Փաստ ինֆո

Դեռ 2019 թվականի ավարտին հնարավոր էր կանխատեսել, որ ՕՊԵՔ + կարտելային համաձայնագիրը չեղյալ կհայտարարվի, քանի որ այդ համաձայնագրի ներքո գործող մի շարք պետություններ սկսեցին խախտել այն բազային սկզբունքները և քվոտաները, որոնք սահմանված էին համաձայնագրով։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց էներգետիկ անվտանգության փորձագետ, «Մեկ Հայաստան» կուսակցության խորհրդի անդամ Վահե Դավթյանը` անդրադառնալով նավթի գնանկմանը։

Փորձագետի խոսքով համաձայնագրով սահմանված քվոտաները բազմիցս խախտել է նաև Ռուսաստանի Դաշնությունը, որը 2016 թվականից ՕՊԵՔ +ի մասնակից է։ Միևնույն ժամանակ Սաուդյան Արաբիան ՕՊԵՔ+-ի գործարքի իրականացման ամբողջ բեռը վերցրել էր իր վրա, ինչը Վահե Դավթյանի կարծիքով ՕՊԵՔ +-ի շրջանակներում ստեղծել էր որոշակի դիսբալանս. «Ակնհայտ էր, որ ստեղծված դիսբալանսի պայմաններում ՕՊԵՔ +-ը վաղ թե ուշ պետք է դադարեր գոյություն ունենալ և 2020-ին այլևս չէր երկարացվելու։ Սրան զուգահեռ ի հայտ եկավ նաեւ կորոնավիրուսի համաճարակը, որն էապես նպաստեց աշխարհում նավթի սպառման ծավալների վրա, մասնավորապես դա մի կողմից կարող ենք կապել տուրիզմի մյուս կողմից՝ արտադրական հզորությունների ու տրանսպորտային միջոցների շահագործման հետ։ Նավթամթերքի առանցքային սպառողներից տրանսպորտային համակարգերն են և կորոնավիրուսի տարածման արդյունքում թե' ցամաքում, թե' օդում շարունակաբար նվազելու են տրանսպորտային փոխադրումները։ Սա ևս բերում է նավթի գնի անկման։ Ստեղծվել է մի իրավիճակ, որ նավթ արտահանող պետությունների կողմից առաջարկը սկսեց գերազանցել ռեալ պահանջարկին»,-ասաց փորձագետը։

Վերջինս ընդգծեց` Ռուսաստանն ունի նավթի արդյունահանման շատ ցածր ինքնարժեք, ինչն առավելություն է։ Վահե Դավթյանի խոսքով հաշվարկները ցույց են տալիս, որ Ռուսաստանը կարող է իրեն բավականին հարմարավետ զգալ մինչեւ 25 դոլար բարելի պայմաններում։ Ամենայն հավանականությամբ միջնաժամկետ ժամանակահատվածում Ռուսաստանը կարող է խուսափել ճգնաժամի մեջ հայտնվելուց. «Ռուսաստանում բավականին արդյունավետ գործում է ռեզերվային ֆոնդը, որը վերջին տարիների ընթացքում հավաքագրում էր այն հավելյալ ֆինանսական հոսքերը, որոնք ձևավորվում էին միջազգային շուկայում նավթի գնաճից։ Ներկայումս Ռուսաստանի ռեզերվային ֆոնդում առկա է 125 միլիարդ դոլար, որից 25 միլիարդն արտաշրջանառության միջոցներն են և չեն կարող ծախսել։ Այսինքն` առկա է 100 միլիարդ դոլար, որը կարող է բավարարել Ռուսաստանին մոտակա 5 տարիների ընթացքում ապահովել բյուջետային քաղաքականության իրականացման կայունություն։

Ճիշտ է կարճաժամկետ ժամանակահատվածում առկա են լինելու որոշակի խնդիրներ, որովհետև ակնհայտ է, որ այդ 100 միլիարդն ամբողջությամբ Ռուսաստանը չի ծախսելու հակաճգնաժամային միջոցների իրականացման ուղղությամբ։ Բյուջետային քաղաքականության ոլորտում տեղի են ունենալու որոշակի շտկումներ, որոշակիորեն նվազելու է քաղաքացիների գնողունակությունը»,-ասաց Վահե Դավթյանը` ընդգծելով, որ որևէ խորքային տնտեսական ճգնաժամ Ռուսաստանում ակնկալել պետք չէ։

Ինչ վերաբերում է այս ամենի ազդեցությանը Հայաստանի տնտեսության վրա, ապա փորձագետը նկատեց` հայաստանյան արտահանողները, հիմնականում գյուղատնտեսական մթերք արտահանողները, կհայտնվեն որոշակի խնդիրների առջև։ Ռուսաստանի ներքին շուկայում նրանք չեն կարող ապահովել բարձր մրցունակություն, ինչն ուղղակիորեն կազդի Հայաստանի տնտեսական աճի վրա:

«Կլինի նաև մասնավոր տրանսֆերների էական կրճատում։ Ռուսաստանում էապես նվազելու է բնակչության գնողունակությունը , հետևաբար նաև կնվազեն Ռուսաստանից ուղղակի տրանսֆերները։ Իսկ տրանսֆերները Հայաստանի ՀՆԱ-ի կառուցվածքում կազմում են մոտ 15 տոկոս։ Բացի այդ նավթի գնանկումն ամբողջ աշխարհում հանգեցրել է մետաղների գնանկմանը, մասնավորապես պղնձի գնանկմանը, իսկ պղինձը Հայաստանի արտահանման կառուցվածքում առանցքային դեր ունի։ Սա ևս նվազեցնելու է մեր ֆինանսական ներհոսքերը»,-հավելեց փորձագետը։

Նա նշեց, որ այսօրվա դրությամբ նավթի գինը կազմել է 28 դոլար։ Մարտի 15-ին նավթի գինը բարձրացել էր` հասնելով 34-35 դոլարի, այնուհետեւ կրկին կտրուկ անկում ապրեց և 2016 թվականից ի վեր այսքան ցածր գին փորձագետի խոսքով չի գրանցվել։

Հեղինակ՝ Հասմիկ Կոշկարյան

Աղբյուր` Փաստինֆո