Փաստ ինֆո

Արտակարգ դրությունը կառավարությունը մտադիր է 4-րդ անգամ երկարաձգել ու սա այն պայմաններում, երբ «Արտակարգ իրավիճակներում բնակչության պաշտպանության մասին» օրենքը հնարավորություն տալիս է որոշակի սահմանափակումներ մտցնել՝ առանց արտակարգ դրություն հայտարարելու։ Հարցի շուրջ «Փաստինֆո»-ն զրուցել է ՀՀ առաջին ՄԻՊ Լարիսա Ալավերդյանի հետ։

- Տիկին Ալավերդյան, իշխանությունները արդեն չորրորդ անգամ գնացին արտակարգ դրությունը երկարաձգելու ճանապարհով։ Ինչի՞ արդյունք է սա։

- Սա նախևառաջ համաճարակի դեմ այս իշխանությունների անօգնական կառավարման արդյունք է։ Ամբողջովին անտեսվեց շատ երկրների, օրինակ՝ Նոր Զելանդիայի դրական փորձը, որի բնակչությունը համարյա 5 մլն. է, ընդամենը 1500 մարդ է վարակվել և 22-ը մահացել վարակից։ Ֆրանսիայից բժիշկներ հրավիրելու փոխարեն, որոնց կատարած աշխատանքի համար ես անչափ շնորհակալ եմ, լավ կլիներ առողջապահական ոլորտը համակարգող բարձրակարգ մենեջերներ հրավիրեին, որովհետև Հայաստանում թե՛ բժշկությունը, թե՛ մարդկային վերաբերմունքը շատ ավելի բարձր մակարդակի վրա է։ Արդյունքում ստացվում է, որ եղել են համավարակի դեմն առնելու շատ հաջողված փորձեր, որը մենք անտեսել ենք և չմոռանանք նաև այն, որ կա հանցավոր անգործության հետևանքով վրա հասած մահերը դատապարտող քրեական հոդված, որը, ինչպես հասկանում ենք՝ դեռ պետք կգա։ Փոխարենն այս իշխանություններն ավելի շատ հրապուրված են եղել քաղաքական վրեժխնդրությունների անիրավական ճանապարհով, քան համավարակի դեմ առնելու հոգսով։ Բնական էր, որ այս ամենը չէր մնալու անհետևանք և ահա մենք ականատեսն ենք լինում հազարավոր վարակակիրների և հարյուրավոր մահերի։ Այս իրավիճակի հեղինակներն էլ ուշ թե շուտ պետք է կանգնեն օրենքի առաջ և պատասխան տան իրենց թույլ տված բացթողումների համար։

- Արդյո՞ք մեր Սահմանադրությունը թույլ է տալիս տևական ժամանակով անընդմեջ երկրում արտակարգ դրության ռեժիմ սահմանել։

- Նախ կխնդրեի ձեզ, որ մեր Սահմանադրությունը համարեք մեր իշխանությունների կողմից ոտքից գլուխ ոտնահարված իրողություն։ Այս իշխանություններն արդեն բազմիցս ակնհայտ, շեշտում եմ՝ անթաքույց կերպով ցույց են տվել, որ բացարձակ արհամարհում են երկրի Մայր օրենքը, հետևաբար՝ խոսել այս իշխանությունների գործողությունների և Սահմանադրության նորմերի համատեղելիության մասին ես համարում եմ ժամանակի իզուր վատնում։ Հետևաբար, թույլ տվեք այս հարցի այսօրինակ ձևակերպմանը չանդրադառնալ։ Փոխարենը ուզում եմ մեջբերել Սահմանադրության նախաբանում առկա մի դրույթ, ըստ որի հստակեցված է, որ պետք է ապահովել քաղաքացիական համերաշխությունը։ Սրանք ոչ թե ապահովել են այդ համերաշխությունն, այլ ուղղակի քայքայել և բաժան-բաժան են արել հասարակությունը։ Գրեթե քաոսի վերածված այս իրավիճակում իշխանությունները, որոնք չունեն կառավարման անգամ զրոյական ունակություններ, միակ ուժեղ գործիք են համարում արգելքը։ Սա կիբեռնետիկայի ոլորտի հանրահայտ բանաձև է՝ «Эшби» օրենքը կամ սկզբունքը, որը հաստատում է հետևյալ իրողությունը՝ իշխանությունների ինտելեկտուալ բազմազանությունը պետք է համապատասխանի կառավարման համակարգում առաջ եկած բարդությունների բազմազանությանը։ Հետևաբար, երբ կառավարիչը չի կարողանում կառավարման հմտություններ կիրառի, հույսը դնում է արգելքների վրա, ինչը վկայում է շատ աղքատիկ գործիքակազմի մասին։ Ահա ձեզ պատասխանն այն հարցի, թե ինչու են իշխանությունները չորս անգամ երկարաձգում արտակարգ դրության ռեժիմը։ Բացի այս, ես կարծում եմ, որ այս իշխանություններն ունեն խորհրդատուներ, որոնք Հայաստանից չեն։ Այս իշխանությունները պարբերաբար ամբողջական ազգային ինքնությունը ոչնչացնող գլոբալիստական կենտրոններին են ուղարկում ազդակներ այն մասին, որ մենք ձեզ հետ ենք։ Սրա մասին են խոսում Ստամբուլյան կոնվենցիայի վավերացումը, հայտնի ալյանսին միացումը և այլն։ Այլ կերպ ասած, երկու տարի առաջ ժողովրդից ստացած վստահության քվեն այս իշխանությունները կիրառում են որպես մահակ, կյանքի կոչելու համար դրսից ղեկավարվող իրենց խորհրդատուների ծրագրերը, ընդ որում, վստահ լինելով իրենց անպատժելիության մեջ։

- Ի՞նչ ծրագրեր նկատի ունեք, տիկին Ալավերդյան։

- Առաջինն այն ձգտումն է, որ Հայաստանը վերջապես հակադրվի Ռուսաստանին, չեմ ասում դուրս գա նրա ազդեցության տակից, այլ ակտիվ կերպով հակադրվի Ռուսաստանի Դաշնությանը և երկրորդը՝ տարածքային ամբողջականության խնդիրն է, որ Եվրոպայի համար աչքի լույսի պես մի բան է, ոչ այն պատճառով, որ նրանք Ադրբեջանին ավելի են սիրում քան Հայաստանին կամ հակառակը, այլ որովհետև հենց այս տարածաշրջանում նրանք ունեն հստակ շահեր, որ համընկնում է եվրոպական բոլոր երկրների դիրքորոշման հետ։ Կատալոնիայի օրինակը հստակ ցույց է տալիս, թե Եվրոպան ինչերի է պատրաստ, միայն թե Արցախն անկախ չլինի։ Խոսքն այս երկու ծրագրերի մասին է, և մենք տեսնում ենք, թե հենց այս երկու խնդրով պայմանավորված, օրվա իշխանություններն ինչպիսի կրավորական կեցվածք են ընդունել, որի համար էլ նրանց ներվում է իրենց խրախճանքը՝ Հայաստանում բռնկված ժանտախտի ժամին։ Մի՞թե զգային անվտանգությունը չի տեսնում, թե ինչպիսի մարտահրավերների առաջ է հայտնվել մեր երկիրը, որից մենք, որպես պետականություն հնարավոր է նույնիսկ այլևս չկարողանանք դուրս գալ։

- Տիկին Ալավերդյան, վերադառնալով համավարակի թեմային, ուզում էի հարցնել, չե՞ք կարծում, որ տեղորոշման օրենքն արդեն ինքնանպատակ է դարձել կամ այլ շահեր է սպասարկում։

- Արդեն ասացի՝ ցանկացած միջոց, որ այս իշխանությունը ձեռք է առնում՝ իբր այս կամ այն խնդիրը լուծելու նպատակով, իրականում մահակ է՝ իրեն իսկ վստահության քվե տված ժողովրդի նկատմամբ։ Իսկ խոսել այն մասին, որ նրանք ընդունակ են պետության կամ ժողովրդի առաջ ծառացած որևէ խնդիր լուծել, իրականում անիմաստ է, որովհետև արդեն ասացի՝ սա անընդունակ իշխանություն է և երկիրը կառավարելու որևէ այլ տարբերակ, քան տոտալ արգելքներ սահմանելն է, նրանց պարզապես չեմ կարողանում։ Փոխարենն այս վարչապետը բարձր ամբիոններն օգտագործում է, հայտարարելու համար, թե կարող է փողոցներում մարդիկ հավաքե՞լ ... Շատ ամոթ է, գիտեք, երկիրը կառավարելու հարցը դարձրել են միայն փողոցներում լուծվող խնդիր, սա ի՞նչ բան է...

Հեղինակ՝ Նվարդ Մանվելյան

Աղբյուր` Փաստինֆո