Փաստ ինֆո

Հայաստանը՝ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների հետ համատեղ, այսուհետ ևս կշարունակի ջանքեր գործադրել` ուղղված ղարաբաղյան հիմնախնդրի բացառապես խաղաղ կարգավորմանը: Բանակցային կարգավորմանը այլըտրանք չկա: Այս մասին «Միջազգային հարաբերություններ» հանդեսին տված հարցազրույցում այսօր հայտարարել է ՀՀ արտաքին գործերի նախարար Էդվարդ Նալբանդյանը:

Նախարարը փաստել է, որ 2014թ., երբ լրացավ Արցախի, Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև հրադադարի համաձայնագրի ստորագրման 20-ամյակը, ադրբեջանական կողմը շեշտակի ավելացրել է  հրադադարի ռեժիմի խախտումները, այդ թվում՝ օգտագործելով ծանր զինտեխնիկա և գնդակոծելով քաղաքացիական օբյեկտները։ «Դա հանգեցրեց իրավիճակի կտրուկ սրմանը, հակամարտության բոլոր կողմերից աննախադեպ թվով զոհերի»,- նշել է նախարարը:

Իրավիճակի շարունակվող սրման պայմաններում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները ս.թ. հունվարին լուրջ մտահոգություն են հայտնել Ադրբեջանին` իր ու Արցախի միջև շփման գծում և Հայաստանի հետ սահմանին դիվերսիոն գործողությունների կապակցությամբ: Նրանք Բաքվին կոչ են արել՝ հավատարիմ մնալ հիմնախնդրի խաղաղ կարգավորման իր պարտավորություններին: Համանախագահները հանդես են եկել և շարունակում են հանդես գալ հրադադարի ռեժիմի ամրապնդման, միջադեպերի և հրադադարի ռեժիմի խախտումների քննության մեխանիզմի ստեղծման, դիպուկահարների դուրս բերման, վստահության այլ միջոցների վերաբերյալ հստակ առաջարկներով: Բայց Ադրբեջանը այդ առաջարկների, միջազգային հանրության մանդատ ունեցող միջնորդների նախաձեռնությունների հանդեպ լիակատար արհամարհանք է դրսևորում:

ՀՀ ԱԳ նախարարն ընդգծել է, որ Բաքուն շարունակում է հակադրվել Մինսկի խմբի համանախագահներին և անում է առավելագույնը՝ խաղաղ բանակցությունները ձախողելու համար: Նա մերժում է առաջարկները, որոնք արդյունքն են նախորդ վեց տարիների անխոնջ ջանքերի` շուրջ քսան գագաթաժողով, նախարարական մակարդակի մի քանի տասնյակ հանդիպում, համանախագահների անթիվ այցեր տարածաշրջան:

Ադրբեջանական կողմը բանակցությունների պատրանք ստեղծելու նպատակով փորձում է սեփական պատկերացումները ներկայացնել իբրև համանախագահների առաջարկություններ, խեղաթյուրում է հիմնահարցի և բանակցային գործընթացի  էությունը և Մինսկի խմբի համանախագահներին, ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցչին վարկաբեկելու արշավ է իրականացնում: Նախարարը նշել է, որ ս.թ. հունվարի 27-ին համանախագահները հարկադրված էին հիշեցնել Բաքվին իրենց մանդատի մասին և մտահոգություն հայտնել բանակցային գործընթացի, Մինսկի խմբի համանախագահների դերակատարության և ԵԱՀԿ դիտորդների պարտավորությունների հանդեպ շարունակաբար հնչող քննադատության կապակցությամբ:

«Ադրբեջանը սևեռվել է իբր իր ունեցած հնարավորություններով՝ռազմական ճանապարհով հիմնահարցը լուծելու վրա: Այստեղից էլ սերում են համապատասխան փորձերը՝ կասկածի տակ դնել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության ինստիտուտի գործունեությունը, տեղափոխել հիմնախնդրի կարգավորումը այլ միջազգային հարթակներ, հիմնահարցին տարածքային խնդրի բնույթ հաղորդել կամ շահարկել կրոնական գործոնը: Այս ամենը քողարկվում է սադրիչ գործողությունների ակտիվացմամբ՝ ինչպես Արցախի հետ շփման գծում, այնպես էլ Հայաստանի հետ սահմանին»:

ՀՀ արտգործնախարարն ընդգծել է, որ ճիշտ չէ լրագրողի կողմից ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտությունը որպես «էթնիկ-կրոնական» որակելը՝  թեև Ադրբեջանը շարունակում է հիմնախնդրին միջկրոնական բնույթ հաղորդելու վտանգավոր փորձերը: «Ոչ ոք չի մոռացել, որ այս նպատակով դեռ հակամարտության սկզբնական շրջանում օգտագործվել են տխրահռչակ ահաբեկչական  խմբավորումների հետ սերտ կապեր ունեցող վարձկաններ Աֆղանստանից և ոչ միայն»,- նշել է ՀՀ ԱԳ նախարարը:

«Միջազգային հարաբերություններ»-ի լրագրողի խնդրանքով ՀՀ արտաքին գործերի նախարարն անդրադարձել է նաև Մերձավոր և Միջին Արևելքում « բավական բարդ իրավիճակին»,  պատերազմին Սիրիայում, «Իսլամական պետության» գործոնին, Իրաքում առկա հակամարտություններին:

«Մերձավոր Արևելքը հանդիսանում է բազմաթիվ քաղաքակրթությունների և կրոնների բնօրրան, այդ թվում և՝ քրիստոնեության: Ցավոք, այսօր այդ տարածաշրջանում տարբեր կրոնական և էթնիկ համայնքների գոյությունը լուրջ վտանգի տակ է»,- նշել է ՀՀ ԱԳ նախարարը՝ հավելելով, որ «մենք գործ ունենք քաղաքակիրթ աշխարհի դեմ ուղղված հանցագործությունների հետ», որոնք իրականացվում են այսպես կոչված «Իսլամական պետության», «Ալ-նուսրա ճակատ»-ի և այլ ահաբեկչական խմբավորումների կողմից»:

«Մենք մեկ անգամ չէ, որ մեր խորին մտահոգությունն ենք արտահայտել Սիրիայում և Իրաքում տիրող իրավիճակի վերաբերյալ, կոչ ենք արել միջազգային հանրությանը վճռական քայլեր ձեռնարկել` ուղղված նոր աղետների կանխարգելմանը: Մենք անընդհատ ընդգծում ենք ահաբեկչական խմբավորումներին ցանկացած աջակցության անմիջապես դադարեցնելու անհրաժեշտությունը, այդ թվում՝ հարևան երկրների տարածքների օգտագործումը անդրսահմանային հարձակումներ իրականացնելու համար:

Հայաստանը լիովին սատարում է ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի համապատասխան բանաձևերի իրագործումը»,- նշել է Հայաստանի արտաքին քաղաքական գերատեսչության ղեկավարը:

Է.Նալբանդյանն արձանագրել է, որ նախորդ տարվա մարտին Ալ-Քաիդայի հետ սերտորեն կապված ահաբեկչական խմբավորումները հարձակում են գործել թուրք-սիրիական սահմանի մոտ գտնվող, գերազանցապես հայերով բնակեցված Քեսաբ քաղաքի վրա, որի հետևանքով տեղական բնակչությունը հարկադրված է  եղել լքել հարազատ վայրերը: Ծայրահեղական խմբավորումները պղծել ու ավերել են  Քեսաբի հայկական կրոնական և մշակութային ժառանգությունը:

Նախարարը նշել է, որ Հայոց ցեղասպանության ժամանակ սիրիական Դեյր Զոր քաղաքը և նրա շրջակա անապատը դարձել են հարյուր հազարավոր հայերի մահվան երթի վերջին հանգրվանը և  Հայոց ցեղասպանության բազմաթիվ զոհերի մասունքները ամփոփող սրբավայր Դեյր Զորի Սրբոց Նահատակաց հայկական եկեղեցին ուխտատեղի էր։ «Սակայն Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին այստեղ արդեն անհնար կլինի ոգեկոչել զոհերի հիշատակը, քանի որ նախորդ տարվա սեպտեմբերին ահաբեկչական խմբավորումները պայթեցրին եկեղեցին և պղծեցին սրբատեղին»,- նշել է նախարարը:

Է.Նալբանդյանն ընդգծել է, որ տարածաշրջանի ժողովուրդներն ու երկրները իսկական հումանիտար աղետի են բախվել՝  միայն Սիրիայից Հայաստանն  ընդունել է ավելի քան 12 հազար հայերի, ովքեր հարկադրված էին լքել իրենց տներն ու հարազատ վայրերը:

«Մենք կարծում ենք, որ սա հենց այն վտանգավոր իրավիճակներից է, որը պետք է դիտարկվի մարդկության դեմ ուղղված ոճրագործությունները կանխարգելելու միջազգային հանրության համատեղ ջանքերի շրջանակներում»,- նշել է ՀՀ ԱԳ նախարարը: