ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Հայաստանի իշխանությունները, բանակցային գործընթացը գիտակցաբար տանում են մի հարթակ, որտեղ Բաքվի և Անկարայի ազդեցության գործիքակազմն անհամեմատ ավելի հարուստ է, քան Երևանինը. «ԼՈՒՅՍ» հիմնադրամ 03/26/2024 14:43 | Վերլուծություններ
Միայն 2023թ.-ին Ադրբեջանը ԵՄ-ին մատակարարած նավթի և գազի դիմաց ստացել է 18,6 մլրդ եվրո (շուրջ 20 մլրդ դոլար), ինչը զուտ ֆինանսական տեսանկյունից հսկայական ցուցանիշ է։ Օրինակ՝ այն ավելի քան 5 անգամ գերազանցում է 2024թ. Ադրբեջանի ռազմական բյուջեն՝ շուրջ 3,8 մլրդ դոլար, կամ 14 անգամ ավելի է 2024թ. ՀՀ ռազմական բյուջեից՝ շուրջ 1,4 մլրդ դոլար։ Միայն այս ցուցանիշը բավական է՝ հասկանալու համար ԵՄ դերակատարությունը Ադրբեջանի սպառազինման և ագրեսիվ քաղաքականության հարցում։ Միաժամանակ, ԵՄ ընդհանուր կախվածությունը Թուրքիայից և Ադրբեջանից էներգակիրների ձեռքբերման և տարանցման հարցում վերջինիս դնում են Անկարայից և Բաքվից զգալի կախվածության մեջ, ինչը, անշուշտ, չի կարող անտեսվել ԵՄ քաղաքական գործիչների կողմից որոշումների կայացման ժամանակ։
2023-ին Ադրբեջանը կարևոր դիրք է զբաղեցրել ոչ միայն ԵՄ բնական գազի շուկայում, այլև դարձել է նավթի ԵՄ 10 ամենախոշոր մատակարարներից մեկը՝ գրեթե հավասարվելով ՌԴ ցուցանիշներին։ Ընդհանուր առմամբ, ըստ ադրբեջանական «Ինտերֆաքս» գործակալության, որն իր հաշվարկներն ամփոփել է՝ հիմնվելով Եվրոստատի վիճակագրության վրա, 2023-ին Ադրբեջանը դեպի ԵՄ արտահանել է շուրջ 20,3 մլն տոննա նավթ, ինչը 2,6%-ով ավելի է 2022թ. նույն ժամանակաշրջանի համեմատ։
ԵՄ բնական գազի ներմուծման ցուցանիշների ուսումնասիրությունը հատկապես հետաքրքիր է իր աշխարհաքաղաքական համատեքստով։ Մասնավորապես, եթե 2021-ին ԵՄ-ն Ռուսաստանից ներմուծել է 156,8 մլրդ խ/մ գազ կամ ներմուծման՝ 43,4%-ը, ապա 2023-ին ՌԴ-ն ապահովել է ԵՄ ներմուծման ընդամենը շուրջ 16%-ը՝ 51,3 մլրդ խ/մ։ Եթե 2021-ին դժվար էր Ադրբեջանին համարել ԵՄ գազի շուկայում Ռուսաստանի համար լուրջ մրցակից, քանի որ ծավալների տարբերությունը հսկայական էր՝ Ռուսաստանը շուրջ 18 անգամ ավելի շատ գազ էր վաճառում ԵՄ-ին, ապա 2023-ին այդ տարբերությունը դարձել է ընդամենը 4 անգամ։ Իհարկե, պետք է ընդգծել, որ Ադրբեջանը սեփական գազի արտահանումը դեպի ԵՄ ապահովելու համար ներքին սպառման նպատակով ինքն է ՌԴ-ից գազ ներմուծում։ Ինչևէ, եթե հաշվի առնենք նոր հանքավայրերի շահագործման, Միջին Ասիայից գազի տրանզիտի ուղղությամբ Ադրբեջանի կողմից տարվող աշխատանքներն ու միջնաժամկետ ծրագրերը, կարող ենք արձանագրել, որ Ադրբեջանի դիրքերը ԵՄ բնական գազի շուկայում առաջիկայում առավել ամրապնդվելու ներուժ ունեն։
Մյուս կողմից, 44-օրյա պատերազմից հետո Ադրբեջանում Թուրքիայի ազդեցության շեշտակի աճի համատեքստում ավելի նպատակահարմար է ԵՄ գազի շուկայում ադրբեջանական գործոնը դիտարկել ոչ թե առանձին, այլ թուրք-ադրբեջանական գործոնը համատեղ։ 2023թ. տվյալներով Թուրքիայի տարածքով է ներմուծվում ոչ եվրոպական աղբյուրներից ԵՄ մատակարարվող գազի շուրջ 12%-ը։ ՌԴ և ԵՄ միջև գազային հանգույց դառնալու՝ Անկարայի նկրտումները, մյուս կողմից՝ միջինասիական գազը սեփական տարածքով դեպի Եվրոպա հասցնելու ուղղությամբ ջանքերը կարող են առաջիկա տարիներին զգալիորեն մեծացնել թուրք-ադրբեջանական գործոնի կարևորությունը ԵՄ բնական գազի շուկայում։
Ինչպես բնական գազի, այնպես էլ նավթի պարագայում ԵՄ-ում ադրբեջանական նավթի գործոնը պետք է դիտարկել ոչ թե առանձին, այլ Թուրքիայի գործոնի հետ համատեղ։ Թուրքիան կարևոր դերակատար է ոչ միայն ադրբեջանական և Կենտրոնական Ասիայից եկող նավթը դեպի ԵՄ մատակարարման հարցում, այլև վերջինիս տարածքով է իրականացվում Իրաքից (Քուրդիստան) նավթի տարանցումը դեպի ԵՄ։ Ընդհանուր առմամբ, ադրբեջանական ռեսուրսները, Թուրքիայի տարանցիկ նշանակությունը Կենտրոնական Ասիայից և Մերձավոր Արևելքից դեպի ԵՄ էներգակիրների մատակարարման հարցում, ԵՄ էներգետիկ շուկայում թուրք-ադրբեջանական գործոնը դարձնում են շատ ծանրակշիռ, ինչը, անշուշտ, իր ազդեցությունն է թողնում ԵՄ քաղաքականությունների վրա։
Հայաստանի իշխանությունները, փորձելով Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ բանակցություններում հիմնական կամ միակ արբիտր դարձնել Բրյուսելին, գիտակցաբար բանակցային գործընթացը տանում են մի հարթակ, որտեղ Բաքվի և Անկարայի ազդեցության գործիքակազմն անհամեմատ ավելի հարուստ է, քան Երևանինը։ Ըստ էության, ԵՄ դիրքորոշումների վրա ՀՀ ներկայիս իշխանությունների ազդեցության միակ «կիսագործոնը» մնացել է հակառուսականությունը, որը և ակտիվորեն խաղարկվում է վերջինիս կողմից։ Թեև խոսվեց ԵՄ քաղաքականության վրա ազդեցության թուրք-ադրբեջանական գործիքակազմի միայն էներգետիկ բաղադրիչի մասին, սակայն այն շատ ավելի հարուստ է՝ սկսած տնտեսականից, վերջացրած աշխարհաքաղաքականով։
Վերլուծությունն ամբողջությամբ հասանելի է հետևյալ հղումով՝ https://shorturl.at/jvwIZ :
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
04/12/2024 15:02
Մտանք ակումբ, Մովսիսյանն ու Ամիրխանյանը ծեծված ջարդված էին,միլպետը ադրբեջանցիների վայրագության մասին
Տեսադարան
05/17/2022 10:49
Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցները
Մամուլ
- 05/01/2024 08:17 ՀՀ կառավարությունը ազգային օպերատոր է դարձրել ուզբեկ բիզնես մագնատին, որը սանկցիաների տակ է գտնվում Եվրոպայում. «Ժողովուրդ»
- 05/01/2024 08:14 Պայքարողները չեն տրվել սադրանքներին․ «Հրապարակ»
- 05/01/2024 08:04 Նիկոլ Փաշինյանն ամոթանք է տվել, թե` չեք ուզում ձեր մի կտոր հողը զիջել, հանուն Հայաստանի անկախության․ «Հրապարակ»
- 05/01/2024 07:44 ՔՊ հերթական «ձեռքբերումները»․ Երեւանում ՏԻՄ վերջին ընտրությունների իրավախախտումները չեն վրիպել Freedom House-ի աչքից. «Ժողովուրդ»
- 05/01/2024 07:40 Արմավիրի նախկին դատախազները դիմել են արդարադատության նախարարին. ի՞նչ են պահանջում . «Ժողովուրդ»
- 05/01/2024 07:37 Աչք են փակել, սակայն շարունակում են իրենց պաշտոնները վայելել. «Ժողովուրդ»
- 04/30/2024 08:22 «Վերջին ընդդիմադիր պաշտոնյան Թագուհի Թովմասյանն էր ԱԺ-ում, որին մեծամասնությունը հեռացրեց». ԱՄՆ Պետդեպարտամենտ. «Ժողովուրդ»
Գործ #
03/06/2023 21:01
Արյունոտ օղակն ամբողջական չէ առ այսօր. Ինչ կապ ուներ Յուզբաշյանի սպանությունը Ղանդիլյանի սպանության հետ
06/17/2022 17:36
Նոտարի աշխատասենյակից հափշտակվել է կնիքը ու աշխատասենյակը հրկիզվել՝ ԵԿՄ Էրեբունու տարածքային բաժանմունքի նախագահ Մանվել Բատիկյանի քավորությամբ. Խարդախությունների մի ամբողջ կծիկի հետքերով
07/20/2020 20:31
Վանաձորում սպանվել է հայտնի ֆիզիկոս Մնացականյանը. Սպանության առիթը՝ 1000 դրամ
07/12/2020 18:04
«Դե իմացիր արա, էդ ռուբիլնիկի տեղն էլ ես եմ ասել». Մանկության ընկերը` Կախյանի մեկ տարեկան երեխայի ու հղի կնոջ սպանության մասին
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 05/01/2024 20:31 Փաշինյանն ապամոնտաժում է Հայաստանը՝ հօգուտ Ադրբեջանի. Արմինե Ադիբեկյան
- 04/22/2024 20:39 Ինչ իմանամ ինչի են ականազերծում, երևի ժողովուրդ շատ է հավաքվել՝ ականազերծում են, որ չգնան թփուտների մեջ թեթևանալու ու պայթեն... Կոռնիձորի Արո
- 04/01/2024 20:09 Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրություններն այդ երկրի ներքաղաքական կյանքի կարևոր ջրբաժանն է, Էրդողանի ժառանգներն են կրելու պայքարի դժվարությունները. Մելքոնյան
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
Մեկնաբանություն
- 04/28/2024 21:04 Ունենք երեք նոր քաղբանտարկյալներ Տավուշից. փաստաբան
- 04/20/2024 20:35 Մի տարբերություն էլ կա Հայաստանի ու Վրաստանի միջև՝ Վրաստանում ինքնիշխանությունն աճուրդի հանած Սահակաշվիլին բանտում է, Փաշինյանը՝ դեռ ոչ. Թևանյան
- 04/20/2024 18:25 Ե՞րբ է Ադրբեջանը նախատեսում տիրանալ Տավուշի տարածքներին, և ի՞նչ պետք է իմանանք մենք՝ կանխելու համար. Հոխիկյան
- 04/20/2024 16:43 Տիգրան Համասյանին և համերգին կազմակերպիչներին առաջարկում եմ դադարեցնել համերգը. Իշխանյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 05/01/2024 21:54 Խոշոր ավտովթար․ ընտանիքի 4 անդամներ, այդ թվում՝ երեխաներ, տեղափոխվել են հիվանդանոց
- 05/01/2024 21:13 Մասիսում մի խումբ անձանց միջև վիճաբանությունը վերածվել է ծեծկռտուքի․ կան վիրավորներ
- 05/01/2024 17:33 Հրդեհ Ջրառատ գյուղում. քաղաքացին այրվածքներով տեղափոխվել է հիվանդանոց
- 05/01/2024 17:05 Սյունիքի մարզում․ 14-ամյա տղան դաշտում սինդրիկ հավաքելիս վնասվածքներ է ստացել ու տեղափոխվել հիվանդանոց․ պատճառը կասկածելի պայթյունն է եղել
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 04/30/2024 23:22 Նշվել է զուգընկերոջ դավաճանության մասին վկայող սովորությունը
- 04/26/2024 21:56 Կինը բողոքել է զուգընկերոջ՝ նախկին կնոջ հետ շփումից․ մասնագետի խորհուրդները
- 04/26/2024 00:08 Ուսուցչուհին դասարանում սեռական հարաբերություն է ունեցել 14-ամյա պատանու հետ
- 04/23/2024 22:11 Ամուսիները փորձել են մի կնոջ դավանափոխ անել դեպի իսլամ՝ ինտիմ լուսանկարների միջոցով
Հետաքրքիր է իմանալ
- 05/01/2024 18:31 Ինչպես կարող է քնելուց առաջ սոցցանցերում շրջելու սովորությունը կործանել հարաբերությունները
- 04/26/2024 18:54 Առաջին անգամ ստեղծել են մկան և առնետի հիբրիդային ուղեղ
- 04/16/2024 18:04 Տիեզերական աղբն ընկել է Երկրի վրա ու ծակել տան տանիքը
- 04/15/2024 18:24 Հայտնաբերվել են մոլորակի ամենաառաջին մարդկանց մնացորդները, որոնք 1,86 միլիոն տարվա վաղեմություն ունեն