Փաստ ինֆո

Սեպտեմբերի 19-ին աշխարհազորային Սասուն Մուսայելյանն իրենց գյուղում՝ Խաչմաչում չէր, որ ադրբեջանցիները շփման գծի որոշ հատվածներով փորձում էին ներխուժել։ Դասակի հրամանատարի զանգից րոպեներ անց ոտքով ճանապարհ է ընկել հարևան Մսմնայից դեպի Խաչմաչ։ Ութ կմ անցնելով՝ հասել է գյուղ, զինվորական համազգեստը հագել, զենքը ստացել ու սպասել հրամանի։

«Զենքը ստանալուց հետո կազմ, պատրաստ սպասում էինք․ գիտեինք, որ ուր որ է մեր ուղղությամբ էլ են հարձակվելու։ 10 րոպե չէր անցել, որ սկսեցին խփել․ առաջին ռումբերը գցեցին հրամանատարական կետի վրա, որը գյուղի ծայրամասում էր։ Մենք անմիջապես իջանք գյուղի ներքևի մասը՝ մայրուղու մոտ։ Պաշտպանական երկրորդ գիծը մայրուղուց մի քիչ վերևով էր անցնում։ Սկզբում չորս հոգով էինք, երկու-երկու դիրքավորվեցինք, բայց ոչ թե խրամատում, այլ մի քիչ հեռու։ Խրամատ մտնելն անհնար էր, կարկուտ էին թափում խրամատների վրա․ թփերի, ծառերի հետևում էինք կուչ գալիս, որ շատ տեսանելի չլինենք։ Իրենք՝ ադրբեջանցիները, խումբ-խումբ էին դուրս գալիս․ անտառների միջից՝ տարբեր կողմերից 40-50 հոգով գալիս էին դեպի մեզ։ Իհարկե, ընթացքում մենք էլ շատացանք․ մեր գյուղացիներն էլ, հարևան գյուղերից էլ տարբեր տարիքի տղամարդիկ զենքերը վերցրած եկան, անգամ պապիկներ կային, բայց թշնամու ուժերի համեմատ մենք էնքան քիչ էինք․․․»,-

«Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում պատմում է հայրենի գյուղի ինքնապաշտպանության մասնակից Սասունը։

Մինչև երեկոյան ժամը 9-ն աշխարհազորայիններով ու կամավորականներով պահում են գյուղը։ Երբ մութն ընկնում է, զինամթերքն էլ համարյա սպառվել էր, տղաները ստիպված են լինում նահանջել։

«Որ մութն ընկնում է, արդեն մեկս մյուսի հետ կապն էլ ենք կորցնում․ չգիտեինք՝ ով որտեղ է։ Ոչ գիշերային տեսանելիության սարք կար, ոչ կապի որևէ միջոց, լրիվ իրարից կտրված էինք։ Որ կապ լիներ, գոնե կկարողանայինք «սնարյադ», փամփուշտ ուզել, մի քանի հոգի կգային օգնության․․․ Ոչ բանակի հետ, ոչ անգամ մեր հրամանատարի հետ կապ կար։ Ում խելքն ինչպես կտրում էր, էնպես էլ անում էր․․․ Իսկ որ մութն ընկավ, արդեն նաև գյուղին սկսեցին խփել․ ռմբակոծում էին անմիջապես գյուղի կենտրոնը»,-պատմում է պատերազմի դժոխքի միջով անցած մեր զրուցակիցը։
Փոխհրաձգությունը դադարում է, երբ մերոնք համոզվում են, որ դիմադրելու ռեսուրս չկա այլևս։ Գյուղի բնակչությունն արդեն տարհանվել էր․ մնացել էին 15 հոգի՝ աշխարհազորայիններ ու կամավորականներ։ Անտառներով տղաները դուրս են գալիս Կարմիր գյուղ։ Առավոտյան լուսաբացին որոշում են Քռասնիով դեպի Ստեփանակերտ շարժվել, բայց պարզում են, որ այդ ճանապարհն էլ են փակել արդեն ադրբեջանցիները։

«Իջնում ենք դեպի Քռասնի, տեսնում գյուղից մի 300 մետր ներքև՝ հենց ճանապարհի վրա ադրբեջանցիները «պոստ» են դրել։ Հետ ենք դառնում նորից, բայց այնպես, որ չեն նկատում մեզ։ Ճանապարհին մի անգամ էլ ենք գալիս դեմ լինում իրենց զինվորներին, այ էդտեղ արդեն նկատում են ու սկսում կրակել։ Մեզ գցում ենք էդ ձորերն ու չգիտեմ, թե ոնց՝ ողջ մնում։ Դեպի «Բովուրխան» ենք արդեն գնում, որ էնտեղով դուրս գանք։ Մի քանի ժամ բարձրանում ենք էդ ժայռերով, ու որ տեղ ենք հասնում, մի աման ջուր ենք գտնում «Բովուրխան»-ի աշտարակի մոտ (ժպտում է, -խմբ․)։ Մի-մի կում խմում ենք, մոտավոր հասկանում, թե որ ուղղությամբ պետք է գնանք, որ Մալիբեյլու (Ստեփանակերտի Աջափնյակ թաղամաս,-խմբ․) հասնենք։ Կարմիր գյուղից դուրս գալուց հետո 12 ժամ անց մի կերպ հասնում ենք Մալիբեյլու»,-հիշում էՍասունը։
Շրջափակումից դուրս գալ գուցե և չհաջողվեր ոչ Սասունին, ոչ էլ մարտական ընկերներին, եթե տարածքին որոշ չափով ծանոթ չլինեին։ Կատակում է՝ անտառներն են փրկել իրենց՝ հայրենի անտառները․․․

Սասունը դժվարանում է կանխատեսել, թե ինչքան կկարողանային առանց զորքի, զենք-զինամթերքի համալրման ու 9-ամյա պաշարումից հետո դիմակայել ադրբեջանական ահաբեկչական ստորաբաժանումներին, բայց կարծում է, որ կապի առկայության դեպքում, պաշտպանությունը համակարգելու հնարավորության դեպքում փոքր ինչ այլ իրավիճակ կլիներ այսօր․․․

Հիշեցնենք, որ պաշարված Արցախի վրա հարձակվելու առաջին իսկ րոպեներից Ադրբեջանը շարքից հանել է կապի բոլոր միջոցները․ նրանց հրետանին առաջին քայլով հեռախոսային, ինտերնետային կայաններն է հողին հավասարեցրել։

Աղբյուր` Փաստինֆո