ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Եթե Ստամբուլյան կոնվենցիան չի անդրադառնում «ընտանիքի կոնցեպտին, ի՞նչ նոր խնդիր է լուծում, այդ ո՞ր օրվանից էր բռնությունը դադարել հանցագործություն լինել. Գեւորգ Դանիելյան 07/12/2019 12:25 | Հարցազրույց
ԵԽ «Կանանց նկատմամբ բռնության և ընտանեկան բռնության կանխարգելման և դրա դեմ պայքարի մասին» կոնվենցիայի վավերցման խնդրի ու կոնվենցիայից բխող ռիսկերի մասին ‹‹Փաստինֆո››-ն զրուցել է ԵՊՀ սահմանադրական իրավունքի ամբիոնի պրոֆեսոր, իրավագիտության դոկտոր Գևորգ Դանիելյանի հետ:
-Պարոն Դանիելյան, մասնագիտական ու հանրային քննարկումների օրակարգում «Կանանց նկատմամբ բռնության և ընտանեկան բռնության կանխարգելման և դրա դեմ պայքարի մասին» կոնվենցիայի (Ստամբուլյան կոնվենցիա) վավերացման հարցն է: Իրավաբանները ահազանգում են, որ այն հակասում է ՀՀ Սահմանադրությանը՝ ընտանիք կազմելու իրավունքի համատեքստում, սակայն որոշ մասնագետներ նշում են, որ Ստամբուլյան կոնվենցիայի եւ ՀՀ Սահմանադրության միջեւ, մասնավորապես ընտանիք հասկացության հետ կապված, հակասություն չկա, որովհետեւ իրականում կոնվենցիան նկատի չունի ընտանիքը, այլ փաստաթուղթը նկատի ունի տնային (domestic) հարաբերությունների շրջանակը, ինչպիսի՞ն է Ձեր մոտեցում այս հարցում։
-Եթե որևէ մեկն իր առջև խնդիր է դրել ամեն գնով պաշտպանության տակ առնելու Ստամբուլյան կոնվենցիան, ապա պետք է մտածի անհամեմատ ավելի լուրջ փաստարկների մասին, եթե, իհարկե, այդպիսիք կարող են լինել, և ձեռնպահ մնա բանավեճի պարզագույն, երբեմն նաև ներքին հակասությամբ ուղեկցվող հնարքներից: Սա չափազանց լուրջ, հեռուն տանող և մի քանի ծալք ընդգրկող փաստաթուղթ է:
Ինչն է հետաքրքիր, քանի դեռ այս կոնվենցիան համալիր քննադատության թիրախում չէր հայտնվել, նույն մասնագետները միաբերան պնդում էին, որ օր առաջ անհրաժեշտ է վավերացնել այն, որպեսզի հավուր պատշաճի պաշտպանության արժանանան սեռական փոքրամասնությունները, իսկ այսօր հանկարծ փոխել են մարտավարությունը և սին հիմնավորումներով փորձում են ապացուցել, որ իբր այն որևէ կերպ չի անդրադառնում «ընտանիքի կոնցեպտին»: Հիմա ես եմ ձեզ ուզում հարց ուղղել՝ բա որ չի անդրադառնում, ի՞նչ նոր խնդիր է լուծում այդ կոնվենցիան, այդ ո՞ր օրվանից էր բռնությունը դադարել հանցագործություն լինել, ինչն իբր այդ միջազգային նորմատիվ ակտի միակ խնդիրն է և, վերջապես, ինչո՞ւ անհանգստացած չեք, որ այն չի անդրադառնում սեռական փոքրամասնությունների իրավունքների պաշտպանությանը նաև ընտանեկան հարաբերություններում:
Չարաչար սխալվում են այդ մասնագետները և փորձում հանրությանը թյուրիմացության մեջ գցել, քանզի կեղծ դատողություններ են նետում հրապարակ ու հընթացս հերքում՝ ձգտելով տպավորություն ստեղծել, թե իբր բարեհաջող հերքում են կոնվենցիայի հակառակորդների փաստարկները:
Նախ, որևէ մեկը չի պնդում, որ այդ կոնվենցիայով տրվել է ընտանիքի նոր բնորոշում, այլ պարզ ու շիտակ ընդգծում ենք, որ այն նույն իրավական հարթության մեջ է դիտարկում ընտանիքի անդամներին և, այսպես կոչված, զուգընկերներին՝ դրանից բխող այլ իրավական հետևանքներով հանդերձ: Այսինքն՝ նույն իրավական հարթությամբ մենք պարտավորված ենք լինելու նրանց թույլ տալ օգտվելու ընտանիք կազմելու իրավունքի բոլոր տարրերից, ընդհուպ՝ երեխաներ որդեգրելը, ինչն էլ հանգեցնելու է ընտանիքի կոնցեպտի արմատական փոփոխությանը:
Իսկ որ այսպիսի ընկալումն ու մեկնաբանությունը տեղ է գտել նաև այդ կոնվենցիայի պաշտոնական ուղեցույցում, անգամ քննարկման նյութ չէ: Հիմա այս համատեքստում ի՞նչ իմաստ ունի նոր պրիմիտիվ հնարքներով փորձել հիմնավորել, թե Սահմանադրության հետ խնդիրներ չկան:
-Որպես հակափաստարկ, նշվում է նաեւ, որ Հայաստանը միջազգային պարտավորություն է ստանձնել եւ, որ Սահմանադրությամբ արգելվում է խտրականության բոլոր ձեւերը, ըստ այդմ էլ խնդրահարույց համարելով եւ Ստամբուլյան կոնվենցիան, կնշանակի՝ նախ հրաժարվել Սահմանադրության 29-րդ հոդվածից ու նաեւ ՄԻ եվրոպական կոնվենցիայից։
-Սա արդեն կատարյալ անտեղյակություն է: Հարգելիներս, եթե խոսում ենք խտրականության արգելքի սկզբունքը շրջանցելու մասին, ապա Ստամբուլյան կոնվենցիան դասական իմաստով հենց այդպիսի շրջանցման վառ օրինակ է: Ինչպե՞ս կարելի է հիշել խտրականության արգելքը, երբ նույն այդ կոնվենցիան բռնությունից պաշտպանելու արտոնություններ է սահմանում զուգընկերների համար: Տարրական հարց է, ինչո՞ւ պետք է համատեղ բնակվող սովորական ընկերները զրկված լինեն կոնվենցիայով նախատեսված արտոնություններից: Այդ ընկերները երաշխավորված պաշտպանության տակ ընկնելու մի միջոց ունեն՝ դառնան զուգընկերներ:
Այսքանից հետո, ինչպե՞ս կարելի է խոսել խտրականության արգելքի իբր թե անտեսման մասին: Սա հիշեցնում է հանրահայտ ասացվածքը՝ «բոլորը հավասար են, իսկ ոմանք՝ ավելի հավասար», այսինքն, որպեսզի օգտվես ընտանիքում բռնության կանխարգելման արտոնյալ լծակներից, դադարեցրու ավանդական ընկերությունը և անցիր զուգընկերոջ փնտրտուքին: Կներեք, բայց այսպիսի հնարքները այլևս պահանջարկ չունեն, մարդիկ, փառք Աստծո, բավականին լուսավորված են և այսպիսի խայծ կուլ չեն տա:
Հավելենք, որ կոնվենցիայի ուղեցույցում, որը բովանդակում է մեկնաբանություններ, այո, հստակ արձանագրված է, որ դրանում տրված չէ ընտանիքի բնորոշումը, բայց և չի էլ բացառում, ավելին՝ պարտավորեցնում է, որպեսզի ազգային օրենսդրությամբ զուգընկերների համար սահմանվեն ընտանիքի անդամների համար նույնական իրավունքներ և բռնությունից պաշտպանվելու նույնական երաշխիքներ: Այ սա է ոմանց մոտ շփոթ առաջացնում, թե բա, իսկ ինչո՞ւ հավասար իրավունքներ չվերապահենք, չէ որ հակառակ պարագայում կխախտվի խտրականության արգելքի սկզբունքը: Իսկ, թե ինչու չի խախտվի, արդեն վերևում անդրադարձա:
Հիմա շարունակենք այս հնարամիտ դատողությամբ դիտարկել այն հարցը, թե ինչպիսի սահմանադրական կարգավիճակ ունեն երեխաները, վերջիններս, ի դեպ, արտոնյալ են այն կտրվածքով, որ իրենց լավագույն շահերը պաշտպանվում են առաջնահերթ: Ընդ որում, սա միջազգային իրավական չափանիշ է: Մեր հնարամիտ ընդդիմախոսները թող փորձեն լուծել նաև այս «բարդ» խնդիրը՝ թե արդյո՞ք, Սահմանադրությունը երեխաներին արտոնություն է վերապահել, շրջանցելով խտրականության արգելքը:
-Նաեւ հղում է արվում Ստամբուլյան կոնվենցիայի մեկնաբանություններին, որտեղ նշվում է, որ Կոնվենցիան չի սահմանում ընտանիք հասկացությունը, այս պարագայում, այդուհանդերձ, ի՞նչ ռիսկեր եք տեսնում ավանդական ընտանիքի ու մեր պատկերացնումների համար։
-Այս հարցին մասամբ անդրադարձա ձեր առաջին հարցադրմանը պատասխանելիս: Ավանդական ընտանիքի պահպանման ռիսկերը չեն տեսնում նրանք, ովքեր պատկերացում չունեն իրավական նորմի մեկնաբանության կանոնների մասին և հրապուրվում են բառերի ու արտահայտությունների՝ բացատրական, բառարանագիտական իմաստը շարադրելով: Իսկ իրավունքի էությունը բացահայտելը այդչափ պարզ խնդիր չէ, և որևէ անձ, անկախ իր պաշտոնական դիրքից իրավասու չէ հավաստիացնելու, որ խնդիրներ չեն ծագի: Ճիշտ հակառակը, խնդիրներ կծագեն այն պահից, երբ կվավերացվի կոնվենցիան: Հիշեք, թեկուզ Սահմանադրության 81-րդ հոդվածը, որի համաձայն մարդու հիմնական իրավունքները և ազատությունները մեկնաբանելիս հարկ է ղեկավարվել վավերացված միջազգային պայմանագրերի հիման վրա գործող մարմինների պրակտիկայով: Ուշադրություն դարձրեք, խոսքը ոչ թե ներպետական մարմինների ու պաշտոնյաների դիրքորոշման, այլ միջազգային մարմինների պրակտիկայի մասին է:
-Եւ, Ձեր կարծիքով, արդյո՞ք այսօր մենք չունենք համապատասխան մեխանիզմներ պայքարելու ընտանեկան բռնության, կանանց նկատմամբ բռնության դեմ եւ նաեւ սեռական կողմնորոշմամբ պայմանավորված բռնության դեմ։
-Կան ներկայացվող պահանջներին համարժեք օրենսդրական ակտեր, կան իրավասու մարմիններ, սակայն բռնությունը կանխարգելելու համար չկան անհրաժեշտ իրավակիրառ պրակտիկա, սոցիալական ծառայություններ և նյութական հատկացումներ: Ապաստարաններ ստեղծելու և այդ ոլորտում նոր, երաշխավորված բիզնես ձևավորելու փոխարեն հարկ էր այդ միջոցներն ուղղել կարիքավոր ընտանիքներին:
Բացի այդ, վիճակագրական տվյալները բնավ չեն խոսում այն մասին, որ մեր երկրում կանանց նկատմամբ կամ սեռական կողմնորոշմամբ պայմանավորված բռնությունների գերանհանգստացնող վիճակ ունենք: Ես պրոֆեսիոնալ իրավագետ եմ, ինձ գոնե չեն կարող էժան հնարքներով, սարսափազդու տեսարաններով հակել արհեստական մտավարժանքների: Անհանգստանալու հիմքեր կան, սակայն պատճառները սոցիալ-տնտեսական են և հարկ է ընդգծել իրավասու մարմինների ակնհայտ վատ աշխատանքը:
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
02/29/2024 15:35 Ադրբեջանցի զինված դիվերսանտը ներխուժել է ՀՀ տարածք ու ձերբակալվելՏեսադարան
05/17/2022 10:49 Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցներըՄամուլ
- 03/16/2024 08:31 Ինչ գնումներ է կատարել Քրիստիննե Գրիգորյանը․ «Հրապարակ»
- 03/16/2024 08:28 Գյուղատնտեսությունը անկում է ապրել. Նիկոլ Փաշինյանը խաբել է. մաս 183. «Ժողովուրդ»
- 03/16/2024 08:25 Փաշինյանին չի հաջողվում ՔՊ-ն դարձնել եվրոպական կուցակցություններից որեւէ մեկի անդամ․ «Հրապարակ»
- 03/16/2024 08:21 Լևոն Քոչարյանը կուսակցություն կբացի՞․ «Հրապարակ»
- 03/16/2024 08:18 Տխուր վիճակագրություն. որ հիվանդություններից են ամենաշատը մահվան դեպքեր գրանցվել. «Ժողովուրդ»
- 03/16/2024 08:14 Միլիարդներ՝ նորաստեղծ ՊՈԱԿ-ի համար․ «Հրապարակ»
- 03/16/2024 08:10 Միրզոյանը չի հաղթահարում վախերը․ «Հրապարակ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
- 03/04/2024 15:56 Ալիևը և իր վարչակազմը ընդմիշտ կմնան վախի մեջ, հայ զինվորականը չի համակերպվելու ունեցած կորուստների հետ․ Դավիթ Տոնոյան
- 02/17/2024 19:12 ԲԴԽ-ի մեսիջը հստակ էր. ցուցումները չկատարող դատավորները կքարկոծվեն հրապարակայնորեն. Նախշքարյան (տեսանյութ)
- 02/13/2024 21:42 Ադրբեջանը խուսափելու է իրական բանակցային գործընթացից. որոշակի հանձնառություններ է ստանձնել՝ Իրանի դեմ կատարելու, որոնք իրականացնելու ցանկություն այս պահին չունի. Ձյունիկ Աղաջանյան
Մեկնաբանություն
- 03/18/2024 18:06 Լինելով թերուս և կիսագրագետ՝ Փաշինյանը դասակարգային ատելություն ունի գրագիտության և կրթության նկատմամբ. Լևոն Զուրաբյան
- 03/18/2024 10:50 Թույլ չեմ տալու քաղաքը այլանդակել. Ավինյանը՝ անօրինական սրճարանների ու շինությունների մասին
- 03/17/2024 15:18 Ալեն Սիմոնյանն ուզում էր դառնալ քաղաքապետ, փոքր տխրել էր, որ չդարձավ. Մարության
- 03/16/2024 19:27 Արդեն 40 օր է առանց քեզ... Փաստորեն դարեր արժեին օրերս ու հիմա ժամ չարժեն․ Գագիկ Գինոսյանի դուստր
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 03/18/2024 22:13 «КамАЗ»-ը վրաերթի է ենթարկել հետիոտնին և բախվել «Hyundai»-ին
- 03/18/2024 12:34 Տիգրանաշենի ոլորանում իրանական բեռնատարը բախվել է երկաթե արգելապատնեշներին և կողաշրջվել
- 03/17/2024 21:35 Ձյունաշող գյուղի մոտակա անտառում այրվել է մոտ 8 հեկտար խոտածածկույթ
- 03/17/2024 17:27 Մարզերում տեղադրված արագաչափերը կոտրած 36-ամյա տղամարդուն բռնել են.shamshyan.com
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 03/18/2024 23:57 Հայտնի մոդելը խոստովանել է, որ գայթակղել է 16 տարին չլրացած դեռահասին․ նրան կարող է ցմահ ազատազրկում սպառնալ
- 03/15/2024 23:24 40-ամյա կույս տղամարդը բացատրել է սեքսով զբաղվելու ցանկության բացակայությունը
- 03/15/2024 17:30 Հայտնի է օրվա ամենադեպրեսիվ ժամը
- 03/15/2024 17:06 Որոնք են որոշ մարդկանց պաթոլոգիկ դավաճանության պատճառները
Հետաքրքիր է իմանալ
- 03/18/2024 18:56 Կինը քաղցկեղի մասին իմացել է շնորհիվ սելֆիի
- 03/17/2024 20:22 Երեխան ծնվել է 10 սանտիմետրանոց պոչով
- 03/11/2024 18:48 Ծովաստղերի էքստրակտում հայտնաբերվել են հակաքաղցկեղային միացություններ
- 03/09/2024 15:23 Խորհուրդներ ուսանողներին, թե ինչպես արդյունավետ և առանց սթրեսի պատրաստվել քննություններին