ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Ռուս խաղապահների մեքենան մտավ գյուղ, կողքին նստած էր ադրբեջանցին, հասկացանք՝ հետախուզություն է, մի կերպ կարողացա զսպել մեր տղաների զայրույթը և կանխել հրաձգությունը. Խնապատ համայնքի ղեկավար 03/02/2024 15:35 | Ցեղասպանություն՝ Արցախում
«2022-ի մարտից՝ Քարագլխի դեպքերից հետո, Խնապատում աշխարհազոր ձևավորվեց, որը գիշեր ու զօր վերահսկում էր գյուղի անդորրը։ Տղաները պատրաստակամ են եղել ցանկացած հարցում՝ անգամ սեփական կյանքի գնով պահել մի բուռ մնացած Արցախը»,-զրույցն այսպես է սկսում Արցախի Խնապատ համայնքի ղեկավար Սամվել Շահրամանյանը։
Վերջինս արցախյան առաջին ազատամարտի ակտիվ մասնակիցներից է, 2-րդ կարգի հաշմանդամ։ Շահրամանյանը երանությամբ է հիշում պատերազմի նույնիսկ ամենածանր օրերը, երբ անհավասար էր կռիվը, բայց անպարտ էր ոգին։
«Արցախյան առաջին ազատամարտի տարիներին գյուղից արտագաղթ ընդհանրապես չի եղել։ Զենք բռնելու ունակ յուրաքանչյուր ոք անձնվիրաբար նվիրվել է Հայրենիքի փրկությանը։ Իզուր չէր մեր ազդականչը «Ամրոց»։ Պատերազմի ողջ ընթացքում գյուղն իրեն դրսևորեց իսկական ամրոցի նման։ Հայրենյաց 40 խնապատցի ամենաթանկն է տվել Հայրենիքի պաշտպանությանը, քաղաքացիական անձանց շրջանում ունեցել ենք 10 զոհ, որից մեկը՝ երեխա։ Ունեցանք հերոսներ, ովքեր արժանացել են Մարտական խաչ 1-ին և 2-րդ աստիճանի շքանշանների։ 2020-ին գյուղը տվել է չորս, 2023 թվականին՝ մեկ զոհ, իսկ չարաբաստիկ պայթյունի հետևանքով 3 երիտասարդ զոհվեց»,- ցավով նշում է համայնքի ղեկավարն ու հավելում՝ Մեծ հայրենականին ևս գյուղն ակտիվ մասնակցություն էր ցուցաբերել, տվել 104 զոհ։
Բոլոր ժամանակներում հանուն Հայրենիքի մարտնչած անմահ հերոսների պատվին գյուղում հուշարձան է կանգնեցվել։
«Այսօր ամենացավալին այն է, որ չենք կարողանում մեր տղաների շիրիմներին այցելել, արժանի չեղանք նրանց անձնազոհությանը»,-հոգոց է քաշում մեր զրուցակիցը։
2023-ի սեպտեմբերի 19-ը սևով բացվեց արցախցիների համար։ Կատարվեց այն, ինչն անհնար էր պատկերացնել ամենադաժան երազում անգամ։ 9 ամսյա շրջափակումից հետո, անմարդկային հալածանքների միջով անցած արցախցիները բռնեցին գաղթի ճանապարհը… Ու հալածանքների նոր ալիքների մեջ հայտնված հազարավոր արցախցիներ այսօր էլ շարունակում են պայքարը հանուն արժանապատիվ կյանքի…
Խնապատը, ընդանուր առմամբ, իր գոյության ողջ ընթացքում 7 անգամ տեղափոխվել է, բայց նույն տարածաշրջանում։ Ներկայի բնակավայրում բնակչությունը սկսել է հաստատվել 1800-ականների վերջին, 1900-ականների սկզբներին։ Այն կրթական, մշակութային մեծ համբավ էր վայլեում, աչքի ընկում կազմակերպչական գործերով։ Հին ու նոր գյուղատեղիներում պահպանվել են բազմաթիվ հուշարձաններ և խաչքարեր, իսկ Վերին շենի տարածքում կանգուն մատուռ կա՝ թվագրված 1224 թվականով։ Նշեմ, որ հենց այստեղ՝ Վերին շենի տերտերի տանն է Ղազարոս Աղայանը գրել «Ճախարակը»։
Արցախում գյուղ չկար, որ վերջին մեկդարյա պատմության ընթացքում ենթարկված չլիներ բարբարոս ցեղերի ասպատակություններին։ Ավարառու ցեղերն անցել-գնացել են, իսկ հայ շինականի մուրճը կրկին զնգացել, օջախ է կառուցել…
«Սեպտեմբերի 19-ին դպրոցում դասերը դեռ ընթանում էին, երբ սկսվեց պատերազմը։ Մանկապարտեզի և դպրոցի երեխաներին իսկույն իջեցրեցինք ապաստարան։ Երբ իրավիճակը մի քիչ հանդատվեց մենք բարձրացանք դպրոցի տարածք, ծնողներն արդեն գալիս էին իրենց երեխաների հետևից։ Գյուղի վրա չէին կրակում, կրակում էին դիրքերի վրա, որոնք գյուղից մի քանի հարյուր մետր հեռավորության վրա էին, երևի մի քանի հազար արկ է գցել թշնամին։ Գյուղը դղրդում էր այդ ձայներից։ Երեխաներն ահավոր վախեցած էին։ Սեպտեմբերի 21-ին, երբ արդեն զինվորականները հրաման ստացան թողնել բնագիծը, 15 հոգանոց մեր խումբը գիշեր ու ցերեկ վերահսկում էր գյուղի տարածքը։ Բնակիչներին սեպտեմբերի 20-ին էինք տարհանել ավելի ապահով վայրեր, անգամ անկողնային հիվանդներին։ Չնայած վառելիքի բացակայությանը՝ նրանցից շատերը սեպտեմբերի 22-ին վերադարձավ գյուղ։ Սննդի, վառելիքի, էլէներգիայի, կապի բացակայությունը և այն, որ թշնամին ամեն վայրկյան կարող էր գյուղ մտնել, կրկին խուճապահար արեց մարդկանց։ Մյուս կողմից էլ արդեն աղմուկ էր բարձրացել, որ ռուս-խաղապահներն օդանավակայանից ավտոբուսներով մարդկանց տարհանում են։ Մարդիկ էլ չմնացին գյուղում։ Ով մեքենա չուներ՝ չկարողացավ անգամ օդանավակայանից գյուղ հասնել և անհրաժեշտ փաստաթղթերը վերցնել։ Երբ ռուս խաղապահների մեքենան մտավ գյուղ, մենք կանգնեցրինք այն՝ իմանալու գալու նպատակը։ Նրա կողքին նստած տեսնելով ադրբեջանցուն, հասկացանք՝ հետախուզություն է, չնայած ռուս վարորդը պնդում էր, որ բարձրանում են դիրքերից դիակներ հանեն։ Ես հո գիտեի, որ մենք դիրքերում դիակ չենք թողել։ Մի կերպ կարողացա զսպել մեր տղաների զայրույթը և կանխել հրաձգությունը»,-ասում է Շահրամանյանը։
Համայնքի ղեկավարը մինչև սեպտեմբերի 28-ը գյուղում էր։ Ասկերանի շրջանի Հայկազովի տեղամասում չարաբաստիկ պայթյունի հետևանքով մինուճար տղայից լուր չուներ… Հետո պիտի պարզվեր, որ հարյուրավոր երիտասարդների դաժան ճակատագրի արժանացածների շարքում էր Արմանը…
«Սեպտեմբերի 28-ին մի վերջին անգամ շրջել եմ գյուղում։ Այցելել նրա ամեն մի անկյունը։ Խոսել դարավոր պատմությունը ուսած մեր գյուղի սար ու ձորի հետ… Վերջում եկել՝ հրաժեշտ եմ տվել մեր հերոսներին, հայցել նրանց ներողամտությունը»,-ասում է Խնապատ համայնքի ղեկավարը։
Հեղինակ՝ Անահիտ Պետրոսյան
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
07/05/2024 18:35
Միջազգային քիլլերը ձերբակալվել է Հայաստանում
Տեսադարան
05/24/2024 15:54
Հայաստանի բոլոր դպրոցների շրջանավարտների համար հնչեց Վերջին զանգը
Մամուլ
- 07/26/2024 08:36 Փաշինյանը քայլեր է անում, որոնք քննադատում էր ընդդիմադիր եղած ժամանակ. «Հայկական ժամանակ»-ը պատկանում է վարչապետի զոքանչին. «Ժողովուրդ»
- 07/26/2024 08:31 Հսկողությունը հանձնվել է տեսչական մարմնին. «Հրապարակ»
- 07/26/2024 08:27 Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժումը նախընտրական արշա՞վ է սկսել. «Հրապարակ»
- 07/26/2024 08:19 Երկրում կուսակցաշինական բում է. նախընտրական շրջանի շունչ է զգացվում. «Հրապարակ»
- 07/26/2024 08:11 Կյանքը՝ Կիրանցում. 7 հոգի հրաժարվե՞լ է փոխհատուցումից. «Հրապարակ»
- 07/26/2024 08:05 Բուհերում թափուր տեղեր են մնացել, իսկ նախարարությունը արհեստական Ակադեմիական քաղաքի ծրագիրն է առաջ տանում. «Ժողովուրդ»
- 07/26/2024 08:01 515.430 արձանագրություն 25 օրում. քաղաքացին «տուգանքի մատերյալ է», իսկ ՔՊ-ականները անձեռնմխելի. «Ժողովուրդ»
Գործ #
03/06/2023 21:01
Արյունոտ օղակն ամբողջական չէ առ այսօր. Ինչ կապ ուներ Յուզբաշյանի սպանությունը Ղանդիլյանի սպանության հետ
06/17/2022 17:36
Նոտարի աշխատասենյակից հափշտակվել է կնիքը ու աշխատասենյակը հրկիզվել՝ ԵԿՄ Էրեբունու տարածքային բաժանմունքի նախագահ Մանվել Բատիկյանի քավորությամբ. Խարդախությունների մի ամբողջ կծիկի հետքերով
07/20/2020 20:31
Վանաձորում սպանվել է հայտնի ֆիզիկոս Մնացականյանը. Սպանության առիթը՝ 1000 դրամ
07/12/2020 18:04
«Դե իմացիր արա, էդ ռուբիլնիկի տեղն էլ ես եմ ասել». Մանկության ընկերը` Կախյանի մեկ տարեկան երեխայի ու հղի կնոջ սպանության մասին
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 07/23/2024 20:11 Պատահական չէ՝ երբ մեր իշխանությունները փորձում են ինչ-որ շեղում կատարել դեպի ռուսական հարթակ՝ Արևմուտքից հանկարծ հիշեցնում են կոկաինի պատմությունը. Ձյունիկ Աղաջանյան
- 06/30/2024 16:26 Սառցապատ Արարատից հրաբուխ է ժայթքելու, սա խորհրդանշելու է հայոց վերելքը․ Աշոտ դպիր Արևշատյան
- 06/19/2024 13:30 Փողոցով իշխանության գալը ՔՊ֊ի մենաշնորհն է, մյուսներին հակացուցված է
- 06/03/2024 20:11 Էն մարտավարությունը, որ կար նախկինում, երբ մեկ ոստիկանի ցուցմունքով մարդկանց կալանավորում էին, Սրբազանի շնորհիվ փոխվեց. Հարությունյան (տեսանյութ)
Մեկնաբանություն
- 07/26/2024 18:47 Հետամուտ եմ լինելու նման վարք ունեցող մանկավարժներին ժամ առաջ մեր մանկապարտեզներից մաքրելու գործին. Գարիկ Սարգսյան
- 07/26/2024 18:18 Սյունիքի ճանապարհին պատահաբար նկատեցի, որ Երասխի հատվածում մեր հենակետի վրա այլևս ծածանվում է թշնամու դրոշը. Ասլանյան
- 07/26/2024 15:17 Մինչև ո՞ւր ենք իջեցնելու կրթության և գիտության նշանձողը. գիտական կոպիտ սխալներ ունեցող այս դասագիրքը հաղթել է. Կրթության փորձագետն ահազանգում է
- 07/26/2024 13:00 Կառավարությունը վաղաժամկետ դադարեցրել է սահմանամերձ գյուղերում պետական աջակցությամբ տների կառուցման ծրագիրը. Ոսկան Սարգսյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 07/26/2024 19:56 Պարեկները վնասազերծել են «Գազել»-ի ուղևորին․ նրա մոտ ատրճանակ ու գաղտնի փականով դանակներ են եղել
- 07/26/2024 18:26 Վերին Խոտանան գյուղի եկեղեցու մոտ բեռնատարը խցանել է ճանապարհը
- 07/26/2024 17:48 Թիավարելով՝ մոտ 200 մետր հեռացել են ափից ու չեն կարողացել վերադառնալ
- 07/26/2024 16:25 Ավտոմեքենան արգելափակվել է Ապարանի ջրամբարի ջրի մեջ
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 07/25/2024 23:47 Երգեք լոգարանում. հայտնի են ամենօրյա պարզ սովորությունները, որոնք օգնում են խուսափել դեմենցիայից
- 07/25/2024 22:13 70-ամյա տղամարդը 5 օր գոյատևել է վայրի բնության մեջ՝ առանց սննդի և ջրի
- 07/25/2024 17:11 Տղամարդը մարգարեական երազի շնորհիվ միլիոն դոլար է շահել
- 07/25/2024 16:18 Ամենասեքսուալ օլիմպիադան. Ֆրանսիայի իշխանությունները մրցումների մասնակիցներին 300 հազար պահպանակ են տրամադրել
Հետաքրքիր է իմանալ
- 07/26/2024 16:23 Պարզվում է՝ Ֆրանսիայի տարածքի չափեր ունեցող անտարկտիկական սառցադաշտը անընդհատ ճոճվում է
- 07/24/2024 14:01 Լուսնի հողաշերտում ջրի հետքեր են հայտնաբերվել
- 07/20/2024 19:45 Թմրանյութերը, ալկոհոլը և ծխախոտը կարող են տկարամտության պատճառ դառնալ
- 07/19/2024 16:22 Որքան մեծ է արեգակնային ակտիվության հետևանքով կատակլիզմների հավանականությունը Երկրի վրա