Փաստ ինֆո

Պետական կառավարման մասնագետ Հովհաննես Ավետիսյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է՝ պատճենել, բարելավել, նորարարել:

«Գիտեք, որ մինչև 1850-ականներ Ճապոնիան փակ երկիր էր շուրջ 200 տարի և կայսրը արգելում էր առևտուր և հարաբերություններ օտարների հետ, բացառություն էին հոլանդացիները: Սրա մասին Հետքում մի հոդված էլ էի գրել ժամանակին:

Այն պահից սկսած, երբ ճապոնացիները ստիպված են լինում առևտրային համաձայնագրեր ստորագրել ԱՄՆ և այլ պետությունների հետ, առաջ է գալիս ծովում և ծովային սահմաններում պաշտպանություն ունենալու խնդիրը: Նրանք որոշում են ունենալ ռազմական նավատորմ: Մի քանի սամուրայների (էլիտար տոհմիկ զինվորական) ուղարկում են սովորելու Նիդերլանդներ, դրանցից մեկը հետագայում դառնում է Ճապոնիայի առաջին ադմիրալը: Այդ նույն թվերին էր (1850-ական), որ Ճապոնիան գնում է իր առաջին ռազմական շոգենավը Նիդերլանդներից: Իսկ ընդամենը տաս տարի անց հրավիրում ֆրանսիացի ինժեների Ճապոնիա` սեփական ռազմական նավը կառուցելու համար:

19-րդ դարի վերջերին Ճապոնիան ու Չինաստանը պատերազմի են բռնվում Կորեայի շուրջ: Չինաստանը այս տարածքները համարում էր իրենը: Չինաստանը պարտվում է պատերազմում, և ստիպված է լինում ճանաչել Կորեայի սուվերենությունը, հետն էլ որոշ տարածքներ հանձնել Ճապոնիային, դեռ ավելին` համաձայնագրով պարտավորվում է նաև, որ շուրջ յոթ տարի Ճապոնիային վճարներ է անելու, որը մերօրյա գումարներով 5 միլիարդ դոլարից ավել էր կազմում:

Այս ընթացքում էր, որ Ռուսաստանը միջամտում է և ստիպում է Ճապոնիային տարածքներից մեկը վերադարձնել Չինաստանին:

Այս պահից սկսած Ճապոնիան սկսում է պատրաստվել պատերազմի, ոչ ավել, ոչ պակաս, Ռուսաստանի դեմ: Հաշվարկվում են նախ թշնամու կարողությունները, հետո տարբեր սցենարներ, ու որպեսզի հնարավոր պատերազմի ժամանակ Ռուսաստանը ուժեղ դաշնակից չունենա` Մեծ Բրիտանիայի հետ համագործակցության համաձայնագիր է ստորագրում, որի նավատորմը աշխարհի հզորն էր այդ ժամանակներում:

Ճապոնիան 20-րդ դարի սկզբներին արդեն ինքնուրույն էր ռազմական նավեր պատրաստում:

Չնայած որ բերել էին եվրոպական ինժեներներին և սովորում էին դրանցից, սովորելու գործընթացը ներառում էր հետևյալը: Նրանք գնում էին երկու ժամանակակից ռազմանավ, հետո դրանցից մեկի վրա որոշակի մասեր բարելավում էին, այնուհետ համեմատում էին մյուսի հետ գործողության մեջ, և այսպես արդեն Առաջին Համաշխարհային պատերազմին Ճապոնիան ուներ աշխարհի երրորդ խոշոր ու հզոր ռազմական նավատորմը:

Մոռացա նշել, մինչ սա ճապոնացիները հասցրել էին Ռուսաստանին պարտության մատնել, և վերացրել էին ռուսական նավատորմի կեսից ավելին, սպանել էին հազարներով և հազարների էլ գերի էին վերցրել (1905-ն էր կարծես):

Ճապոնացիների զարգացման բանալին շատ պարզ էր. Պատճենել, բարելավել, նորարարել:

Եվ նրանք չէին հանձնվում, նար ունեին իրենց ազգային շահի գիտակցումը: Սրա համար էր, որ առաջին աշխարհամարտին անգլիացիների հետ գերմանացիների դեմ էին մարտնչում, իսկ երկրորդին` գերմանացիների հետ անգլիացիների դեմ:

Իսկ գիտե՞ք մենք ինչու ենք պարտվել: Պարտվել ենք, ոչ թե որ Ադրբեջանն էր մեզանից ուժեղ, այլ որ մենք տգետ ենք: Պարտվել ենք, ոչ թե որ Թուրքիան էր աջակցում Ադրբեջանին, այլ որովհետև մենք տգետ ենք:

Այս գրածս պատմությունը նրանք լավ սերտել են, և քայլ առ քայլ կրկնօրինակել են և շարունակում են կյանքի կոչել այս բանաձևը: Իսկ մենք մեր տգիտության ձեռքն ենք կրակն ընկել, տգիտության հայկական աստված Նիկոլի ձեռքն ենք կրակն ընկել:

Մարդկային այսչափ կորուստները կարող էինք չունենալ, տարածքների նույնպես. Ընդամենը պետք էր խելացի լինել, ավելի շուտ, մեր միջի խելացուն պետք է թողնեինք, որ երկրում որոշումներ կայացներ:

Ինտելեկտս ու տեսակս անդառնալի ստորացած է իրեն զգում այս պարտությամբ և սրանով հանդերձ տգիտության հայկական աստված Նիկոլի երկրի ղեկավարին մնալու փաստով»:

Աղբյուր` Փաստինֆո