Փաստ ինֆո

Տարածաշրջանում մեր ռազմավարական դաշնակից Ռուսաստանի դաշնության, կամ թշնամի պետության՝ Թուրքիայի գերակայությունն է լինելու, ում ենք ընտրելու մենք ։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում հայտարարել է ռազմական փորձագետ Հայկ Նահապետյանը՝ վերլուծելով հետպատերազմյան զարգացումները, որի շրջանակներում առանցքային են դարձել Մոսկվայում նախատեսված Փաշինյան-Ալիեւ բանակցությունները։

Այդ համատեքստում ուշագրավ էր այսօր WarGonzo-ի կողմից տարածված տեղեկությունը, թե մոտ ապագայում Ռուսաստանի դաշնության նախագահական ապարատը ադրբեջանական հատուկ պատվիրակության հետ միասին կքննարկի Ադրբեջանը Նախիջևանին կապող միջանցքի տրամադրման հարցը: Ի դեպ, լրատվամիջոցի կողմից տարածված հաղորդագրության մեջ որևէ հիշատակում չկար՝ վերոհիշյալ հանդիպման ընթացքում հայկական կողմի ներկայության մասին:

«Ես չէի ցանկանա մեկնաբանել այսպիսի լուրջ հարցի վերաբերյալ մասնավոր լրատվամիջոց հանդիսացող WarGonzo նախագծի կողմից տարածված տեղեկատվությունը, թե Ռուսաստանն ու Ադրբեջանն են որոշում՝ ինչպես և ոնց անցնի Հայաստանի հանրապետության տարածքում գտնվող ճանապարհը: Կարծում եմ, որ այդ տեղեկատվությունն իրականությանը չի համապատասխանում: Սա ավելի շուտ քարոզչական հնարք է՝ ցույց տալու համար, թե Հայաստանի հանրապետության պետական շահը ներկայացնում է Ռուսաստանի դաշնությունը՝ Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ բանակցելով: Այսպիսի քարոզչական հնարք, սովորաբար, կիրառում են արևմտյան լրատվամիջոցները՝ սպասարկելով իրենց երկրների ազգային, պետական շահերը», - ասել է ռազմական փորձագետ Հայկ Նահապետյանը՝ նշելով, որ Հայաստանի հանրապետությունը չի կարող իր մասնակցությունը չունենալ մի բանակցության մեջ, որտեղ ինքն իր համաձայնությունը նվազագույնը պետք է ամրագրի գոնե սեփական ստորագրությունը թողնելով: Ցանկացած բանավոր պայմանավորվածություն, վերջին հաշվով, վերածվում է փաստաթղթի, որի տակ ստորագրություն պետք է դրվի:

Հայկ Նահապետյանի գնահատմամբ՝ հայկական կողմը նոյեմբերի 10-ից հետո գտնվում է ոչ շահեկան դիրքերում, այդուհանդերձ երկու պետությունների միջև որոշակի հաշտարարի դեր ստանձնած Ռուսաստանի դաշնության պարագայում նա բացառում է առանց հայկական կողմի ներգրավվածության նման հարցի վերաբերյալ քննարկման կազմակերպումը կամ իրականացումը:

«Դրա վառ ապացույցը վերջերս հեռուստաեթերում Ռուսաստանի դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինի զրույցն էր՝ Դաշնային Անվտանգության կառույցի (ФСБ) ղեկավարի՝ պարոն Բորտիկովի հետ, որի ընթացքում, Նախիջևանի հետ կապված հարցի քննարկման ժամանակ, նա հայտարարեց, որ այդ տարածքում պատրաստվում է ռուսական ուղեկալների տեղադրումը: Այսինքն, այդ տարածքն ամբողջովին Հայաստանի հանրապետության վարչատարածքային միավորն է: Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ մեր երկրի տարածքով դեպի թշնամի երկիր տրանսպորտային միջոցներ են անցնելու, բնականաբար կարող են խնդիրներ առաջանալ: Հետևաբար, որպեսզի դրանք բացառվեն, անհրաժեշտության դեպքում տվյալ տարածքում ռուսական սահմանապահ ուղեկալներ կտեղադրվեն, իսկ սահմանապահ զորքը, ինչպես գիտենք, ենթարկվում է Դաշնային Անվտանգության ծառայությանը: Հենց այդ պատճառով էլ ՌԴ նախագահը հարցն ուղղեց Բորտիկովին, նա էլ պատասխանեց, թե առայժմ քանի ուղեկալ պետք է տեղադրվեի այնտեղ: Ի դեպ, սրա վերաբերյալ Հայաստանն արդեն իսկ տվել է իր համաձայնությունը, որն ամրագրված է նոյեմբերի 10-ին ստորագրված կապիտուլյացիայի հայտնի ակտով, որը պետք է ընդունել որպես ի գիտություն»,- ասել է փորձագետը:

Հասկանալու համար ստեղծված իրավիճակի ողջ պատկերը՝ Հայկ Նահապետյանը միաժամանակ հռետորական հարց է բարձրացնում՝ արդյոք հայկական կողմը կցանկանա՞ր, որպեսզի Նախիջևանում տեղակայվելիք սահմանապահ ուղեկալը լիներ ոչ թե ռուսական, այլ թուրքական. «Տվյալ իրավիճակում մենք երկու ընտրություն ունենք՝ կամ Ռուսաստան, ի դեմս որի՝ մենք ունենք ռազմավարական դաշնակից, որի հետ ամենաբարձր աստիճանով ունենք նաև փոխադարձ պայմանավորվածություններով ամրագրված պայմանագրեր կամ Թուրքիա: Թող ռուսական սահմանապահ ուղեկալը հանվի, թուրքականը տեղադրվի և Թուրքիայի Հանրապետության համապատասխան ծառայությունների զինված ստորաբաժանումները խաղաղարար առաքելություն իրականացնեն Հայաստանի Հանրապետության տարածքում՝ կապելով Ադրբեջանը Նախիջևանի հետ: Բայց կատարելով այս ընտրությունը, չմոռանանք նաև, որ 105 տարի առաջ մենք արդեն տեսել ենք, թե ի՞նչ է նշանակում ապրել Թուրքիայի տիրապետության տակ…

Բացի 1915 թվականին Թուրքիայի իրագործած Ցեղասպանությունից և հայրենազրկումից, 1993 թվականից մինչ օրս այս պետությունը չհայտարարված սառը պատերազմ է վարում Հայաստանի նկատմամբ, որն իրականացնում է տնտեսական շրջափակման դրսևորմամբ: Այլ կերպ ասած՝ արդեն ավելի քան 28 տարի է, ինչ մենք պատերազմի մեջ ենք Թուրքիայի հետ, իսկ սեպտեմբերի 27-ից Հայաստանի դեմ Ադրբեջանի սանձազերծած վերջին պատերազմն ամբողջովին վարել է Թուրքիայի հանրապետության գլխավոր շտաբը: Ավելին՝ Ադրբեջանի զինված ուժերի ստորաբաժանումների ղեկավարները ողջ պատերազմի ընթացքում ենթակա դեր են ստանձնել Թուրքիայից ուղարկված սպաների նկատմամբ: Այսինքն, ղարաբաղա–ադրբեջանական վերջին պատերազմի իրական կառավարիչները Թուրքիայի զինված ուժերն են եղել:

Հետևաբար, այս տարածքում կամ մեր ռազմավարական դաշնակից Ռուսաստանի դաշնության, կամ թշնամի պետության՝ Թուրքիայի գերակայությունն է լինելու: Ո՞ւմ ենք ընտրում մենք, սա է այս զրույցի իմ գլխավոր հարցը, որովհետև մենք այսօր կանգնած ենք ընտրության առաջ: Թող հայ ժողովուրդը կրկին անգամ ընտրություն կատարի, սակայն որևէ բանական մարդ, ով հիմար կամ հոգեկան հիվանդ չէ, նա այդ ընտրությունն առանց քննարկելու արդեն իսկ արել է իր համար», - ասել է ռազմական փորձագետը։

Ամփոփելով զրույցը Հայկ Նահապետյանը հավելել է՝ այսօր մենք հայտնվել ենք այնպիսի վտանգավոր իրավիճակում, երբ ազդեցության գործակալները փորձում են խաբել մեր ժողովրդին: Դրանք արևմտյան պետությունների աշխարհաքաղաքական շահի սպասարկողներն են, որի հիմքում նավթային և գազային շահն է, որն էլ իր հերթին համընկնում է Թուրքիայի պետության տարածաշրջանային շահերի հետ:

Ըստ նրա՝ այս տարածաշրջանում ԱՄՆ-ի և Մեծ Բրիտանիայի նպատակն է՝ ի դեմս Թուրան կոչված հսկայական կայսրության, ստեղծել գերտերություն, որն առաջին հերթին դառնալու է Մեծ Բրիտանիայի ձեռքին գործիքը և, ինչպես բազմաթիվ անգամներ, այս անգամ ևս, այն ուղղվելու է Ռուսաստանի դաշնության դեմ: Հայկ Նահապետյանն ընդգծում է՝ բոլորովին պատահական չէ այն փաստը, որ պատմության քառուղիներում 13 ռուս–թուրքական պատերազմ է եղել: Եվ, քանի- որ պատմությունը կրկնվելու սովորություն ունի, ըստ վերլուծաբանի մենք հենց հիմա էլ նույն պատմական պրոցեսի մեջ ենք:

Հեղինակ՝ Նվարդ Մանվելյան

Աղբյուր` Փաստինֆո