Փաստ ինֆո

Համաձայն չեմ ՌԴ ԱԳՆ հայտարարության մեջ արտահայտված տեսակետին, որ Արցախի շրջափակումը ՀՀ իշխանությունների դիրքորոշման հետևանք է։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց ՔՊ-ական պատգամավոր Հովիկ Աղազարյանը։ Պատգամավորի գնահատմամբ՝ ռուսական կողմն այս հայտարարությամբ փորձում է խուսափել եռակողմ հայտարարության ստորագրմամբ ստանձնած պատասխանատվություններից։

Հիշեցնենք, որ մինչ Նիկոլ Փաշինյանը Բրյուսելում հուլիսի 15-ին հանդիպում էր Իլհամ Ալիեւի հետ՝ ՌԴ ԱԳՆ-ն հանդես էր եկել հայտարարությամբ՝ ընդգծելով, որ 2022թ. հոկտեմբերին եւ 2023թ. մայիսին Եվրամիության հովանու ներքո անցկացված գագաթաժողովներում Հայաստանն ընդունել է Արցախը որպես Ադրբեջանի տարածքի, ինչը, նրանց ձևակերպմամբ, արմատապես փոխել է Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարների միջև՝ 2020թ. նոյեմբերի 9-ի ստորագրված հայտարարության հիմնարար պայմանները։ Հայտարարության համաձայն՝ այդպիսով փոխվել է նաև ռուսական խաղաղապահ զորակազմի տեղակայման որոշումը։ Ռուսաստանի արտաքին գերատեսչությունից կոչ էին արել, այս պարագայում, Արցախի բնակչության ճակատագրի պատասխանատվությունը չդնել երրորդ երկրների վրա։

«Ռուսաստանը չի կարողանում պատշաճ կատարել նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությամբ ստանձնած պարտավորությունները, հետևաբար, փնտրում են, այսպես կոչված, արդարացումներ։ Հաշվի առնելով բոլոր հանգամանքները, ռուս- ուկրաինական հակամարտությունը, և դրանով պայմանավորված մեր ռազմավարական գործընկերների զբաղվածության աստիճանը՝ պատասխանատվության բաժինը դրանից չի պակասում։ Եթե չէր կարող որևէ բան անել, ապա թող հրաժարվեր Արցախում խաղաղապահ առաքելությունից։ Այդ ժամանակ մենք կիմանային ինչ էինք անում»,- հայտարարեց քպական պատգամավորը։
Իսկ թե այդ դեպքում որոնք էին լինելու ՀՀ իշխանությունների հնարավոր գործողություններն ու այլընտրանքը, Աղազարյանն, այդուհանդերձ, չմանրամասնեց՝ հայտարարելով, որ դա ռազմավարական գաղտնիք է։ Անդրադարձավ ռուսական կողմի դիտարկմանը, որ եռակողմ հայտարարության ստորագրման պահին Հայաստանի իշխանությունները դեռևս չէին հայտարարել Արցախն Ադրբեջանի տարածք ճանաչելու մասին, հետևաբար, ռուսական կողմն այն ժամանակ այդ պարտավորություններն ստանձնել էր բոլորովին այլ իրավիճակում։

«Ռուսաստանը միշտ է հայտարարել, որ Արցախն Ադրբեջանի տարածք է՝ 1991 թվականին կայացած հայտնի ԱՊՀ երկրների հռչակագրի ստորագրման ժամանակ։ Դա բոլորին է հայտնի։ Դա Ադրբեջանին իրավո՞ւնք է տալիս ՌԴ թողտվությամբ ցեղասպանության ենթարկելու Արցախի ժողովրդին»,- ասաց նա։

Ըստ Աղազարյանի՝ ՀՀ իշխանությունների կողմից Արցախն Ադրբեջանի տարածք ճանաչելուց հետո 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության հիմնարար պայմաններում որևէ բան չի փոխվել։

«Մենք ճանաչել ենք Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, իսկ Արցախի ժողովուրդը, որը մեր ժողովրդի մի հատվածն է՝ արդեն 30 տարուց ավելի, պայքարում է ինքնորոշման իր իրավունքի իրացման համար։ Այնպես որ այդ երկու խնդիրները պետք չէ իրար խառնել։ Որպեսզի դու ինքնորոշման հարց բարձրացնես, դրան պետք է նախորդի այն հանգամանքը, որ դու ինչ-որ մեկի տարածքում ես, ինչ-որ մեկի հետ ես։ Եթե դու ինչ-որ մեկի հետ չես, ապա դու ինչի՞ց ես ինքնորոշվում։ Այդտեղ ի՞նչ հակասություն կա։ Այսինքն, ինքնորոշման համար պայքարը նշանակում է, որ դու համաձայն չես այդ պետության սահմաններում, այդ պետության հիմնական էթնոսի հետ կապել քո ճակատագիրը։ Բա հակառակ դեպքում ինչի՞ց ես ինքնորոշվում»,- ասաց նա։

Անդրադառնալով Ադրբեջանական իշխանությունների կողմից Արցախում այս պահին էլ իրականացվող ցեղասպանական գործողություններին՝ Աղազարյանը հայտարարեց. Ինքն այդուհանդերձ, համոզված չէ, որ Արցախի մեր հայրենակիցները կարող են ապրել ադրբեջանական իշխանությունների տիրապետության ներքո՝ առանց կանգնելու ցեղասպանության վտանգի առջև։
«Արցախն արդեն իսկ եղել է Ադրբեջանական տիրապետության ներքո, պայքարել է անկախության համար ու հիմա էլ շարունակում է պայքարել։ Եվ ես գտնում եմ, որ Արցախի ժողովուրդը չի կարող ապրել ադրբեջանական իշխանության ներքո»,- ասաց նա։

Մեր այն դիտարկմանը, որ ՀՀ գործող իշխանություններն են Արցախը ճանաչել են Ադրբեջանի տարածք, հետեւապես արդյոք դրանով Ադրբեջանին չեն տվել բոլոր իրավունքները՝ Բերձորի միջանցքում անցակետ տեղադրելու համար՝ Աղազարյանն արձագանքեց. «Որևէ մեկն իրավունք չունի Արցախի Հանրապետության մասին նման կարծիք հայտնելու։ Մենք ասում ենք, որ մենք ճանաչում ենք Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը։ Մենք Արցախի ժողովրդի ու նրա կողմից ընտրված օրինական իշխանությունների փոխարեն ոչինչ չենք կարող որոշել՝ իրենց ճակատագրի հետ կապված»։ Այդուհանդերձ, նա «միանշանակ իրատեսական է համարում» Ստեփանակերտ- Բաքու կողմերի միջև՝ հավասար պայմաններում բանակցությունների անցկացման հնարավորությունը։

Աղբյուր` Փաստինֆո