Փաստ ինֆո

ՀՀ քննչական կոմիտեում ներդրվել է անչափահասների մասնակցությամբ քրեական գործերով ՔԿ քննիչների մասնագիտացման հատուկ դասընթաց, որի մասնակիցներն այսօր ստացան հավաստագրեր։ 

ՔԿ նախագահ Աղվան Հոսեփայանը նշեց, որ ՀՀ քննչական կոմիտեն կազմավորումից ի վեր հատուկ ուշադրություն է դարձվել քրեական վարույթի ընթացքում անչափահասների իրավունքների պաշտպանությանն առնչվող հիմնախնդիրներին, ձեռնարկվել են հնարավոր միջոցներ՝ մասնագիտացված քննիչներ ունենալու և վարույթի ընթացքում անչափահասների իրավունքները պաշտպանելու, բարոյահոգեբանական առանձնահատկությունները հաշվի առնելու ուղղությամբ։

Աղվան Հովսեփյանը փաստում է, որ կատարված աշխատանքների արդյունքում որոշակի դրական արդյունքներն են արձանագրել, այսպիսով, 2017թ. հունվարին ՀՀ քննչական կոմիտեի նախագահի հրամանով ներդրվել է անչափահասների դատավարական մասնակցությամբ քրեական գործերով ՔԿ քննիչների մասնագիտացման հատուկ դասընթաց, որն իրականացվել է «Փրոջեքթ Հարմոնի» կազմակերպության հայկական մասնաճյուղի հետ համատեղ՝ ԱՄՆ պետքարտուղարության ֆինանսավորմամբ և 21 քննիչներ անցել են մասնագիտացված դասընթաց:

Կարևորելով անչափահասների մասնակցությամբ կատարվող հանցագործությունները մասնագիտացված քննիչների կողմից քննելու դերը՝ ՔԿ նախագահը ընդգծեց， որ անչափահաս հանցագործի, անչափահաս տուժողի կամ անփահահաս վկայի համար քննիչը ոչ միայն գործը քննող անձ է այլ նաև ուսուցիչ է, ուստիև շնորհիվ այդ քննիչների, անչափահասները պետք ոչ միայն հասկանան և ըմբռնեն, որ այս կամ այն արարքը չի կարելի կատարել այլ պետք է հասկանան, թե ինչու չի կարելի, «այնպես որ դուք ոչ միայն քննիչ եք, այլ նաև ուսուցիչ»:

Քննչների մասնակցության դասընթացը իրականացվել է ոլորտի 7 մասնագետների կողմից, որոնց թվում ոչ միայն քրեական իրավունքի և դատավարության մասնագետներ են, այլ նաև հոգեբաններ, սոցիալական աշխատողներ։

Առաջին անգամ Հայաստանում անչափահասների իրավունքները և շահերը սահմանադրորեն ամրագրվեցին 2015 թվականին, մինչ այդ բազմաթիվ նորմատիվ ակտեր, օրենքներ կային, սակայն Սամանադրությամբ առաջին անգամ ամրագրվեց:

Քննչական կոմիտեի նախագահը դասընացի մասնակից 21 քննիչներին շնորհավորելուց հետո վիճակագրական տվյալներ ներկայացրեց անչափահասների մասնակցությամբ կատարած հանցագործությունների, դեպքերի և այդ առթիվ հարուցված քրեական գործերի վերաբերյալ:

Այսպիսով, 2016 թվականին Քննչական կոմիտեի վարույթում անչափահասների մասնակցությամբ քննված 107 քրեական գործերով նախաքննությունն ավարտվել է և մեղադրական եզրակացություններով ուղարկվել են դատարաններ: Այդ քրեական գործերով որպես մեղադրյալ ներգրավված 167 անձանցից 136-ը եղել են անչափահասներ և նրանց մասնակցությամբ քննված քրեական գործերի մեծ մասը ՝ 52-ը, հարուցվել են գողության հատկանիշներով:

Մնացած քրեական գործերից 9-ը` ՀՀ քրեական օրենսգրքի 112-րդ հոդվածով՝ դիտավորությամբ առողջությանը ծանր վնաս պատճառելը, 4-ը` ՀՀ 104-րդ հոդվածով՝սպանություն, 2-ը` ՀՀ քրեական օրենսգրքի 139-րդ հոդվածով՝ սեքսուալ բնույթի բռնի գործողություններ կատարելը և այլն:

Բացի այդ ՔԿ նախագահը նաև նշեց, որ քննչական մարմինները ոչ բոլոր դեպքերում է, որ անչափահասների մասնակցությամբ քրեական գործերը դատարան են ուղարկել՝ փորձել են նրանց նկատմամբ կիրառել օրենքում նախատեսված հումանիստական ինստիտուտները, այսինքն՝ առանց քրեական պատժի կիրառման նրանց նկատմամբ հասարակական ներգործության միջոցների կիրառմամբ կարճել են այդ գործերը կամ քրեական գործեր չի հարուցվել:

Ինչ վերաբերում է անչափահասների նկատմամբ կատարված հանցագործություններին, ապա 2016թ. ընթացքում ՀՀ քննչական կոմիտեի վարույթում գտնվել է անչափահասների նկատմամբ կատարված 200 հանցագործություն, որոնցից 4-ը՝ ՀՀ ՔԿ զինվորական քննչական գլխավոր վարչության վարույթում:

Միայն 4-ը գործ վերաբերվել է ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104-րդ հոդվածով նախատեսված սպանությանը, 4-ը՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 109-րդ հոդվածով նախատեսված անզգուշությամբ մահ պատճառելուն, 6-ը՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 110-րդ հոդվածով նախատեսված ինքնասպանության հասցնելուն, 13-ը՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 112-րդ հոդվածով նախատեսված դիտավորությամբ առողջությանը ծանր վնաս պատճառելուն, 5-ը՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 117-րդ հոդվածով նախատեսված դիտավորությամբ առողջությանը թեթև վնաս պատճառելուն, 25-ը՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 118-րդ հոդվածով նախատեսված ծեծին, 4-ը՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 119-րդ հոդվածով նախատեսված ֆիզիկական ուժեղ ցավ կամ հոգեկան ուժեղ տառապանք պատճառելուն և այլն:

Քրեական գործերով որպես մեղադրյալներ ներգրավված անձանցից 24-ը անչափահաս են, որոնցից 9-ը՝ 14-16 տարեկան, 15-ը՝ 16-18 տարեկան: Վարույթում գտնվող գործերով եղել են 175 տուժող, որոնցից 47-ը՝ մինչև 12 տարեկան, 14-ը՝ 12-14 տարեկան, 72-ը՝ 14-16 տարեկան, 42-ը՝ 16-18 տարեկան: Մեղադրական եզրակացությամբ դատարան է ուղարկվել 71 քրեական գործ՝ 83 անձի վերաբերյալ (ՀՀ քննչական կոմիտեի զինվորական քննչական գլխավոր վարչություն՝ 2 քրեական գործ՝ 3 անձի վերաբերյալ):

ՔԿ նախագահը նշեց, որ ներկայացված թվերը փաստում են, որ երեխաների նկատմամբ, ինչպես նաև անչափահասների կողմից կատարված հանցագործությունները զգալի թիվ են կազմում Հայաստանում, ինչը պահանջում է հատուկ ուշադրություն բարձրացված խնդրի նկատմամբ:

Աղբյուր` Փաստինֆո