Կինը երկվորյակներ է լույս աշխարհ բերել 22 օրվա տարբերությամբ