Փաստ ինֆո

Վերջին օրերին շրջանառվում էր տեղեկատվություն, որ ՀՀ վարչապետի պաշտոնակատարը պատրաստվում է ստորագրել ևս 1 փաստաթուղթ, որի համաձայն՝ թշնամուն հնարավոր է նոր հողեր հանձնվեն։ Փաստաթղթից, սակայն, տեղյակ չէր անգամ ՀՀ արտաքին գործերի նախարարությունը։ Այս և այլ հարցերի շուրջ «Փաստինֆո»-ն զրուցել է Հանրային խորհրդի նախկին անդամ, կառավարման փորձագետ Հարություն Մեսրոբյանի հետ։

- Պարոն Մեսրոբյան, խոսք գնաց փաստաթղթի մասին, որից որևէ մեկը տեղյակ չէր՝ ո՛չ իշխող խմբակցությունում, ո՛չ էլ ԱԳՆ-ում։ Նախ, ինչպե՞ս եք գնահատում այն իրավիճակը, որ պետական կառավարման համակարգում մեկը մյուսից անտեղյակ են։

- Իրավիճակն անփոփոխ է, գնահատականները նույնպես։ Արդեն 3 տարի է, ինչ այդ երևույթը շարունակվում է։ 2018-ի հունիսին կառավարության նիստի ժամանակ կուտակային կենսաթոշակի հետ կապված որոշում ընդունվեց և նորերը վարվեցին այնպես, ինչպես նախորդ իշխանությունները։ Իսկ մինչ իշխանության գալը կատաղի քննադատում էին կուտակային կենսաթոշակային համակարգը, բայց հետագայում նրանց կայացրած որոշումը 180 աստիճանով հակասեց իրենց նախկին պահվածքին։ Նույնն էլ հիմա է։ Հանրահավաքներից մեկում հայտարարվեց, որ ոչ մի նման փաստաթուղթ առանց ժողովրդի հետ քննարկելու չի ստորագրվի, բայց հիմա նորից կատարվում է ճիշտ հակառակը։

- Այսինքն, իրենց կայացրած բոլոր որոշումները միանձնյա՞ են։

- 3 տարի բոլորս տեսնում ենք դա և 3 տարի նույն զարմանքն ենք տածում։ Դա արդեն իշխանության խնդիրը չէ, այլ մե՛ր խնդիրն է։

- Այս դեպքում ակնհայտ էր, որ վարչապետի պաշտոնակատարի և ԱԳՆ-ի դիրքորոշումները տարբերվում են, քանի որ նախարարությունը գտնում է, որ առաջնայինն Արցախի հարցի լուծումն է, այնուհետև սահմանազատման աշխատանքները։

- Բոլորս սիրում ենք բառեր մեկնաբանել, բայց ես փորձագետ եմ և գործ ունեմ բացառապես փաստերի հետ։ Երբ նրանք իշխանության եկան, նրանց գործերը 180 աստիճանով հակասեցին իրենց հայտարարություններին, խոստումներին և սկզբունքներին, որոնք ունեին նախկինում։ Ստացվե՞ց, որ բառերը զրո արժեք ունեն։ Գործով տեսնում ենք, որ ցանկացած պահի, ցանկացած որոշում կարող է ընդունվել, որը կհակասի նախքան իշխանության գալն իրենց ունեցած դիրքորոշումներին։ Մենք դեռ քանի՞ տարի այդ երևույթը պետք է տեսնենք, որ չզարմանանք։

- Ստացվում է՝ շարունակելու՞ են իրենք իրենց հակասել։

- Բնական է։ 3 տարի հակասելուց հետո ինչո՞ւ պետք է 4-րդ տարին չհակասեն։ Մեր անսկզբունք միջավայրում խոսքերի վրա՞ ենք ուշադրություն դարձնում։ Եթե այդպես է, առաջարկում եմ այս հարցազրույցը շարունակել Երևանի Աջափնյակի նոր կառուցված մետրոյի կայարանի սրահում: Կարո՞ղ ենք... Սա՛ է խոսքի ու գործի տարբերությունը: Մենք կեղծավոր, ստախոս հասարակություն ենք և նման հասարակության մեջ բառերի վրա ուշադրություն դարձնել նշանակում է լինել կեղծավոր ու մնալ մանկան հասակում։ Անգամ երեխային, որ 1-2 անգամ խաբում են, 3-րդ անգամ դժվարանում են խաբել, իսկ մեզ մոտ տարիներով խաբում են, հաջորդ տարի նորից սկսում ենք զարմանալ։ Ես միայն փաստերն ու քայլերն եմ կարևորում։

- Եթե փաստերով գնահատենք, անկախ նրանից, թե ով ինչ կարծիք կամ դիրքորոշում կարտահայտի, Նիկոլ Փաշինյանն անելու է այն, ինչ այդ պահին նպատակահարմա՞ր է գտնում։

- Փաստերը ցույց են տալիս, որ երկիրը բացարձակապես չի կառավարվում, այլ ուղղորդվում է։ Դա ակնհայտ է։ Եթե չի կառավարվում, այլ ուղղորդվում է, նշանակում է՝ բառերի վրա պետք է զրո ուշադրություն դարձնել։

- Ո՞ր կողմից է ուղղորդվում:

- 2015-ին հրապարակվեց իմ վերլուծականն «Էլեկտրիկ Երևան» դեպքերի կապակցությամբ, որտեղ մանրամասն ներկայացրել եմ ուղղորդվածության խնդիրը: Նույն պրոցեսներն են գնում ներկայումս: Այդ իսկ պարճառով ինձ հիմա չի հետաքրքրում որտեղից է ուղղորդվում՝ ինձ հետաքրքրում են փաստերը։ Բառերով խոստացան, որ ներդրումների տարափ է լինելու: Կարո՞ղ ենք այս 3 տարվա մեջ արված մի լուրջ ներդրում հիշել։ Համատարած ականատես եղանք սուտ խոստումների, և ոչ ոք այս 3 տարվա մեջ ոչ մի պատասխանատվություն չկրեց։ Դա ևս ապացույց է, որ մենք սուտասան, կեղծավոր հասարակություն ենք, որովհետև այս ամենը կուլ ենք տալիս։

- Ո՞ր մարմինները թերացան, որ մինչ օրս ոչ մեկը պատասխան չի տվել։

- Ամեն խոստման հետևում կա կոնկրետ կառույց և անուն-ազգանուն։ 3 տարվա մեջ մեր պետական պարտքը մոտ 2 միլիարդ ԱՄՆ դոլարով ավելացել է: Ինչպե՞ս է այն ավելանում։ Քննարկվում է համապատասխան գերատեսչությունում, նախարարությունում, կառավարությունում, հետո մտնում է խորհրդարան, որոշում է կայացվում և վարկ է վերցվում։ Այդ բոլոր կառույցների ղեկավարները պետք է գլխով պատասխան տան: Բայց ինչո՞ւ ոչ մեկը պատասխան չի տալիս: Նման հասարակությունում նման հարցի պատասխանն անգամ տեսականորեն գոյություն չունի։ Այդ միջավայրում լուրջ հարցերին լուրջ պատասխան գոյություն չունի։

- Պարոն Մեսրոբյան, հունիսի 20-ին նախատեսված են արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ։ Հասարակությանը ևս 1 հնարավորություն է տրվում իրավիճակը փոխելու և նոր իշխանություն ձևավորելու...

- Հիմար սպասումներ։ 2 անգամ է որոշ չափով արդար ընտրություն եղել՝ 1991-ին և 2018-ին: 2 դեպքում էլ խիստ դժգոհ ենք։ Հիմա մենք Կոկա-կոլայի՝ «Կրկին փորձիր» մոտեցու՞մն ենք կիրառում։ 2 դեպքում էլ վատ ընտրություն է եղել, հիմա 3-րդի հետ ի՞նչ հույսեր ենք կապում։ Անարժան հասարակությունն ընտրելու է անարժան առաջնորդի։ Բացի այդ, փետրվարից զգուշացնում եմ, որ հետպատերազմյան շոկային վիճակում ցանկացած ընտրության պարագայում 80%-ով, ըստ Պարետոյի օրենքի, վտանգ կա, որ ողբերգական դեպքեր կլինեն։ Պետք է մոտակա 5 տարվա մեջ ցանկացած ընտրություն արգելվի։ Ավելին, մինչև ընտրությունն ամբողջ բնակչությունը պետք է ընտրողի ցենզ անցնի։ Շատերը պետք է իրավունք չունենան ընտրելու։ Օրինակ՝ նրանք, ովքեր 2018-ին ընտրություն արեցին, բոլորը ցմահ պետք է զրկված լինեն ընտրության իրավունքից, որովհետև նրանք իրենց ընտրությամբ երկիրը բերեցին ողբերգական վիճակի։ Հիմա այդ մարդկանց նորի՞ց շանս եք տալիս։ 1998-ին Հայաստանում սարսափելի ներքաղաքական ճգնաժամ էր, ինչպե՞ս լուծվեց հարցը. կուլիսների հետևում... Ժողովրդին չնյարդայնացրին, լարվածություն չստեղծվեց, ոչ ոք անգամ քերծվածք չստացավ, բայց իշխանությունը փոխվեց։ Հիմա այդքան արյուն թափվելուց, այդքան զոհեր ունենալուց, շոկային վիճակում գտնվելով, ադեկվատ ընտրությո՞ւն ենք ակնկալում, երբ 2018-ին մահացու վտանգների բացակայության պայմաններում մեր հասարակությունը խայտառակ ընտրություն արեց։

- Բայց ստեղծված ներքաղաքական իրավիճակում հնարավո՞ր է կուլիսների հետևում հարցը լուծել։

-  Միշտ հնարավոր է։

- Այդ դեպքում ինչո՞ւ այս ամիսների ընթացքում չլուծվեց։ Պատերազմից հետո բազմաթիվ հանրահավքներ, ցույցեր, կազմակերպվեցին, սակայն իշխանությունը չփոխվեց։

- Ընդդիմության բոլոր քայլերը պարբերաբար մեկնաբանել եմ և ասել, թե ինչ պետք է անեն։ Էլի՛ չեն լսում։ Մենք դարձել ենք իմպոտենտի հոգեբանությամբ հասարակություն։ Ընկնում ենք խոսքերի հետևից, գործողություններ չկան, իսկ դա իմպոտենտ հասարակության ախտանիշն է։ Ներքաղաքական լարվածությունն աճում է, քաղաքում պարբերաբար ականատես եմ լինում տարբեր մարդկանց հրապարակավ բախումների ընտրության հետ կապված։ Նշանակում է՝ որքան մոտենա հունիսի 20-ն, այնքան լարվածությունը կմեծանա։ Աստված մի արասցե, եթե սկսվեն բախումներ։ Մեր արտաքին թշնամին ժանիքները սրած սպասում է, մենք էլ գնում ենք հենց այն ուղղությամբ, որտեղ ինքներս մեր արյունն ենք թափելու։ Բա դա մեր մասին լուրջ բան ասու՞մ է։ Ստացվում է՝ այս թեժ իրավիճակում մի գործողություն ենք կատարում, որն ավելի է թեժացնելու իրավիճակը։ Հայի բախտը հայի անբարո և անմիտ գործողությունների հետևանքն է։ Ավելի լավ է ես իմ կոշտ խոսքերով տրամադրություն փչացնեմ, բայց արյուն չթափվի, քան ականջահաճո կեղծավոր բաներ ասեմ, և մենք վերանանք։

Աղբյուր` Փաստինֆո