Փաստ ինֆո

Նախագծի «Անվտանգության միջոցներ» բաժնի  124-րդ հոդվածի 1-ին մասի 4-րդ կետում նշված է, որ բժշկական բնույթի հարկադրանքի միջոց կարող է նշանակվել, ի  թիվս այլոց, հանցանք կատարած և ալկոհոլիզմից, թմրամոլությունից, դեղամոլությունից կամ թունամոլությունից բուժման կարիք ունեցող անձանց նկատմամբ:
 

123-րդ հոդվածի 1-ին կետի «ա»-«գ»  ենթակետերում բերված է բժշկական բնույթի հարկադրանքի միջոցների սպառիչ ցանկը: Այդ ցանկում նշված են միայն հոգեբուժական բնույթի միջոցառումներ:  Փաստաբանը գտնում է, որ այդ դեպքում պարզ չէ, թե ի՞նչ բժշկական միջոցներ են կիրառվելու   ալկոհոլիզմից,   թմրամոլությունից,  դեղամոլությունից կամ թունամոլությունից բուժման կարիք ունեցող անձանց նկատմամբ:
 

Պարզ չէ, թե ո՞ւմ կողմից պետք է վճարվեն բժշկական բնույթի հարկադրանքի միջոցները: «Հանրահայտ է, որ ներկայումս այդ ծառայությունները շատ թանկ արժեն և, ամենայն հավանականությամբ, ոչ բոլոր դատապարտյալներն են կարողանալու դրանք վճարել: Մյուս կողմից, այդ միջոցները նշանակվելու դեպքում անձը կարող է դատապարտվել նույն օրենսգրքի 465-րդ  հոդվածով, եթե չկատարի դատարանի որոշումը, տվյալ դեպքում,  օրինակ` չանցնի բուժումը հոգեբուժական հաստատությունում: Այս պրոբլեմն առկա է նաև 131-րդ հոդվածի հետ կապված»,- գտնում է Հ.Ալումյանը:

 

Փաստաբանը մեծ  վտանգ է տեսնում այն բանում, որ օրենսգրքով սահմանված չէ, թե որքա՞ն ժամկետով կարող են կիրառվել բժշկական բնույթի հարկադրանքի միջոցները, ո՞ւմ նախաձեռնությամբ և ի՞նչ կարգով դրանք կարող են վաղաժամկետ փոփոխվել կամ վերացվել:

 

«Շատ լուրջ խնդիրներ են երևում, կապված 129-րդ  հոդվածի հետ (հանցագործության գործիքների, միջոցների, առարկաների կամ հանցագործությամբ ստացված գույքի կամ եկամտի բռնագրավումը): Նախ, այդ հոդվածից որևէ կերպ չի բխում, որ դրա նպատակն է` կանխարգելել ապագայում կատարվելիք հանցագործությունները, կանխել այդ կամ այլ անձանց սպառնացող վտանգը: Այսպես, նշված նպատակին ակնհայտորեն չի կարող ծառայել, օրինակ, հանցագործությամբ ստացված գույքի կամ եկամտի բռնագրավումը»,-  նշում է Հայկ Ալումյանը՝ հավելելով, որ պետությունը նման պարագաներում հանդես է գալիս իբրև «հանցակից», նախապես իր բաժինն ունենալով ցանկացած հանցագործության մեջ: Առհասարակ, անհասկանալի է, թե ինչո՞ւ պետք է, օրինակ, խարդախությամբ ձեռք բերված գույքը բռնագանձվի հօգուտ պետության:

 Ըստ փաստաբանի,  խիստ վտանգավոր է հոդվածի 12-րդ մասը, որտեղ նախատեսված է, որ նույն կանոններով բռնագրավման են ենթակա նաև անմեղսունակության վիճակում արարքը կատարած անձի, ինչպես նաև` քրեական պատասխանատվության տարիքի չհասած անձի գույքը: Ըստ էության, առաջարկվում է բռնագանձել անմեղ (իսկ նշված անձինք, անկախ իրենց կատարած արարքից, համարվում են անմեղ) անձանց բռնագանձել իրենց գույքը: Բացի ամեն ինչից, սա նաև քաղաքացիա-իրավական խնդիրներ կարող է առաջացնել և հակասության մեջ է  քաղաքացիական օրենսդրության հետ:

 

132-րդ  հոդվածով նախատեսված միջոցը` վարքագծի նկատմամբ հատուկ հսկողությունը, ըստ Հայկ Ալումյանի,  հավասարազոր է անձին ՀՀ տարածքից բացակայելն արգելելուն: «Դա ինձ համար կասկածելի է դարձնում տվյալ միջոցի համատեղելիությունը Սահմանադրության և Եվրոպական կոնվենցիայի հետ»:  Նույն խնդիրը կարող է առաջանալ 134-րդ և  և 135-րդ  հոդվածներով նախատեսված միջոցների`  հատուկ կրթադաստիարակչական հիմնարկում տեղավորելու և կրթական, մշակութային, մարզական կամ այլ ծրագրերին ներգրավելու դեպքում, ինչպես նաև  133-րդ  հոդվածով նախատեսված միջոցի` ընտանեկան հսկողության կիրառման դեպքում: Ընդ որում, այս դեպքում ազատ տեղաշարժի իրավունքի սահմանափակման տակ կարող է ընկնել նաև հսկվող անձի ծնողը կամ օրինական ներկայացուցիչը:

 

Հայկ Ալումյանը նկատում է, որ 132-135-րդ  հոդվածներով նախատեսված միջոցները կիրառվում են բացառապես այն անձանց նկատմամբ, ովքեր իրենց արարքը կատարելու պահին չեն հասել քրեական պատասխանատվության տարիքի: Ստացվում է, որ դատարանը պետք է նախ և առաջ իրականացնի քրեական դատավարություն, հաստատված համարի նրանց կողմից այդ արարքը  կատարելու հանգամանքը, որից հետո` կիրառի անվտանգության միջոց: Սա նշանակում է, որ անչափահասները, ընդ որում` առանց տարիքի սահմանափակման, դառնում են քրեական դատավարության սուբյեկտ: 

 

132-135-րդ  հոդվածների ընդհանուր արատներից մեկն այն է, որ այդ անվտանգության միջոցների ժամկետը դատարանի կողմից կարող է կրճատվել կամ անվտանգության միջոցների կիրառումը վաղաժամկետ կարող է դադարեցվել` բացառապես պրոբացիոն ծառայության միջնորդագրի հիման վրա:

 

Նախագծի՝  «Իրավաբանական անձի քրեական պատասխանատվությունը» բաժնում, ըստ Հայկ Ալումյանի, վիճահարույց է թվում 145-րդ  հոդվածով նախատեսված պատիժը, որով`   լուծարված իրավաբանական անձի ամբողջ գույքը` պարտատերերի պահանջները բավարարելուց հետո, վերցվում է ի օգուտ պետության:  «Տվյալ դեպքում սա նշանակում է կրկնակի պատիժ. բացի լուծարումից, որն ուղղակի նախատեսված է որպես պատժատեսակ, առաջանում է գույքի բռնագրավում, որը իրավաբանական անձանց համար որպես պատժատեսակ նախատեսված չէ»,- գտնում է փաստաբանը:

 

Այդ միջոցի կիրառման դեպքում կարող են փաստացի պատժվել հանցագործության հետ առհասարակ որևէ կապ չունեցող անձինք, օրինակ, բաց բաժնետիրական ընկերության բաժնետերերը: