Փաստ ինֆո

Ազգային ժողովի պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովն այսօր՝ սեպտեմբերի 28-ին, քննարկեց Հռոմի կանոնադրության՝ Հռոմի ստատուտի, վավերացման նախագիծը ԱԺ նիստում ներառելու հարցը։

Միջազգային իրավական հարցերով ներկայացուցիչ Եղիշե Կիրակոսյանը հանձնաժողովի նիստում տեղեկացրեց, որ ՀՀ կառավարությունը նախագծին հավանություն է տվել 2022 թ-ի դեկտեմբերի 29-ին։ Դպայմանավորված էր 2022 սեպտեմբերին ՀՀ -ի դեմ տեղի ունեցած ագրեսիայով և հարձակման ընթացքում մի շարք կոպտագույն պատերազմական հանցագործություններով»,- նշեց նա։

Ե.Կիրակոսյանի փոխանցմամբ՝ դատարանն իր իրավազորությունը իրականացնում է մի շարք հանցագործությունների համար պատասխանատվություն ենթադրելու նպատակով։ «Մասնավորապես, խոսքը ցեղասպանության, մարդկության դեմ կատարած հանցագործությունների, պատերազմական հացագործությունների մասին է։ Կան նոր փոփոխություններ, որոնք կատարվել են 2010 թ-ին, ըստ այդմ՝ այս հանցագործությունների շարքին ավելացվել է նաև ագրեսիայի հանցագործությունը։
Սրանք ծանրագույն հանցագործություններ են։ Ցավոք, այս նախագծի անհրաժեշտութունը վերահիմնավորվում և վերաիմաստավորվում են այն իրադարձություններով, որոնք տեղի են ունենում նաև այսօր և ԼՂ -ից բռնի տեղահանվող մեր տասնյակ հազարավոր հայրենակիցների հետ։ Սա կարծում եմ, նույնպես կանոնադրության շրջանակներում դատապարտվելիք հանցագրծությունների շարքին է դասվում և ևս մեկ անգամ վերահիմնավորում է այս գործընթացը նախաձեռնելու անհրաժեշտությունը»։

Կիրակոսյանը հայտարարեց, որ կառավարությունն առաջարկում է հետադարձով ճանաչել դատարանի իրավազորությունը՝ սկսած 2021 թ-ի մայիսի 10-ից, սա հիմանվում է կանոնադրության 12-րդ հոդվածի 3-րդ մասի վրա, որը փաստացի հնարավորություն է տալիս որոշակի հետադարձ ուժ տալ կանոնադրությանը։

«Ընտրված է մայիսի 10-ը, քանի որ 2021-ի մայիսից ադրբեջանական զինված ստորաբաժանումները սկսեցին ներխուժել ՀՀ տարածք և հետագայում խորանալով՝ մենք ունեցանք ցավալին միջադեպեր՝ գերեվարումներ նաև այլ տիպի խախտումներ, էսկալացիաներ։

Բացի հետադարձորեն ճանաչելուց, նաև վավերացում է առաջարկվում իրականացնել։ Վավերացումը հնարավորություւն է տալիս ամբողջությամբ անդամակցել դատարանին և միայն այս փուլում իրավազորությունը ճանաչելը ճիշտ չի լինի կամ սխալ մեսիջ կլինի միջազգային հանրությանը և դատարանին։ Վավերացումը նաև ՀՀ-ի լրջությունը կներկայացնի կանոնադրության մեջ առկա արժեքները ընդունելու և դրանց հիման վրա իր արտաքին քաղաքականությունը կազմակերպելու հանձնառության վերաբերյալ։
Կանոնադրությունը վավերացնելու դեպքում՝ այն գործելու համար նախատեսված է 60-օրյա ժամկետ՝ ծանուցումից հետո ուժի մեջ մտնելու համար։ Այսինքն, երբ ավարտվեն բոլոր անհրաժեշտ գործընթացները վավերացման համար՝ դրա ծանուցումից հետո՝ 60 օրյա ժամկետում կանոնադրությունը կմտնի ուժի մեջ»։
Նա ևս մեկ անգամ ընդգծեց, որ հիմնական թիրախը Ադրբեջանի կողմից կատարվող հանցագործությունների համար նոր, լրացուցիչ միջազգային իրավական մեխանիզմի գործարկումն է։

«Եթե ՀՀ-ն վավերացնում է նման կարևոր փաստաթուղթ և ստանձնում է հանձնառություններ և միջազգային պարտավորություններ, ապա նաև ՀՀ քաղաքացիները պարտավորություն են ստանձնում չկատարելու նմանատիպ պատերազմական հացագործություններ՝ մարդկության դեմ ուղղված հանցագործություններ, ցեղասպանություններ»։

Նախագիծը հանձնաժողովում միաձայն հավանության արժանացավ, այն կընդգրկվի գալիք լիագումար նիստում։ Նշենք, որ հանձնաժողովի նիստին ընդդիմադիր պատգամավորները չէն մասնակցել։

Համաձայնագրի վավերացումը նախատեսում է պարզ ընթացակարգ, ինչպես սովորական նախագծերի, համաձայնագրերի համար է. ԱԺ-ում Հռոմի կանոնադրության վավերացման նախագիծը պետք է ընդունվի պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների մեծամասնությամբ:

Հայաստանը Միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի կանոնադրությունը ստորագրել էր դեռեւս 1999թ.-ի հոկտեմբերի 1-ին, սակայն չէր վավերացրել այն։ Գործընթացն ընդհատվել էր 2004թ.-ի օգոստոսի 13-ին, երբ փաստաթուղթը ճանաչվել էր ՀՀ Սահմանադրությանը հակասող, սակայն Նիկոլ Փաշինյանի կառավարությունը որոշեց վերսկսել միջազգային պայմանագրի վավերացման գործընթացն ու այդ նպատակով կրկին դիմեց ՍԴ։ ՀՀ Սահմանադրական դատարանը մարտի 24-ին որոշեց, որ Հայաստանի միացումը միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի կանոնադրությանը համապատասխանում է գործող Սահմանադրությանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո