Փաստ ինֆո

Ադրբեջանի Պաշտպանության նախարարությունն այսօր տեսանյութ է տարածել Նախիջևանի Սադարակի շրջանում Արաքսի վրա «Հույս» կամրջին թուրք-ադրբեջանական դրոշների փոխանակման և նախատեսված զորավարժություններին մասնակցող թուրք զինվորականներին դիմավորելու արարողության վերաբերյալ։ Հանդիսավոր արարողության ընթացքում, ինչպես հակառակորդի ռազմական գերատեսչությունն է տեղեկացնում, Թուրքիան օդ է բարձրացրել կործանիչներ: Զորավարժություններին մասնակցող թուրք զինվորականների համար նախատեսված է առանձին բանակային ճամբար:

Թուրք ադրբեջանական համատեղ զորավարժությունների թեմայով «Փաստինֆո»-ն զրուցել է Ռազմինֆոյի վերլուծաբան Հայկ Խաչիկյանի հետ.

- Ինչո՞վ են առանձնահատուկ այսօրվանից մեկնարկած թուրք ադրբեջանական պլանային զորավարժությունները դրանից առաջ տեղի ունեցած նմանօրինակ համատեղ զորավարժություններից։

-Թուրք ադրբեջանական այս զորավարժությունները, որ տեղի են ունենալու ինչպես Նախիջևանում, այնպես էլ, այսպես ասած, մայրցամաքային Ադրբեջանում, պլանային զորավարժություններ են և պարբերաբար ամեն տարի անցկացվում են։ Պարզապես այս տարի այնպես ստացվեց, որ դրանց նախորդեցին վերջին շրջանի տավուշյան լարվածությունները, ինչպես նաև դրան հաջորդած Թուրքիայի ագրեսիվ արձագանքները։ Թերևս միակ առանձնահատկությունը սա է։ Մնացած բոլոր առումներով բուն զորավարժությունները նորություն չէին, ասեմ ավելին՝ սպասելի էին, քանի որ, եթե նայում ենք զորավարժությունների անցկացման ժամանակացույցը, ապա կտեսնենք, որ ամեն տարի նույն ժամանակահատվածում էլ անցկացվում են։ Նախիջևանում, օրինակ, թուրք ադրբեջանական ցամաքային զորավարժությունները հենց ամռանն են անցկացվում։

- Եթե հարցին նայենք այն տեսանկյունից, որ տավուշյան սահմանային լարվածություններին զուգահեռ, վերջին օրերին կրակոցներ են հնչել նաև Նախիջևանի սահմանին՝ Զանգակատան ուղղությամբ, արդյո՞ք սա մեզ որոշակի ձևով սթափության ազդակ չի հանդիսանում։

-Անկախ ամեն ինչից՝ լինելո՞ւ են այնտեղ զորավարժություններ, թե ոչ, կրակոցներ այդ հատվածում պարբերաբար լինում են։ Այնպես որ, ուղղակիորեն կապել իրար հետ այս պահին Նախիջևանի սահմանին անցկացվող զորավարժություններն ու նույն ուղղությամբ հնչած կրակոցները, մի քիչ դժվար է։

- Դուք տիրապետո՞ւմ եք տեղեկատվության, թե ի՞նչ տեսակի զրահատեխնիկա և ի՞նչ մարդկային ռեսուրսներ է այս անգամ պատրաստվում օգտագործել թուրք ադրբեջանական կողմը զորավարժությունների ընթացքում։

-Զորավարժությունները երկու կոմպոնենտով են՝ ռազմաօդային և ցամաքային ուժերի մասնակցությամբ։ Եթե անդրադառնանք ռազմաօդային ուժերին, ապա սրանք սովորաբար գնում են դեպի մայրցամաքային Ադրբեջանի ուղղությամբ, ռազմատրանսպորտային ինքնաթիռները անձնակազմի անդամներ են տեղափոխում, ինչպես նաև Թուրքիայի զինուժի կործանիչներ, մասնավորապես F16 –ներ և հարվածային ու բազմաֆունկցիոնալ ուղղաթիռներ։ Այս անգամ, ինչպես նաև նախորդ տարի, մենք տեսնում ենք, որ ողջ զորավարժության ընթացքում կիրառելու են նաև թուրքական տեղական արտադրության «Աթաք» հարվածային ուղղաթիռներ, այդ թվում նաև ՝ Նախիջևանում։ Ինչ վերաբերում է Նախիջևան մեկնած զորախմբն, ապա, որքան էլ որ նրանք փորձում էին տեխնիկան հմտորեն թաքցնել բրեզենտի տակ, նկատելի էր, որ տեղափոխում էին ACV 15 հետևակի մարտական մեքենաներ, որոնք անցյալ տարի ևս օգտագործվել էին զորավարժությունների ընթացքում։

- Եթե համեմատելու լինենք անցյալ տարվա ընթացքում օգտագործած ռազմատեխնիկայի թվաքանակն ու այս տարվանը, նկատելի փոփոխություններ կա՞ն։

- Քանի դեռ բուն զորավարժությունները չեն մեկնարկել, դեռևս դժվար է դա գնահատել, լրացուցիչ ուսումնասիրելու և վերլուծելու կարիք կա, որ հենց զորավարժությունների ընթացքում կլինեն։ Բայց, ընդհանուր առմամբ, մոտավոր գնահատականով Նախիջևանում մեկնարկած զորավարժություններին մեկ գումարտակի չափ ստորաբաժանում է ներգրավված, թեև նորից եմ կրկնում, սա շատ նախնական տվյալ է։ Թուրք ադրբեջանական զորավարժություններին, որպես կանոն, մարդկային թվաքանակի մասին որևէ տեղեկատվություն չի հայտնվում։ Ամեն դեպքում, դրանք քիչ թե շատ չափելի են և կազմում են մոտավոր մեկ գումարտակի չափ։

-Հաշվի առնելով վերջին շաբաթների սահմանային լարված իրավիճակը, ինչպես նաև Էրդողանի ռազմաշունչ հայտարարությունները, մտավախություն կա՞, որ այս զորավարժությունները կարող են վերաճել Թուրքիայի մասնակցությամբ ռազմական գործողությունների։

- Ուղիղ սպառնալիք այս պահի դրությամբ մի քիչ դժվար է կանխատեսել։ Այնուամենայնիվ, պատասխանելով հարցին՝ կա՞ սպառնալիք, թե՞ ոչ, պետք է ասեմ՝ սպառնալիք միշտ կա։ Գործնականում տվյալ պարագայում մի քիչ հեռու եմ այդ մտքից, որովհետև, նորից եմ կրկնում՝ սրանք պլանային, սպասված զորավարժություններ էին։ Վերլուծելով թե՛ Նախիջևանի առանձին համազորային բանակի զորավարժություններն առանձին վերցված, թե՛ Թուրքիայի հետ համատեղ արվածները, մշտապես այն տպավորությունն է եղել, որ հենց այդ հատվածում նրանք մշտապես անցկացնում են հիմնականում պաշտպանողական կամ հակահարձակվողական սցենարով զորավարժություններ։ Հարձակվողական սցենարով զորավարժություններ Ադրբեջանը միշտ անցկացնում է, այսպես ասած, մայրցամաքային Ադրբեջանում, այլ ոչ Նախիջևանում։

-Այսինքն, դուք փաստո՞ւմ եք, որ Նախիջևանում մեկնարկած այս զորավարժությունը նույնպես պաշտպանողական և հակահարձակվողական սցենարո՞վ է նախատեսված։

-Նախիջևանում անցկացվող զորավարժությունները մշտապես հենց այդպիսին են եղել, այս մեկի վերաբերյալ՝ մինչև այն չմեկնարկի, հստակ ասել չենք կարող։

Հեղինակ Նվարդ Մանվելյան

Աղբյուր` Փաստինֆո