Փաստ ինֆո

44-օրյա պատերազմում հերոսաբար զոհվեց Նարեկ Օհանյանը։ Որդու մարմինը գտնելու օրը Օհանյաններիտուն աղավնի է մտել ու յոթ օր պատշգամբից չի հեռացել։ Լուրը բարի չէր, բայց՝ Նարեկի հոգին ու սիրտըտուն էր վերադարձել։ Նարեկը տան փոքր զավակն էր։

Դպրոցն ավարտելուց հետո Նարեկը ծառայության զորակոչվեց։ Հետագա ծրագրերի մասին գրեթե չէր խուսում, ժպտալով միայն ասում էր՝  կյանքը ցույց կտա հետո ինչով կզբաղվի։ Սիրում էր սպորտը։ Մայրը որդունպատկերացնում էր բժշկի մասնագիտության մեջ՝ կեցվածքն էր այդպիսին, բայց Նարեկի  հոբբինմեքենաներն էին։ Նարեկի եղբայրն էլ ապրիլյանի մասնակից էր, սակայն մոր սիրտը փոքր որդուն բանակճանապարհելիս ավելի անհանգիստ էր։

«Ասաց՝ կգնամ, կգամ, նոր կորոշեմ՝ ինչ եմ անելու։ Ինքը կարծես թե զգում էր, թե ինչ է իրեն սպասվում։Մեծ տղաս էլ է պատերազմ տեսել,ապրիլյանին է մասնակցել, իրեն ուրիշ ձև եմ ճանապարհել, բայցՆարեկին զգում էի, որ ուրիշ բան է լինելու։ Ասացի՝ արի հետաձգենք, ասաց, ավելի լավ է հիմա գնամ։ Ինքըընտրեց այն օրը, որ իր եղբայրն է գնացել՝ հուլիսի երկուսին։ Մարտական էր տրամադրված, չի վախեցել, չի խուսափել»,- «Փաստինֆո»-ին պատմել է Նարեկի մայրը՝ Ասյա Մանուկյանը։

Հուլիսի երկուսին Նարեկը ծառայության մեկնեց, 2,5 ամիս Ասկերանում անցկացրեց կարանտինն ուտեղափոխվեց Ցորի զորամաս՝ սեպտեմբերի երեքին։ Պատերազմից մեկ օր առաջ հարազատներըզորամասում որդուն այցելության էին գնացել ու զգացել՝ ինչ որ բան այն չէր։ Նարեկն անհանգիստ էր։Հետո են տեղեկացել՝ սեպտեմբերի 20-ից տեղյակ են եղել, որ պատերազմ է լինելու։

«26-ի երեկոյան ինքը մեքենայի մեջ էր` մեզ  հետ, զգում էի, որ լարված է։ Տեղյակ է եղել՝ մենք հետոիմացանք իր ընկերներից մեկից, որը փրկվել էր։ Եկավ պատմեց, որ ամսի 20-ից տեղեկացրել են, որ  պատերազմ է լինելու։ Երբ լարվածություն էր զորամասի  մոտ, մտածեցի ներսում գուցե վեճ է եղել, ինքըմինչև վերջին վայրկյանն էլ չասաց, որ թիվ մեկ հրաման է տրված եղել», - պատմել է մայրն` ավելացնելով, որ իրենց ասել էին, որ  հաջորդ  օրը առավոտյան գնան զորամաս ու թույլ կտան, որ որդին  ժամը 10-ին դուրս գաու կկարողանան տանել:  Լույսը չբացված   հյուրանոցում էին, երբ պատերազմը սկսվեց, սկսեցին խփել։ Մենք հյուրանոցից տեսնում էինք ինչ է կատարվում զորամասում։

«Հենց էդ օրը բոլորին հանել են պոստեր։ Իրենք վազքի մեջ էին։ Տղաս որ զանգեց, ասաց, որ դիրքերիճանապարհին են, մենք տեսանք, ինչ հոսքով էին գնում, հրետանավորների մեքենաները ուրալներին կապածգնում էին։ Վայրկյանների ընթացքում է եղել՝ նախապես զենք զինամթերքով բարձած սպասում էին  հրամանի։ Գիտեին երբ է լինելու պատերազմը, ուղղակի չգիտեին՝ ո՞ր ժամին, ո՞ր րոպեին, ո՞ր պահին էսկսվելու, բայց հաստատ գիտեին»,- նշել է տիկին Ասյան:

Ցորի զորամասի հրետանավորները պատերազմի թեժ կետերում են եղել՝ սկզբում Վազգենաշեն, հետոՋաբրայիլ, նենգ թշնամուն դիմակայել են անգամ Ֆիզուլի-Հադրութ հատվածի տարածքներում: Հադրութի միհատվածը թշնամու օկուպացնելուց հետո տղաները տեղայակվել էին Ջուվառլու կոչվող տարածքում, որտեղընկել են շրջափակման մեջ։ Մայրը խնդրել էր բջջային  կապից չօգտվել՝ միայն մեկ բառ ասել ու անջատել։Նարեկի վերջին զանգը տիկին Ասյան այս պահի պես է հիշում։ Հոկտեմբերի 10-ն էր՝ 9.20 րոպե։ Նարեկնասաց՝ դու միայն աղոթի մամ։

Հաջորդ օրն էլ Նարեկը սիրելիին է զանգարել՝ խնդրել է չքնել, մինչև ինքը կզանգահարի։ Կեսգիշերից Նարեկից լուր չեղավ։ Ընտանիքի անդամները դիմել են բոլորին՝ Նարեկի մասին լուր իմանալու համար թակել են բոլոր դռները։ Ադրբեջանական տեսանյութերում Նարեկը չկար։  Հույս ունեին՝ գերության մեջ կլինի։ Հետո են իմացել՝ դիվերսիա է եղել, ցորի տղերքը, որ չեն հասցրել փրկվել միասին կռիվ են տվել մինչև վերջին շունչը։

«Մերոնք են, չկրակե՛ք» հրամանը ճակատագրական էր ցորի տղաների համար։ Չէին սպասում, որ թշնամին կհարձակվի, իսկ հրամանատարությունը սխալ տեղեկություններ կհաղորդի։ Թշնամին արդեն շատ մոտ էր՝ 400 մետր։ Տղաներն ստիպված մոտակա մարտերի են բռնվել, օգնություն խնդրել ու մնացել անօգնական, չեն հանձնվել ու չեն փախչել։

«Էդ րոպեին որ իրենք տեսել են՝ փրկություն չկա, հրաման են տվել՝ ոնց կարող են դուրս գան էնտեղից։ Այդ ժամանակ ուշ էր։ Ո՞նց կարող էին դուրս գալ, սնայպեր էր աշխատում։ Շտաբի  պետը ու չորս զինվորսողալով հասցրել են իրենց մեքենան գցեն ու դուրս են եկել՝ մնացածը մնացել են մենակ՝ առանց որևէհրամանատարի ու սպայի, մենակ կռվել են, ոչ մեկ չի փրկվել։ Անգամ օգնություն են խնդրել՝ սպասեք, օգնություն կգա, բայց ոչ մի օգնություն չի եղել, որովհետև իմացել են, որ գնան, զոհվելու են՝ այդտեղթողնելով 18-20 տարեկան տղաներին»։

Պատերազմից մեկ տարի երկու ամիս հետո աճյուններն ու մասունքները ադրբեջանական կողմը փոխանցել է  հայկական կողմին։ Դեկտեմբերին լսեցին չարաբաստիկ լուրը՝ տղաներն էին։ ԴՆԹ փորձաքննությունները երկու անգամ են հաստատել՝ Նարեկն էր։ Ցորի տղաները մի դիրքում մինչև վերջ կռվել են, թշնամին նրանց մի փոսում էլ թաղեր էլ՝ չէր փոխանցելու աճյունները։ Երկարատեւ բանակցություններից հետո, ի վերջո, հերոսների մասունքները փոխանցվեցին, բայց մութ պատմության կծիկը մինչև վերջ այդպես էլ չի բացվել։

Որոնողական աշխատանքներին նաև հարազատներն են մասնակցել։ Ադրբեջանական կողմը թույլատրում էր ներկա գտնվել 30-40 րոպե։ Առաջին անգամ՝ աշխատանքները անարդյունք են եղել, երկրորդ անգամ մասունքներ են գտել՝ հողի տակ էին թաղել։ Երրորդ անգամ կրկին մասունքներ գտան՝ մոբի տղաներն էին։ 9 զինծառայողի հուղարկավորել էին, իսկ 11-ի մասին՝ տեղեկություն չկար մեկ տարուց ավելի։ Նոյեմբերին փոխանցած աճյունների ԴՆԹ փորձաքննության առաջին պատասխանը ստացել են դեկտեմբերի մեկին։  

Եղբայրական կռիվ տվեցին Ցորի տղաները, եղբայրաբար զոհվեցին։ Երդվել էին՝ եթե ապրել, ապա ապրել միասին, եթե մահ՝ էլի միասին։ Ցորի հերոսների հարազատներն էլ որդիների պես՝ միասին կռիվ տվեցին։ Որդիներին մեկ տարի ու երկու ամիս սպասելուց հետո նրանց միասնական էլ հրաժեշտ տվեցին։ Այդ օրը ևս աղավնիները ճախրում էին Եռաբլուրի երկնքում։

Աղբյուր` Փաստինֆո