Փաստ ինֆո

Ցանկացած պատերազմական դրություն ավելացնում է ագրեսիվությունը և բռնությունների աճ է լինում, քանի որ պատերազմից վերադարձած անձինք հաճախ բռնությունը սկսում են կիրառել ընտանիքում։ Ավելին, նրանց կողմից դրսևորված բռնությունը լինում է դաժան, կարող է հանգեցնել ծանր և առանձնապես ծանր հանցագործության, բայց եթե դա սահմանափակվում է ընդամենը ծեծով, վեճերով, հոգեբանական բռնություն գործադրելով, ընտանիքի անդամներն ավելի ըմբռնումով են մոտենում, հաճախ ասում են՝ պատերազմից է վերադարձել, ծանր է վիճակը, կանցնի, ինչով պայմանավորված էլ 2021թ ունենք ավելի նվազ դիմելիություն և քրեական գործերի քիչ հարուցում։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց միջազգային փորձագետ, ի.գ.թ., դոցենտ Դավիթ Թումասյանը՝ անդրադառնալով Հայաստանում ընտանեկան բռնությանը և դրա դեմ պայքարին։

Նշենք, որ 2019թ եղել է հարուցված 635 քրեական գործ, իսկ 2020թ.՝ 730 քրեական գործ։ Տարվա կտրվածքով 95 քրեական գործով աճը պայմանավորված է եղել կորոնավիրուսային սահմանափակումներով, մարդիկ ավելի շատ եղել են տանը, նրանց միջև ավելի ուժգին են եղել կոնֆլիկտները, ինչը դրսևորվել է բռնությամբ։ 2021թ արձանագրվել է կտրուկ նվազում՝ 556 քրեական գործ, ինչը փորձագետը պայմանավորում է պատերազմով և հետպատերազմյան ժամանակահատվածով, փոխարենը 2022թ ունենք թվերի աճ, ինչը նշանակում է, որ մարդկանց համբերության բաժակը լցվել էր, այլևս չէին դիմանում բռնություններին կամ էլ՝ տեսանելի բռնության դրսևորումներ էր տեղի ունենում։

«Եթե ընտանիքում հոգեբանական բռնությունը կամ ֆիզիկական բռնության որոշ դրսևորումներ տեսանելի չեն, ապա մարմնական վնասվածքները՝ տարբեր աստիճանների, արյունազեղումների առկայությունը կամ սպանությունների դրսևորումները, որի պարագայում չես կարող թաքցնել ոչ դիակը, ոչ կապտուկները կամ կոտրվածքները, բարձրաձայնվում էին, քանի որ անձինք դիմում էին հիվանդանոց, իսկ բժիշկները պարտավոր են դիմել ոստիկանություն՝ ցանկացած ենթադրյալ հանցագործության հատկանիշ հայտնաբերելու պարագայում»,- արձանագրեց Թումասյանը։

Ըստ նրա՝ աճի միտումը դեռ շարունակվելու է բավականին երկար ժամանակ, քանի որ հետպատերազմյան սթրեսային իրավիճակները շարունակվելու են՝ ոչ միայն պատերազմի անմիջական մասնակիցների, այլև՝ այն վերապրածների մոտ։

Մտահոգիչ է նաև ընտանիքում սպանության դեպքերի աճը։ Բացի այդ, աճել է նաև պաշտպանական միջոցները չկատարելու դեպքերով հարուցված քրեական գործերի թիվը, ինչը նշանակում է, որ անձինք, մեկ անգամ նախազգուշացում ստանալով՝ ընտանիքում բռնության կանխարգելման շրջանակներում, նորից են կատարում նույն գործողությունները։

Իսկ թե ընտանիքում սպանության դեպքերին արդյո՞ք նախորդել են բռնություն գործադրելու, սպառնալիքներ, որոնցով, հնարավոր է, իրավապահների կողմից պատշաճ քննություն չի իրականացվել, ինչն էլ հանգեցրել է՝ սպանության, Թումասյանը նշեց, որ վերջին տարիներին նման ուսումնասիրություն չի իրականացվել, սակայն 2015-17թթ սպանությունների գործերով պարզվել է, որ դեպքերից կեսից ավելին ունեցել են քրեական նախապատմություն, ընդ որում, եղել են բազմադրվագային մոտեցումներ, եղել են հարուցված գործեր, որոնք տարբեր պատճառներով կարճվել են՝ հաշտեցմամբ կամ համաներում կիրառելու հիմնավորմամբ և այդ պայմաններում հանցավորի մոտ ձևավորվել է անպատժելիության զգացում, ինչի հետևանքով բռնությունները սկսել են դրսևորվել ավելի դաժան, բիրտ, իսկ տուժողի մոտ՝ հակառակը, ձևավորվել է արդեն ճակատագրին ենթարկվելու և ճակատագիրն ընդունելու միտում։

Անդրադառնալով երեխաների նկատմամբ բռնության դեպքերին՝ Թումասյանը նկատեց, որ 2020թ ունեցել ենք նվազում՝ երեխաների նկատմամբ բռնության առումով, սակայն ավելացել էր՝ ընտանիքում երեխաների նկատմամբ բռնության դեպքերը։

Քրեական գործերի վիճակագրության համաձայն՝ բռնության ենթարկված ամեն երեխայից հինգերորդը բռնության է ենթարկվել ընտանիքում։ Ընդ որում՝ ընտանիքում երեխաների նկատմամբ բռնությունն ունի մեծ լատենտայնություն, որովհետև երեխաները, որպես կանոն, ինքնուրույն չեն դիմում իրավապահ մարմիններին, այդ մասին հայտնի է լինում հիմնականում ծնողների միջև կոնֆլիկտի դեպքում։ Երեխաների նկատմամբ ընտանեկան բռնության դեպքերում առաջին տեղում շարունակում է մնալ ֆիզիկական բռնությունը, երկրորդ տեղում՝ սեռականը, երրորդը՝ հոգեբանականը։

Մանրամասները՝ տեսանյութում

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո