ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Պետական մարմինները «լվանում են ձեռքերը». արցախցիների կուտակած կենսաթոշակների ճակատագիրը անորոշ է. Hetq.am 04/19/2024 14:01 | ԼՐԱՀՈՍ
2023 թվականի սեպտեմբերին Արցախի դեմ Ադրբեջանի լայնածավալ հարձակման հետևանքով ավելի քան 100 000 մարդ բռնի տեղահանվեց։
Հարազատներին, տունը և աշխատանքը կորցրած արցախցիները Հայաստանում կենսական հարցերի են բախվում։ Ի թիվս այլ խնդիրների՝ անորոշ է 2019 թվականից նրանց կուտակած կենսաթոշակային գումարների ճակատագիրը։
Hetq.am-ի հաղորդմամբ՝ արցախցիները հույս ունեն վաղաժամկետ ստանալ այդ գումարները՝ մինչև կենսաթոշակային տարիքի հասնելը։ Սակայն, հարցին առնչվող կառույցները, պետական մարմիններն ու պաշտոնյաները կամ իրար հակասող տեղեկություններ են տալիս, կամ «ձեռքերը լվանում»՝ խնդրի կարգավորումը դուրս համարելով իրենց տիրույթից։
Արցախցի պաշտոնյաները փորձում են հասնել այդ գումարների վաղաժամկետ տրամադրմանը։
«Գեն նախաձեռնությունների կենտրոն» հիմնադրամի գործադիր տնօրեն Արմինե Ավագիմյանը բռնի տեղահանումից հետո Հայաստանում զբաղվում է արցախահայության խնդիրներով։
Արմինեն բազմաթիվ զանգեր է ստացել Արցախում աշխատած և կենսաթոշակ կուտակած քաղաքացիներից։ Փորձել է հարցումների միջոցով պարզել կուտակած գումարների և համակարգի հետագա ճակատագիրը։
«Կուտակային կենսաթոշակային բաղադրիչը բավականին քիչ էր մեկնաբանված Արցախում։ Համակարգի մասնակիցները քիչ էին տեղեկացված, թե այդ կուտակային բաղադրիչն ի՞նչ գործիքակազմ է տալիս իրենց, ի՞նչ իրավունքներ ունեն նրանք և այլն։ Ավելին, արցախցիներին կենսաթոշակային ֆոնդը ընտրելու հնարավորություն չի էլ տրվել․ մարդիկ ավտոմատ կերպով են միացել այդ համակարգին»,- ասում է Արմինե Ավագիմյանը։
Արմինեի նախաձեռնությանը միացել են մոտ վեց հարյուր արցախցիներ։ Նրանք պահանջում են վերադարձնել կենսաթոշակային կուտակային հաշվին առկա իրենց գումարները։
«Գաղտնիք չէ, որ արցախցիներից շատերն այսօր գտնվում են ծանր սոցիալական վիճակում և շատերը կնախընտրեին այդ գումարները հետ ստանալ»,- ասում է Արմինեն։
Արցախցիները կուտակում են 2019 թվականից. շուրջ 34 500 մասնակից, 18 մլրդ դրամ ակտիվներ
Արցախում պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգի ներդրման մասին քննարկումները սկսվել են 2013 թվականից։ Բայց միայն 2019 թվականին է համակարգը ներդրվել։
Գրանցված աշխատող քաղաքացու աշխատավարձի 5-10%-ը (կախված աշխատավարձի չափից) պետության և աշխատողի մասնակցությամբ ուղղվել է կենսաթոշակային ֆոնդ, որն էլ իր հերթին մեկ այլ ֆոնդի է լիազորել կառավարել այդ գումարները։
Կառավարիչ ֆոնդն այդ գումարները ներդրել է տարբեր աղբյուրներում՝ պարտատոմսերում, արժեթղթերում, բանկերում և պարտավորվել դրանք այնպես «աշխատեցնել», որ հավելյալ եկամուտներ կուտակվեն։ Քաղաքացին այդ գումարները ստանում է կենսաթոշակային տարիքին հասնելուն պես։
Արցախի իշխանությունները քաղաքացիներին հավաստիացրել են, որ գումարները վստահելի տնօրինողների ձեռքերում են։ Կուտակային կենսաթոշակային համակարգը Արցախում ընդունվել է առանց լայն քննարկումների և առանց սուր ընդդիմության։
Արցախում կենսաթոշակային կուտակվող գումարները հավաքվել են «Ջեներալ ասեթ մենեջմենթ» ՓԲԸ-ի ստեղծած Պահպանողական կենսաթոշակային ֆոնդում։ Ընկերությունը գրանցվել է Հայաստանի կենտրոնական բանկում 2019 թվականի օգոստոսի 2-ին և ստացել է ներդրումային ֆոնդի կառավարման գործունեության լիցենզիա, ինչը նշանակում է, որ ընկերության գործունեությունը կարգավորվում է Կենտրոնական բանկի կողմից։
«Ընկերությունը հիմնադրվել է Արցախի Հանրապետությունում բազմաստիճան կենսաթոշակային համակարգի անցնելուց հետո կուտակային բաղադրիչի մասնակիցների կուտակումները հոգատար և պրոֆեսիոնալ մակարդակում կառավարելու նպատակով»,- նշված է «Ջեներալ ասեթ մենեջմենթ»-ի պաշտոնական կայքում:
Ընկերության միակ բաժնետերն է Հայաստանում գրանցված «Ներդրումների կառավարման հիմնադրամ»-ը, որի հոգաբարձուների խորհրդի անդամներ են արցախցի նախկին պետական գործիչներ Գրիգոր Մարտիրոսյանը, Արթուր Հարությունյանը և Սամվել Ավանեսյանը։
Արցախի պետնախարար Արամ Սարգսյանը մեզ հետ զրույցում տեղեկացրեց, որ «Ջեներալ ասեթ մենեջմենթ»-ն էլ արցախցիների կուտակային գումարները փոխանցում էր Հայաստանում գործող կենսաթոշակային ֆոնդերի կառավարիչ «Ցե-Կվադրատ ամպեգա ասեթ մենեջմենթ Արմենիա»-ին։
Ստացվում է, որ «Ջեներալ ասեթ մենեջմենթ»-ը միջնորդ ֆոնդ է արցախցիների և «Ցե-Կվադրատ»-ի միջև։
Ըստ «Ջեներալ ասեթ մենեջմենթ»-ի ներկայացրած վերջին կատարողականի՝ 2024 թվականի ապրիլի 16-ի դրությամբ ֆոնդի զուտ ակտիվների արժեքը մոտ 18.1 մլրդ դրամ է։ Դրանից ենթադրվում է, որ արցախցիների կուտակած գումարներն այս պահին այդքանն են։
«Միևնույն ժամանակ, հարկ ենք համարում նշել, որ ֆոնդի զուտ ակտիվների արժեքը կարող է փոփոխվել՝ պայմանավորված ներդրումային արժեթղթերի գների փոփոխություններով»,- մեր հարցմանն ի պատասխան հայտնել են «Ջեներալ ասեթ մենեջմենթ»-ից։
Արմինե Ավագիմյանին դիմած արցախցիներից մեկն այս տարվա մարտին հայտնել է, որ չնայած արդեն մի քանի ամիս է՝ չի աշխատում, սակայն օնլայն համակարգով ստուգել է իր կենսաթոշակային կուտակած գումարը և նկատել, որ այն աճում է։ «Կուտակային բաղադրիչի իմաստն էլ այն է, որ ֆոնդերը, որոնք կառավարում են այդ գումարները, դրանք տեղաբաշխում են տարբեր ֆինանսական գործիքների մեջ, և տոկոսային եկամուտի տեսքով այդ գումարները վերադառնում են մասնակցի հաշիվ»,- բացատրում է Արմինեն։
Ընդ որում՝ այն արցախցիները, որոնք Հայաստանում գրանցված աշխատողներ են, կուտակում են արդեն նոր հաշիվներով՝ Արցախում եղած հաշիվներից զատ։
Կուտակային կենսաթոշակային պարտադիր համակարգն Արցախում կարգավորվել է «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» Արցախի Հանրապետության (ԱՀ) օրենքով։
Ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ Արցախում պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգում գրանցվել են օրենսդրական բացառություններ, որոնց դեպքում միայն հնարավոր կլինի կուտակումները հետ ստանալ՝ մինչև կենսաթոշակային տարիքը (63 տարեկանը) լրանալը։
Վերադարձվում է, եթե կուտակած քաղաքացին՝ մասնակիցը, ճանաչվել է աշխատանքային գործունեությամբ զբաղվելու կարողության 3-րդ աստիճանի սահմանափակում ունեցող հաշմանդամ։ Մյուս կետը՝ Արցախի կառավարության սահմանած ցանկում ներառված հիվանդություններով հիվանդանալու (վիճակներում գտնվելու) դեպքերն են։ Եվ երրորդը՝ եթե Արցախում աշխատող օտարերկրացի մասնակիցը վերադառնում է իր մշտական բնակության երկիր:
Սակայն, այնպիսի ֆորսմաժորային իրավիճակի մասին, ինչպիսին էր արցախցիների բռնի տեղահանումը, օրենքը դրույթներ չի ունեցել։
Մանրամասները՝ սկզբնաղբյուր կայքում։
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
04/12/2024 15:02 Մտանք ակումբ, Մովսիսյանն ու Ամիրխանյանը ծեծված ջարդված էին,միլպետը ադրբեջանցիների վայրագության մասինՏեսադարան
05/17/2022 10:49 Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցներըՄամուլ
- 05/02/2024 08:25 Հույսը միջազգային ճնշումներն են․ «Հրապարակ»
- 05/02/2024 08:21 Արեւմուտքի հերթական պահանջը՝ ԱԱԾ-ի վերաբերյալ․ «Հրապարակ»
- 05/02/2024 07:39 Արման Թաթոյանը որոշում ունի. ի՞նչ ձևաչափ կնախընտրի նա. «Փաստ»
- 05/02/2024 07:31 Իշխանության սիրելի բազմակի ստանդարտները. «յուրայինների» արյունը կապո՞ւյտ է. «Փաստ»
- 05/02/2024 07:28 ԱԺ նիստերը «երկարուձիգ» են լինելու. հնարավոր է դրանք մյուս շաբաթ եւս շարունակվեն. «Ժողովուրդ»
- 05/01/2024 08:17 ՀՀ կառավարությունը ազգային օպերատոր է դարձրել ուզբեկ բիզնես մագնատին, որը սանկցիաների տակ է գտնվում Եվրոպայում. «Ժողովուրդ»
- 05/01/2024 08:14 Պայքարողները չեն տրվել սադրանքներին․ «Հրապարակ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 05/01/2024 20:31 Փաշինյանն ապամոնտաժում է Հայաստանը՝ հօգուտ Ադրբեջանի. Արմինե Ադիբեկյան
- 04/22/2024 20:39 Ինչ իմանամ ինչի են ականազերծում, երևի ժողովուրդ շատ է հավաքվել՝ ականազերծում են, որ չգնան թփուտների մեջ թեթևանալու ու պայթեն... Կոռնիձորի Արո
- 04/01/2024 20:09 Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրություններն այդ երկրի ներքաղաքական կյանքի կարևոր ջրբաժանն է, Էրդողանի ժառանգներն են կրելու պայքարի դժվարությունները. Մելքոնյան
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
Մեկնաբանություն
- 04/28/2024 21:04 Ունենք երեք նոր քաղբանտարկյալներ Տավուշից. փաստաբան
- 04/20/2024 20:35 Մի տարբերություն էլ կա Հայաստանի ու Վրաստանի միջև՝ Վրաստանում ինքնիշխանությունն աճուրդի հանած Սահակաշվիլին բանտում է, Փաշինյանը՝ դեռ ոչ. Թևանյան
- 04/20/2024 18:25 Ե՞րբ է Ադրբեջանը նախատեսում տիրանալ Տավուշի տարածքներին, և ի՞նչ պետք է իմանանք մենք՝ կանխելու համար. Հոխիկյան
- 04/20/2024 16:43 Տիգրան Համասյանին և համերգին կազմակերպիչներին առաջարկում եմ դադարեցնել համերգը. Իշխանյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 05/01/2024 21:54 Խոշոր ավտովթար․ ընտանիքի 4 անդամներ, այդ թվում՝ երեխաներ, տեղափոխվել են հիվանդանոց
- 05/01/2024 21:13 Մասիսում մի խումբ անձանց միջև վիճաբանությունը վերածվել է ծեծկռտուքի․ կան վիրավորներ
- 05/01/2024 17:33 Հրդեհ Ջրառատ գյուղում. քաղաքացին այրվածքներով տեղափոխվել է հիվանդանոց
- 05/01/2024 17:05 Սյունիքի մարզում․ 14-ամյա տղան դաշտում սինդրիկ հավաքելիս վնասվածքներ է ստացել ու տեղափոխվել հիվանդանոց․ պատճառը կասկածելի պայթյունն է եղել
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 05/01/2024 23:36 Գիտնականները նշել են սեքսի իդեալական քանակը՝ ընտանիքում լավագույն հարաբերությունների համար
- 04/30/2024 23:22 Նշվել է զուգընկերոջ դավաճանության մասին վկայող սովորությունը
- 04/26/2024 21:56 Կինը բողոքել է զուգընկերոջ՝ նախկին կնոջ հետ շփումից․ մասնագետի խորհուրդները
- 04/26/2024 00:08 Ուսուցչուհին դասարանում սեռական հարաբերություն է ունեցել 14-ամյա պատանու հետ
Հետաքրքիր է իմանալ
- 05/01/2024 18:31 Ինչպես կարող է քնելուց առաջ սոցցանցերում շրջելու սովորությունը կործանել հարաբերությունները
- 04/26/2024 18:54 Առաջին անգամ ստեղծել են մկան և առնետի հիբրիդային ուղեղ
- 04/16/2024 18:04 Տիեզերական աղբն ընկել է Երկրի վրա ու ծակել տան տանիքը
- 04/15/2024 18:24 Հայտնաբերվել են մոլորակի ամենաառաջին մարդկանց մնացորդները, որոնք 1,86 միլիոն տարվա վաղեմություն ունեն