Փաստ ինֆո

Արեւմտամետ չորս քաղաքական ուժ ձևավորել են Ժողովրդավարական ուժերի միասնական հարթակ։ Մայիսի 21-ին ձեւավորված դաշինքի անդամ են «Հանրապետություն» կուսակցությունը, «Հանուն Հանրապետության» կուսակցությունը, Եվրոպական կուսակցությունը և Քրիստոնյա-ժողովրդավարական կուսակցությունը։

 «Փաստինֆոն» զրուցել է Եվրոպական կուսակցության ղեկավար Տիգրան Խզմալյանի հետ։

- Պարոն Խզմալյան, Ձեր գնահատականն էր հետաքրքիր այսօր Սարդարապատի հուշահամալիրում կատարվածի շուրջ, երբ ոստիկանական զորքերը թույլ չէին տալիս Վերափառին և մյուս հոգևորականների մտնել հուշահամալիր։ Ինչպե՞ս կգնահատեք կատարվածը։

-Ցավ եմ ապրում այդ ամենի վերաբերյալ։ Ես կարծում եմ, որ մենք աննկատ անցնում ենք որոշակի գծեր, էթիկակայն գծեր։ Ընդ որում՝ ասելով մեզ, ես նկատի ունեմ մեզ՝ որպես ազգ, քաղաքակրթություն, մշակույթ։ Ընդհանրապես՝ կրթությունը, մշակույթը արգելքների համակարգ է, մեզ արգելելու  անելու որոշ բաներ։ Մենք կամավոր որոշ սահմանափակումներ ենք ընդունում մեր վարքում, որպեսզի կարողանանք ապրել միասին։ Այն, ինչ 2 կողմից էլ, եթե իրականում 2 կողմ են, իրականում նրանք շատ ավելին են, մենք լսում ենք ու տեսնում ենք, անընդունելի է։

- Որ 2 կողմերի մասին է խոսքը։

- Առաջ ասում էին՝ սև-սպիտակ, նախկին-ներկա։ Մենք տեսնում ենք, որ երկիրը պառակտված է, կիսված է։ Սալվադոր Դալիի մոտ կա մի կտավ, կոչվում է «Քաղաքացիական պատերազմի կանխազգացում», ես հիմա կտավի մասին չեմ խոսում, այլ երևույթի։ Ես շատ լավ հասկանում եմ, որ դա դրդվում ու սանձազերծվում է դրսից։ Չկարողանակով Հայաստանը ներքաշել պատերազմի մեջ Ադրբեջանի միջոցով՝ Ռուսաստանը հիմա ստեղծում է իրավիճակ, որ Հայաստանում սկսվի քաղաքացիական պատերազմ, իսկ ամենասարսափելին հենց քաղաքացիական պատերազմն է, որի հետքերն ամենախորն են։ Մենք սկսել ենք ատել իրար։

- Պարոն Խզմալյան, այսինքն, կատարվածում դուք տեսնում եք «Տավուշն հանուն հայրենիքի» շարժման մեղքը՞, թե մյուս կողմը, Ձեր կարծիքով, եկեղեցին է։ Այսինքն, երկրորդ կողմը եկեղեցի՞ն է։

-Եկեղեցին մինչև վերջերս կողմ չէր, բայց եկեղեցին ընտրեց կողմը և դարձավ կողմերից մեկը, իսկ դա շատ վտանգավոր է, այն քաղաքականացումը, որ ապրում է եկեղեցին՝ վտանգավոր է և ազգի համար, և իր համար։ Ես աշխարհիկ մարդ եմ, իրավունք չունեմ դատելու եղեկեցուն, բայց եկեղեցին իր մեջ պարունակում է կաթողիկոսի ընտրման օրը՝ հոկտեմբերի 27-ը և, փաստորեն, այդ մռայլ ստվերը վերականդանացավ եկեղեցում։ Ես այն մարդը չեմ, որ կարող է իր վրա վերցնել դատավորի դերը, բայց որպես քաղաքացի՝ ես համարում եմ, որ անընդունելի է եկեղեցու կեցվածքը, ընդ որում՝ ոչ միայն Բագրատ Սրբազանի կեցվածքը, և իշխանության, որը հրաման է տվել ու թույլ է տվել այդ ամենը։ Սա պետականության վարկաբերում է։

- Բագրատ Սրբազանի առաջնորդությամբ ձևավորված շարժումը դեմ է սահմանազատման գործընթացի տրամաբանությանը, ոչ թե սահմանազատմանն առհասարակ, այլ դրա տրամաբանությանը, Դուք ինչպե՞ս եք գնահատում գործընթացի տրամաբանությունը։

-Թող զարմանալի չթվա, բայց բոլոր կետերը, որ ես լսել եմ Բագրատ Սրբազանից, միանգամայն համընկնում է Հայաստանի Եվրոպական կուսակցության մոտեցումների հետ։ Ի դեպ, ես կարծում եմ, որ ճիշտ չէ ասել, որ շարժումը գլխավորում է Բագրատ Սրբազանը, շարժումը առաջնորդվում է բոլորովին այլ տեղերից, շարժումը միանշանակ պրոռուսական, պրոպուտինյան շարժում է, դա հենց այն շարժումն է, որը իշխանության եկավ Վրաստանում, հիմա ուզում է իշխանության գալ Հայաստանում։ Բայց, վերադառնալով հարցին, ասեմ, որ որքան էլ տարօրինակ է, ես հենց այդ ցանկը հենց նույն հերթականությամբ բարձրաձայնել եմ։ Ես դեմ եմ այն գաղափարին, որ խաղաղ բանակցային գործընթացը պետք է սկսվեր սահմանազտմամբ, այն պետք է ավարտվեր դրանով, դեմ եմ, որ որևէ սահմանազատում կատարվում է այն պահին, երբ հայ ռազմագերիները Բաքվում են, ես կարծում եմ, որ խաղաղ գործընթացը պետք է սկսվեր ադրբեջանական բանակի հետքաշմամբ՝ ՀՀ-ից զավթված 200 քկմ տարածքից։ Այս հարցում մենք  միակարծիք ենք, բայց բացարձակապես տարբեր է այդ ցուցակի գլխավոր կետը. Բագրատ Սրբազանի շուրջը կանգնած կուսակցությունները, 3 նախկին նախագահների ուժերը և նրանց հարող ուժերը գտնում են, որ պետք է վերադառնալ Ռուսաստանի հովանու տակ ու միայն այդպես կարելի է հասնել խաղաղության և սահմանազատման։ Հայաստանի Եվրոպական կուսակցությունը համարում ենք ճիշտ հակառակը, որքան հեռու Ռուսաստանից, այդքան մոտ է խաղաղությունը, Արցախի հարցի լուծումը։

-Պարոն Խզմալյան, եթե այդ բոլոր խնդիրները տեսնում եք, ինչու Ձեր և մյուս 3 քաղաքական ուժերը, որոնց հետ դաշինք եք կազմել, չեք նախաձեռնում բողոքի ակցիաներ։

-Ես չեմ ասում, որ մենք դեմ ենք, ես ասում եմ, որ մենք համարում ենք, որ գործողությունների հերթականությունն է սխալ։ Խնդիրը այն է, որ մենք համարում ենք, որ կառավարության քայլերը ճիշտ չեն, բայց դեմ չենք դրան։ Վերապահումներով, բայց մենք աջակցում ենք կառավարության ջանքերին։ Մենք էլ ենք ուզում իշխանափոխություն, արտահերթ ընտրություններ։ Ես դա ասել եմ ապրիլի 14-ին՝ ԱԺ ամբիոնից, ավելին մենք ասել ենք՝ ինչո՞ւ վայր չեք դնում մանդատները։ Սակայն մեր ժողովուրդը ընտրել է այս կառավարությունը ազատ և արդար ընտրությունների միջոցով և հրապարակը կամ փողոցը այն տեղը չէ, որտեղ պետք է իշխանափոխություն կատարվի։ 

- Արտահերթ ընտրությունների մասին եք խոսում, օրինակ, Երևանի ավագանու դեպքում կարելի էր գնալ արտահերթ ընտրությունների, եթե Արամ Սարգսյանն ու իր կուսակցությունը չաջակցեին ՔՊ-ին։ Սա, իհարկե, խորհրդարանական ընտրություն չէ, բայց Երևանում կարող էր իշխանություն փոխվել...

- Ես ընդհանրապես չեմ կարող խոսել այդ հարցի շուրջ, որովհետև այդ հարցը մեզ բացարձակ չի վերաբերում։ Եվրոպական կուսակցությունը դաշինք չի կազմել քաղաքապետարանում ոչ ՔՊ-ի հետ, ոչ էլ «Հանրապետություն» կուսակցության հետ։ Մենք դաշինք բոլորովին այլ հարցով ունենք, դա արտաքին քաղաքականությանը վերաբերող հարց է։ Բոլոր հարցերը ածանցյալ են այդ գլխավոր հարցին՝ եվրոինտեգրման վերաբերյալ հարցի։

-Դուք շատ եք քննադատում նախկիններին։

- Նաև ներկաներին եմ քննադատում։

- Շատ լավ, նախկիններին ու ներկաներին, թե նախկինների, թե ներկաների հետ Արամ Սարգսյանը համագործակցում է։ Քոչարյանի ժամանակ նա վարչապետ էր, ՔՊ-ի հետ էլ այսօր շատ սերտ համագործակցություն ունի, ինչպես եք համագործակցում Արամ Սարգսյանի հետ։

- Ժամանակին մեր կուսակցությունը դաշինք ուներ «Սասնա ծռերի» հետ, ստեղծեցինք ԱԺԲ-ն։ Եթե նկատել եք՝ մենք դուրս եկանք այդ դաշինքից որովհետև 2021-ից մեր ուղիները տարբերվել են, ես այդ մասին չէի խոսում, բայց հիմա բոլորս տեսնում ենք, չէ՞, թե որտեղ են այդ տարբերությունները, ԱԺԲ-ն անցել է ռուսամետ, ռուսամոլ կուսակցությունների հետ համագործակցության, Ռոբերտ Քոչարյանի, Սերժ Սարգսյանի առաջնորդած շարժման մեջ են։ Ինչ վերաբերում է պարոն Սսարգսյանին՝ նրա կենսագրությունը, ինչպես և իմ կենսագրությունը բոլորի աչքի առաջ է, և տարիներ շարունակ նա Ռուսաստանից պոկվելու ապագաղութացման գործընթացի ջատագովն է ու ամենակարկառուն ներկայացուցիչներից մեկը։ Նա այդ մասին ասում է բավական պարզ ու շիտակ։ Նրա գործունեությունը վկայում է, որ նա անում է այն, ինչ ասում է։ Ես դեռ առիթ չեմ ունեցել հակառակն ասելու։

Աղբյուր` Փաստինֆո