Փաստ ինֆո

Արցախի Մարտունու շրջանի Նորշեն գյուղի ողջ բնակչությունը՝ շուրջ 360 հոգի, սեպտեմբերի 19-ից մինչև 25-ը կապ չունեին ոչ շրջանի գյուղերի մեծ մասի, ոչ էլ Ստեփանակերտի հետ․ Արցախի վրա հարձակումից ժամեր անց, առաջանալով Մյուրիշեն-Բերդաշենի ուղղությամբ, թշնամին փակել էր դեպի Մարտունի ու Ստեփանակերտ տանող ճանապարհները։

«Ադրբեջանցիների դիրքերը մեր տներից մոտ 1 կմ էին հեռու։ Որ սկսեցին հրետակոծել, աշակերտներին անմիջապես իջեցրեցինք ապաստարան՝ մինչև ծնողների հասնելը։ Հետո, քանի որ շատ վտանգավոր էր գյուղում ցանկացած տեղ, մի կերպ կանանց ու երեխաներին հարևան Աշան տարհանեցինք։ Աշանն էլ ընդամենը 1 կմ է հեռու մեզնից, ուղղակի բլրի հետևն է տեղակայված, այդ առումով համեմատաբար ապահով էր։ Բայց, ըստ էության, Աշանն էլ էր շրջափակման մեջ, քանի որ այնտեղից Մարտունի, Ստեփանակերտ տանող ճանապարհները ևս թշնամու վերահսկողության տակ էին»,- «Փաստինֆո»-ին պատմում է Նորշենի գյուղապետ Գևորգ Հարությունյանը։

Գյուղի տղամարդիկ, սակայն, դուրս չեն գալիս գյուղից․ ՊԲ-ի ստորաբաժանումների հետ կազմակերպում են գյուղի ինքնապաշտպանությունը, եւ թշնամին Նորշեն չի կարողանում մտնել մինչև ամսի 26-ը։

26-ի առավոտյան արդեն, երբ այլևս գյուղում մնալու ոչ մի տարբերակ չէր մնացել՝ բանակը զինաթափվել էր, իսկ թշնամին տասնապատիկ ավել ուժերով ամրացել հայկական գյուղերում ու ճանապարհներին, Նորշենի բնակիչները նույնպես հարկադրված լքում են իրենց տները․․․

«Միայն հագնելու շորերն են հանել մարդիկ ու փաստաթղթեր, այն էլ՝ ոչ բոլորը։ Գյուղապետարանի արխիվի մեծ մասը ևս հանել չի հաջողվել։ Կնիքն ու մի քանի փաստաթղթեր ենք հանել»,-ասում է գյուղապետը։

Բռնի տեղահանված Նորշենի բնակիչները հիմա ցրված են Հայաստանով մեկ՝ Արարատից մինչև Լոռի։ Արցախյան փոքրիկ գյուղի բնակչության համար այդ սփռվածությունն անսովոր է, բայց և, ինչպես գյուղապետն է ասում, իրար հետ կապն ակտիվորեն պահում են։

«Կապ չունի, որ ցրված ենք․ անընդհատ զանգում ենք իրար, տեղեկանում միմյանց խնդիրներից, օգնում՝ ում ինչով կարող ենք։ Իհարկե, շատ խնդիրներ ունենք բոլորս, իսկ վարձավճարների մասին ավելի լավ է չխոսեմ․․․ Աշխատանք չեն գտնում մարդիկ, գտնելու դեպքում էլ անգամ տան վարձը չեն կարողանում ստացած աշխատավարձով փակել։ Տան հարցը պետք է ինչ-որ ձևով լուծվի, այլապես այսպես հնարավոր չի երկար դիմանալ։ Խնդիրները շատ են, ինչքան կարողանում ենք ինքներս մեր ուժերով ենք լուծում։ Ձեռք մեկնող մարդիկ շատ կան․ մարդ կա՝ հարազատի պես ընդունում է, ինչով կարողանում՝ աջակցում, իսկ մարդ էլ կա, որ իմանում է Արցախից ենք, անգամ վարձով տուն չի տալիս․․․ Դժվար է, բայց դիմանում ենք դեռ»,-ասում է Հարությունյանը։

Նորշենից մեկ հոգի զոհ է գնացել Ասկերանում տեղի ունեցած պայթյունին, հինգ հոգի էլ՝ տարբեր աստիճանի այրվածքներ ստացել։

Գյուղի պատմամշակութային հուշարձանների շարքում առանձնանում է 19-րդ դարում կառուցված Սուրբ Հովհաննես եկեղեցին, որն ադրբեջանական օկուպացիայից հետո հայտնվել է ոչնչացման կամ նվազագույնը՝ պղծման վտանգի տակ։

Աղբյուր` Փաստինֆո