Փաստ ինֆո

Իրանը կտրականապես դեմ է Հայաստան-Իրան սահմանային կապի որևէ խոչընդոտի և դրա ընդհատմանը, ուստի Իրանը փորձում է իր հայտարարություններով թուլացնել Հայաստանի վրա Թուրքիայից և Ադրբեջանից եկող ճնշումները: «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նման դիտարկում է արել իրանագետ Վարդան Ոսկանյան:

Հիշեցնենք, որ Նիկոլ Փաշինյանի հետ կայացած հեռախոսազրույցի ընթացքում Իրանի նախագահ Ռայիսին հայտարարել է, որ Իրանը զգայուն է իր սահմանների հարցում և կհակազդի դրանք փոփոխելու ցանկացած փորձ:

Ավելի վաղ նման հայտարարությամբ էր հանդես եկել նաև Իրանի գերագույն հոգևոր առաջնորդ Ալի Խամենեն, որ եթե Հայաստանի հետ Իրանի սահմանները կտրելու քաղաքականություն լինի, Իրանը կկանխի դա, քանի որ այդ սահմանը տարանցիկ ուղի է արդեն մի քանի հազարամյակ:

Ըստ Վարդան Ոսկանյանի, իրանական կողմի այս հայտարարությունները լուրջ փաստական հենքեր ունեն։ Փորձագետի դիտարկմամբ՝ Իրանը շատ լավ հասկանում է, որ Թուրքիան և Ադրբեջանը փորձում են խաթարել Հայաստան-Իրան հազարամյակների պատմություն ունեցող սահմանը:

Ոսկանյանի արձանագրմամբ՝ Թուրքիայի և Ադրբեջանի նպատակը, սակայն, Հայաստանի տարածքով պարզապես ճանապարհ ունենալը չէ, նրանք հեռուն գնացող այլ նպատակներ ունեն.

«Ադրբեջանական կողմը «Զանգեզուրի միջանցք» կոչվածը դիտարկում է ոչ միայն Ադրբեջան-Նախիջևան կապ ապահովելու միջոց, այլ՝ ընդհանուր համաթուրանական ծրագրում, որի նախաձեռնողը էրդողանական վարչախումբն է, և ըստ էության, «Զանգեզուրի միջանցքը» ոչ թե Ադրբեջան-Նախիջևան կապն ապահովելու համար է, այլ՝ Թուրքիայի ներկայությունը մերձկասպյան տարածաշրջանում ապահովելու հեռահար նպատակ ունի»,-ասաց Ոսկանյանը:

Փորձագետը միևնույն ժամանակ ընդգծում է, որ Ադրբեջանի և Թուրքիայի նպատակները չեն համընկնում Ռուսաստանի և Իրանի շահերի հետ, ուստի Հայաստանն այս հարցում ունի դաշնակիցներ.

«Երկու խոշոր պետություններ, որոնց հետ ճիշտ աշխատելու դեպքում ո՛չ միայն կտապալվի Զանգեզուրի միջանցքի ծրագիրը՝ մեկընդմիշտ այն թաղելով թուրք-ադրբեջանական երազանքների տիրույթում, այլ նաև լուրջ հնարավորություն կտա, որպեսզի ստեղծվի եռակողմ՝ Իրան-Հայաստան-Ռուսաստան ձևաչափ, որը կարող է լուրջ գործիքակազմ ստեղծել պատերազմից հետո թուլացած Հայաստանի համար՝ իր ազգային շահերն առաջ տանելու համար, բայց այս ամենն իրականացնելու հնարավորություն կլինի, եթե Հայաստանում ազգային իշխանություն լինի»,-ասաց Ոսկանյանը:

Հիշեցնենք, որ վերջերս Ադրբեջանի արտգործնախարար Բայրոմովը հայտարարել էր, որ Ադրբեջանը Նախիջեւանի հետ կապվելու համար ունի այլընտրանքային ճանապարհ՝ Իրանի տարածքով՝ Արաքս գետով:

Վարդան Ոսկանյանի դիտարկմամբ՝ Բաքվի բռնապետական վարչախմբի արտգործնախարարի հայտարարությունը ճնշման փորձ է Հայաստանի վրա, որպեսզի կորզեն Թուրքիայի և Ադրբեջանի պատրանքային «Զանգեզուրի միջանցքը»:

Իրանագետն ընդգծում է՝ հենց այս պահին էլ և սրանից առաջ էլ՝ հետխորհրդային ողջ ժամանակահատվածում, Ադրբեջանը Նախիջևանի հետ ցամաքային կապ է ապահովել Իրանի տարածքով՝ Արաքս գետից հարավ ընկած ճանապարհի միջոցով, ուստի Բայրամովի հայտարարությունն ընդամենը մանիպուլյացիա է և որևէ նորություն չկա դրանում.

«Պարզապես հիմա մեկ հանգամանք է փոխվել. 44-օրյա պատերազմից հետո, երբ Բաքվի բռնապետին հաջողվեց բռնազավթել Արցախի հարավային հատվածը, այդ թվում՝ մերձարաքսյան գոտին, հիմա Ադրբեջանը փորձում է Իրանով անցնող ճանապարհի երկարությունը կրճատել և այն տեղափոխել մերձարաքսյան գոտի, և դեպի Իրան մուտքը պետք է տեղի ունենա Հայաստանի սահմանի մերձակայքից, այսինքն՝ եթե մինչ այս ադրբեջանական տրանսպորտային միջոցները Նախիջևան են գնացել Իրանի տարածքով՝ Հորադիզից արևելք ընկած անցակետով, հիմա դա փորձում են իրականացնել Հայաստանի սահմանի մերձակայքով: Ըստ էության, Արցախից բռնազավթված տարածքների հաշվին՝ կրճատելով Իրանի տարածքում եղած ճանապարահը»,-ասաց Ոսկանյանը և հավելեց՝ նման հայտարարություններով փորձ է արվում նաև քարոզչական և տեղեկատվական ճնշում բանեցնել Հայաստանի վրա՝ ակնարկելով, որ եթե Հայաստանը չտրամադրի «Զանգեզուրի միջանցքը», ապա նմանատիպ ճանապարհ կունենան Իրանով:

Աղբյուր` Փաստինֆո