Փաստ ինֆո

Արդեն մեկ ամսից ավել է, ինչ Արցախը բլոկադայի է ենթարկվում Ադրբեջանի կողմից։ Արցախում օր-օրի ծանրանում է իրավիճակը։ 120 հազար հայ գտնվում է ուղղակի ցեղասպանության շեմին։ Արցախում, սակայն, հանրությունը չի հանձնվում և վճռականորեն շարունակում է պայքարն իր իրավունքների համար, և անգամ այդ ծանրագույն պայմաններում արցախցու մտքին ազատ անկախ Արցախն է։ Վերոգրյալի կենդանի վկան էքզիստենցիալ խնդրի առջև կանգնած Արցախում տարեվերջյան տասնյակ հազարանոց հանրահավաքն էր։ Հատկանշական է, որ Արցախում կազմակերպված դիմադրությունը նյարդայնացնում է ոչ միայն ադրբեջանցիներին, այլ նաև ՀՀ իշխանություններին, որոնք ջանք ու եռանդ չեն խնայում Արցախը Ադրբեջանին հանձնելու և «լավ ապրելու» համար։

Վերոնշյալի համատեքստում տեղին է վերհիշել այն, որ 2020թ․ նոյեմբերյան կապիտուլյացիայից հետո Հայաստանի իշխանությունները հետևողականորեն հրաժարվել են Արցախի սուբյեկտայնության մասին խոսելուց։ Ավելին, Նիկոլ Փաշինյանը ինքն էր 2020թ․ ապրիլի 13-ին ԱԺ-ում հայտարարել, որ իրենք պետք է իջեցնեն Արցախի կարգավիճակի նշաձողը։ Հետագայում արդեն տեղի ունեցած պաշտոնական բանակցություններում բացակայում էր ոչ միայն ազգերի ինքնորոշման իրավունքի կետը, այլև առհասարակ «Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտություն» տերմինը։ Այժմ արդեն թե՛ Փաշինյանը և թե՛ «ՔՊ»-ական այլ գործիչներ բացահայտ հայտարարում են, որ ՀՀ-ն Արցախի անվտանգության հետ որևէ առնչություն չունի, և Արցախի համար պատասխանատվություն է կրում միայն ՌԴ-ն։

Ռուբեն Վարդանյանի՝ պետնախարար նշանակվելուց հետո հաճախակի եղել են դեպքեր, երբ Փաշինյանի կամ «ՔՊ»-ականների շուրթերից հնչած ադրբեջանական քարոզչական թեզերին հակադարձել են Արցախից: 2019 թվականից ի վեր Նիկոլ Փաշինյանի և թիմակիցների պրոադրբեջանական թեզերը առաջին անգամ կոշտ դիմադրության են սկսել արժանանալ արցախցի բարձրաստիճան պաշտոնյայի կողմից, ինչն անգամ պատերազմից հետո հնարավոր չէր լսել արցախցի պաշտոնյաների շուրթերից: 2023թ․ հունվարի 10-ին Փաշինյանն իր հերթական սկանդալային ասուլիսի շրջանակներում բազմաթիվ հակաարցախյան մտքեր հնչեցրեց, որը ևս կոշտ արձագանքի արժանացավ Ռուբեն Վարդանյանի կողմից: Արցախի պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանը հայտարարել էր, որ Փաշինյանի և Ալիևի ասուլիսից հետո Արցախի միակ ճանապարհը պայքարն է՝ ակնհայտորեն ցույց տալով, որ առկա են սկզբունքային անհամաձայնություններ Փաշինյանի հայտարարությունների հետ կապված։ Ի դեպ, Փաշինյանի ասուլիսի վերաբերյալ հայտարարությամբ էր հանդես եկել նաև Արցախի անվտանգության խորհուրդը։

Ռուբեն Վարդանյանի խիստ դիտարկումներից «ՔՊ»-ականները և մերձիշխանական ողջ արևմտամետ էլիտան հարձակվել էին հայտնի գործարարի վրա։ Նրանց քարոզչական գրոհի մեջ հստակորեն ուրվագծվում էր այն թեզը, թե իբր Վարդանյանը Մոսկվայի ձեռքն է, և նրա միակ նպատակը Արցախի և հետագայում նաև Հայաստանի ռուսականացումն է։ Ակնհայտ է, որ իշխանությունները չեն մարսել Վարդանյանի շեշտադրումները և ամեն կերպ փորձում են չեզոքացնել նրան։ Վերոգրյալի վառ ապացույցը հանգստյան օրերին Արցախում ներքաղաքական իրադրության շեշտակի լարումն էր։ Նախ տեղեկություն տարածվեց հնարավոր արտահերթ ընտրությունների մասին, այնուհետև խոսվեց, որ Վարդանյանը հեռանում է պաշտոնից, իսկ հետո անձամբ Վարդանյանը հանդես եկավ ֆեյսբուքյան գրառումով, որտեղ նշել էր, որ չի պատրաստվում հրաժարական տալ։ Ըստ էության, Վարդանյանը իր այդ քայլով հրապարակայնացրեց այն, որ օգտագործելով Արայիկ Հարությունյանին, Փաշինյանը փորձում է հրաժարական պարտադրել իրեն, ինչին սկզբուքորեն դեմ չեն Փաշինյանի եղբայրական Ադրբեջանում։  Հարց է առաջանում, թե ինչու է հենց Վարդանյանը հայտնվել իշխանությունների թիրախում և որն է իշխանությունների հեռահար նպատակը։

Վարդանյանը, չունենալով լուրջ քաղաքական փորձ, այնուամենայնիվ այն անհատն է, ով հրաժարվել է ՌԴ քաղաքացիությունից և եկել, հաստատվել Արցախում։

Բլոկադայի այս ողջ ընթացքում Վարդանյանը համակարգված գործողություններով կազմակերպչական ընթացք է տվել պետական ապարատի գործունեությանը։ Ակներև է, որ Վարդանյանի վարկանիշը գնալով բարձրանում է։ Մի բան, որը չեն կարող հանդուրժել Նիկոլ Փաշինյանը և իր սատելիտ Արայիկ Հարությունյանը։ Վարդանյանը այն գործիչն է, ով ոչ թե լղոզված, այլ հասցեական գնահատականներ է տալիս Հայաստանի իշխանությունների գործողություններին։ Եվ վերջապես, Վարդանյանի դերակատարմանը Արցախում դեմ է Ադրբեջանը։ Այդ հարցը անգամ բարձրացվել է Բայրամով-Լավրով հանդիպմանը։ Եվ, ինչպես հայտնի է, ադրբեջանցիների ցանկությունը «օրենք է» հայկական դրածո իշխանությունների համար։ Այս իշխանությունները իրենց հակաարցախյան բնույթից ելնելով վաղուց են ի ցույց դրել, որ սպասարկում են ադրբեջանական օրակարգը։

Վարդանյանի դեմ արշավի համատեքստում պետք է նաև շատ կարևոր մի դիտարկում անել։ Ռուբեն Վարդանյանի դեմ գործող Փաշինյան-Ալիև տանդեմը, հանդիպելով արցախահայության հավաքական դիմադրությանը, Վարդանյանի հեռացումով մի շատ կարևոր խնդիր է փորձում լուծել․ այն է՝ խռովություններ հրահրելով կազմաքանդել Արցախի պետական համակարգը և Բաքվին հնարավորություն տալ ազդել Արցախի ներքաղաքական իրողությունների վրա։ Վերոգրյալի իրականացումը կլինի իսկական աղետ և Արցախի սուբյեկտայնության փշրանքների վերացում։ Եվ, հետևաբար, Ռուբեն Վարդանյանի կերպարը այսօր այն պատնեշն է, որը խոչընդոտում է Արցախը վերջնականորեն կլանելու ադրբեջանական ծրագրերին։ Փաստացի, այսօր Ռուբեն Վարդանյանի պաշտոնավարմանը դեմ հանդես եկող հիմնական կենտրոնները Ադրբեջանի և Հայաստանի իշխանական էլիտաներն են, որոնց քաղաքական ցանկություններին, ցավոք սրտի, տոն են տալիս նաև այս երկու հակահայ էլիտաներին հակոտնյա ներհայկական ընդդիմադիր որոշ շրջանակներ:

Հ. Գ. Ռուբեն Վարդանյանի պաշտոնավարման շուրջ կա տարածված մեկ այլ, մեղմ ասած, քննադատությանը չդիմացող կարծիք, որի հիմքում ընկած է ներհայաստանյան ընդդիմադիր շրջանակների կողմից ցանկալի մտածելակերպի արդյունքում շրջանառության մեջ դրված այն պնդումը, թե իբր Վարդանյանի իշխանությանը դեմ է ՌԴ-ն:

Շատ չխորանալով վերոգրյալ պնդման աբսուրդ լինելու մեջ՝ սահմանափակվենք միայն մի կարճ հակադարձումով. եթե Ռուբեն Վարդանյանի պաշտոնավարմանը դեմ լիներ ՌԴ-ն, ապա նա անգամ Արցախ չէր կարող մուտք գործել, ուր մնաց՝ նշանակվեր պետնախարար: Սա այնքան տրիվիալ իրողություն է, որքան սենյակում կանգնած փիղը, որին չգիտես ինչու չտեսնելու են տալիս Ալիև-Փաշինյան զույգին իրական ընդդիմադիր որոշ շրջանակներ:

Աղբյուր` Փաստինֆո