Փաստ ինֆո

Ազգային ժողովի սոցիալական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախաձեռնությամբ ապրիլի 2-ին կանցկացվեն «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների պաշտպանության և սոցիալական ներառման մասին» և «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» օրենքների նախագծերի փաթեթի խորհրդարանական լսումներ:

Օրինագծի նպատակը հաշմանդամություն ունեցող անձանց սոցիալական, բժշկական և մասնագիտական վերականգնման, մատչելի միջավայրի ապահովման, նրանց կրթության, աշխատանքային գործունեության, առողջության պահպանման, ինչպես նաև հասարակական կյանքում բոլորի հետ հավասար մասնակցության համար անհրաժեշտ սոցիալական, իրավական և տնտեսական նվազագույն երաշխիքների սահմանումն է:

Ըստ պաշտոնական տվյալների, 2013թ.-ի հունվարի 1-ի դրությամբ հանրապետությունում հաշվառված է 186 384 հաշմանդամ, որից 11 101-ը 1-ին, 86 699-ը` 2-րդ, 80 506 -ը` 3-րդ խմբի: Մինչև 18 տարեկան հաշմանդամ երեխաների թիվը 8 078 է:

Օրինագիծը խորհրդարանականների կողմից ընդունվելու դեպքում կփոխարինի ներկայումս գործող` «Հայաստանի Հանրապետությունում հաշմանդամների սոցիալական պաշտպանության մասին»  օրենքին, որն արդեն ունի 20 տարվա պատմություն (ընդունվել է 1993 թ.-ի ապրիլի 14-ին):

Նոր օրենքի նախագծով, մասնավորապես, նախատեսվում է, որ շահագործված շենք-շինությունները, անկախ սեփականության ձևից, ենթակա են հարմարեցման հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար: Այն դեպքերում, երբ հնարավոր չէ ապահովել մատչելիությունը, ապա ապահովվում են խելամիտ հարմարեցումներ: Նոր կառուցվող սոցիալական ենթակառուցվածքների, շենքերի, շինությունների, հասարակական տրանսպորտի օբյեկտների և նրանց շրջակա միջավայրի հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար մատչելիության ապահովման պահանջների խախտումը առաջացնում է օրենքով սահմանված պատասխանատվություն:

Կազմակերպությունների համար, անկախ սեփականության ձևից, սահմանվում է աշխատատեղերի պարտադիր ապահովման նորմատիվ` քվոտա, հաշմանդամություն ունեցող անձանց աշխատանքի տեղավորման համար: Քվոտայի պահանջը սահմանվում է հարյուր և ավելի աշխատողներ ունեցող պետական կազմակերպությունների համար` կազմակերպության աշխատողների ընդհանուր թվաքանակի առնվազն 3 տոկոսի, հարյուր և ավելի աշխատողներ ունեցող ոչ պետական կազմակերպությունների համար` առնվազն 1 տոկոսի չափով:

Նախատեսվում է նաև, որ թափուր աշխատատեղ առաջանալուց հետո մեկ ամսվա ընթացքում քվոտայի պահանջը չկատարելու, ինչպես նաև ՀՀ կառավարության լիազորած պետական կառավարման մարմնի կողմից օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ուղեգրված երկու և ավելի թեկնածուներին մերժելու դեպքում, կազմակերպությունը կատարում է մասհանում: Այն կատարվում է քվոտավորման ենթակա յուրաքանչյուր աշխատատեղի համար` նվազագույն աշխատավարձի հարյուրհիսնապատիկի (150 հազար դրամ) չափով:

Ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային տրանսպորտով փոխադրումներ իրականացնող կազմակերպությունների ընտրության մրցույթի անցկացման կարգում, որպես մրցութային պայման, պետք է ամրագրվի հաշմանդամների համար հարմարեցված տրանսպորտային միջոցների նվազագույն քանակը: Տրանսպորտային ծառայություններ մատուցող բոլոր կազմակերպությունները, անկախ սեփականության ձևից, պարտավոր են ապահովել տրանսպորտային միջոցների, կայարանների ու օդանավակայանների, տրանսպորտային միջոցների
կանգառների և հետիոտնային անցումների մատչելիությունը, ինչը հնարավորություն կտա հաշմանդամություն ունեցող անձանց առանց խոչընդոտների օգտվել այդ ծառայություններից:

Խորհրդարանական լսումներին ներկայացվելիք օրենսդրական փաթեթում ընդգրկված է նաև Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին նախագիծը: Ըստ այդմ, առաջարկվում է օրենսգիրքը լրացնել նոր 41.4 հոդվածով, համաձայն որի «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների պաշտպանության և սոցիալական ներառման մասին» օրենքով նախատեսված տեղեկատվություն չներկայացնելը և մասհանումներ չկատատրելը` գործատուի մոտ առաջացած թափուր աշխատատեղ առաջանալուց հետո մեկ ամսվա ընթացքում օրենսդրությամբ սահմանված կարգով լիազոր մարմին տեղեկատվություն չներկայացնելն առաջացնում է տուգանքի նշանակում գործատուի նկատմամբ` սահմանված նվազագույն աշխատավարձի հարյուրապատիկի (100 հազար դրամ) չափով:

Գործատուն ազատվում է տուգանքի վճարման ատասխանատվությունից, եթե մեկ ամսվա ընթացքում լիազոր մարմնին չի տեղեկացրել առաջացած թափուր աշխատատեղի մասին, սակայն այդ ժամանակահատվածում թափուր աշխատատեղը համալրել է հաշմանդամություն ունեցող համապատասխան անձով և այդ մասին տեղեկացրել է լիազոր մարմնին:

Մասհանում չկատարելն առաջացնում է տուգանքի նշանակում գործատուի նկատմամբ` սահմանված նվազագույն աշխատավարձի երկուհարյուրապատիկի (200 հազար դրամ) չափով: