Փաստ ինֆո

Ինչպես միշտ, մենք մեզ պահում ենք միամիտ երեխայի պես։ Ի՞նչ է՝ մենք կարծում էինք, թե Երասխում ԱՄՆ-ի դրոշը բարձրացնելը Ադրբեջանին զսպելու է մեր վրա հարձակվելո՞ւց…Այդպիսի բան միայն 10 տարեկան երեխան կարող էր մտածել, էլ չեմ ասում՝ անել»,- «Փաստինֆո» լրատվականի հետ զրույցում ասում է Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոտկոր Արթուր Խաչիկյանը։

Տեղեկացնենք, որ օտարերկրյա ներդրումներով Երասխում կառուցվող մետալուրգիական գործարանի տարածքում նախօրեին տեղադրվել էր ԱՄՆ դրոշը, սակայն դա չէր խանգարել, որ ադրբեջանցիները շարունակեին կրակել։

Արթուր Խաչիկյանը նկատում է՝ մենք ոչ մի կերպ չենք ցանկանում բաժանվել մեր հորինած արևմտյան հեքիաթներից, կամ չենք կարողանում բացել մեր աչքերն ու տեսնել, թե ինչպե՞ս է ռեալ աշխարհը կառուցում իր պոլիտիկ շահերն ու հարաբերությունները։

Հարցին՝ ո՞րը կլիներ հեքիաթներից ճիշտ հրաժարումը, բանախոսը պատասխանում է՝ նախ և առաջ, հասկանալը, որ այս աշխարհում պետք է ունենալ ուժ և խոսել ու գործել միայն ուժի, ոչ թե՝ հեքիաթների դիրքերից. «Աշխարհաքաղաքական նոր վերադասավորումների մեջ, մենք պետք է կարողանանք ճիշտ գնահատել մեր շահերն ու ճիշտ դաշնակիցներ ձեռք բերենք։ Օրինակ, Երասխի ուղղությամբ վերջին օրերի ադրբեջանկան ինտենսիվ հարձակումներն ինչ – որ կերպով կարող էր զսպել նաև Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը, ավելի վաղ դա կարող էր անել նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնությունը, գուցե նաև՝ այլ երկրներ, բայց հայկական կողմի ինֆանտիլ, երեխայական քայլերը ցույց են տալիս, որ մենք, բացարձակապես, ոչ մի տեսակի պատկերացում չունենք միջազգային լուրջ հարաբերություններից։ Էլ չխոսեմ այն մասին, որ Երասխում ԱՄՆ դրոշ դնողը մենք ենք եղել, ոչ թե ամերիկացիները։ Սա, շատ մեղմ ասած, ուղղակի ծիծաղելի իրավիճակ է, որում, հերթական անգամ, հայտնվել է Հայաստանը», - ասում է քաղաքագետը։

Ինչ վերաբերում է, այսօրինակ դժվարին իրավիճակներում բացարձակ միայնակ մնալու հայկական ֆենոմենին, ապա սա, ըստ բանախոսի, կապված է հայաստանյան օրվա իշխանությունների վարած տգետ և անհասկանալի քաղաքականությամբ.«Օրինակ, մեր բնական դաշնակից և հարևան Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը ոչ մի կերպ չի հասկանում, թե ո՞վ ենք և ի՞նչ ենք ուզում մենք։ Նա մեծ կասկածանքով է նայում մեր վրա, որովհետև մենք անընդհատ գնում ենք դեպի հավաքական Արևմուտք, իսկ այնտեղ Իրանի Իսլամական Հանրապետության ռեալ և բացահայտ թշնամիներն են։ Պարզ է, որ այսպիսի պայմաններում Իրանը չի կարող մեր դաշնակիցը լինել։ Նույն պատկերը Ռուսաստանի Դաշնության պարագայում է։ Այսինքն, մենք շարունակում ենք տապալել մեր արտաքին քաղաքականությունը, որի արդյունքում, մնում ենք բացարձակ միայնակ՝ առանց դաշնակիցների։ Այդպես եղավ 2020 թ. 44- օրյա պատերազմի օրերին, երբ բոլորովին միայնակ պայքարում էինք մի քանի պետությունների դեմ և չկար մի երկիր կամ պետություն, որ օգնության ձեռք մեկներ կամ որպես դաշնակից կկանգներ մեր կողքին։ Այդպես է նաև այսօր, ոչինչ չի փոխվել, եթե չասենք, որ իրավիճակը գնալով ավելի ու ավելի մուգ գույներ է ստացել մեզ համար։ Փոխարենը, մենք տեսնում ենք, թե ինչպես Ալիևը շատ ավելի հետևողական և խելացի առաջ է տանում իր շահերը։ Մյուս կողմից, ողջ իրավիճակի մեղավոր օրվա այս իշխանությունը համառորեն հրաժարվում է հեռանալ, անդադար ինչ – որ անհեթեթ արդարացումներ գտնելով իր գոյության համար»։

Հարցին՝ դեպի հավաքական Արևմուտքին ձգտող օրվա իշխանությունների վարած քաղաքականության արդյունքում ստացել ենք մի իրավիճակ, երբ հավաքական Արմուտքի վառ ներկայացուցիչ՝ պատերազմող Ուկրաինան, ՀՀ վարչապետին որակել է որպես իր երկրի համար դավաճան քաղաքական գործիչ, ներառելով նրան իր հայտնի «Խաղաղարարներ»-ի ցուցակում, Արթուր Խաչիկյանը պատասխանում է՝ երբ որևէ մեկը չունի ո՛չ համապատասխան պատրաստվածութուն, ո՛չ տարրական կրթություն և ո՛չ, անգամ, քաղաքական հոտառություն, ապա նա չի կարող քաղաքականությամբ կամ դիվանագիտությամբ զբաղվել, որովհետև դրա արդյունքը կարող է լինել այն, ինչում հայտնվել են Հայաստանի և Արցախի Հանրապետությունները.«Խոսքն, իհարկե, Նիկոլ Փաշինյանի մասին է, որի վարած, այսպես կոչված, քաղաքականության արդյունքում, մենք հասանք մեր նպատակին՝ մեզ և՛ Արևմուտքը, և՛ հակառակ թեևը հիմա դավաճան է համարում, այսինքն, ամբողջ աշխարհը մեզ արհամարհում է։ Արդյունքում, Հայաստանն այլևս ոչ թե սուվերեն պետություն, այլ իզգոյ է, մի տարածական գոյություն, որտեղ աշխահաքաղաքական մեծ խաղացողները լուծում են իրենց շահերը»։

Հարցին՝ ո՞ւր է հավաքական Արևմուտքը, որին այդքան ձգտում է հայաստանյան օրվա իշխանությունը կամ որտե՞ղ են Հայաստանում առաքելություն իրականացնող 100-ից ավել ԵՄ դիտորդներն այն պարագայում, երբ շուրջ մեկ շաբաթ է Արցախում 120.000 քաղաքացի, այդ թվում՝ 30. 000 մանկահասակ երեխա, ինչպես նաև ծերեր և կանայք, հայտնվել են տոտալ շրջափակման, բառացիորեն՝ սովի ճիրաններում, Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոտկոր Արթուր Խաչիկյանը պատասխանում է՝ հավաքական Արևմուտքը Բաքվում է, որտեղ լուծում է իր էներգակիրների հարցը՝ նավթ ու գազ առնելով Ալիևից, ի՞նչ Արցախ, ի՞նչ տոտալ շրջափակում, ի՞նչ 120.000 սովի մատնված արցախցի…

Աղբյուր` Փաստինֆո