ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Հիշում են ժառանգները 05/18/2019 15:24 | Հետաքրքիր է իմանալ
Կինոքննադատ, ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ Աննա Երզնկյանի հետ զրուցում ենք իր ընտանիքի, անվանի հայրիկի ու պապիկի մասին։ Կինռեոժիսոր, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ Յուրի Երզնկյանը ծնվել է քաղաքական ականավոր գործիչ Արամայիս Երզնկյանի ընտանիքում: 1940-ականներին փորձաշրջան է անցել Մոսկվայի Վախթանգովի դրամատիկական թատրոնում: 1943 թվականից աշխատել է «Հայֆիլմ» կինոստուդիայում նախ որպես նկարիչ, իսկ հետո՝ ռեժիսոր: Նկարահանել է վավերագրական և խաղարկային ֆիլմեր: Հեղինակել է «Հասցեատիրոջ որոնումները», «Հովազաձորի գերիները», «Առաջին սիրո երգը», «Մեր թաղի ձայները» և մի շարք այլ ֆիլմեր:
Արամայիս Երզնկյանի տունը նման էր փոքր վերնատան
Հայրս ծնվել է Թիփլիսում, մեծացել է ականավոր գրողների, երաժիշտների, նկարիչների շրջապատում: Պապս՝ Արամայիս Երզնկյանն իր տանը հյուրընկալում էր Թումանյանին, Չարենցին, Սարյանին, Իսահակյանին, մեր մյուս մեծերին: Ստեղծվում էր փոքր վերնատան մթնոլորտ, որտեղ էլ Յուրի Երզնկյանը ձևավորվել է որպես անհատականություն: Նա եղել է տան ամենափոքր երեխան ու վայելել ծնողների, եղբոր և քույրերի սերը: Ամեն ինչ լավ կլիներ, եթե պապիս ռեպրեսիայի չենթարկեին: 1936 թվականի նոյեմբերին Արամայիս Երզնկյանին որպես «ազգի դավաճան» ձերբակալեցին: Նույն թվականի մայիսին մահացել էր տատիկս...
«Դավաճաններ»-ի երեխաները դպրոցում դասերը կանգնած պետք է անցկացնեին
Որոշ ժամանակ հայրս ապրում է Թիֆլիսում՝ մեծ քրոջ մոտ: Դժվար օրեր է անցկացրել։ Պատմում էր, որ իրենց տնօրենի պահանջով՝ բռնադատվածների երեխաներն ամբողջ դասի ընթացքում պետք է կանգնած մնային։
Յուրի Երզնկյանն անցել է Ռուբեն Սիմոնովի, Միխայել Ռոմի կինոդպրոցը
Տեղափոխվելով Երևան՝ 16 տարեկանում նա բեմադրական աշխատանքներ է իրականացնում Ռուսական թատրոնում։ Ժամանակ անց մեկնում է Մոսկվա, փորձաշրջան անցնում Վախթանգովի անվան դրամատիկական թատրոնում։ 1943-ից աշխատում է «Հայֆիլմ» կինոստուդիայում։ Պատերազմից հետո՝ կրկին Մոսկվա. Սովորում է Մոսկվայի ռեժիսորական դասընթացում (Ռ. Սիմոնովի արվեստանոց), ավարտում է Մոսկվայի կինոինստիտուտի (ՎԳԻԿ) բարձրագույն ռեժիսորական դասընթացը (Միխայիլ Ռոմի արվեստանոց)։ Աշխատում է նաև կինոռեժիսոր Բորիս Բառնետի հետ, ինչը որոշակի հետք պետք է թողեր հայրիկիս ստողծագործական կյանքում։ 1952 թվականին ավարտում է նաև Երևանի գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտը։
Եթե ռեժիսոր չլիներ, կդառնար կինոքննադատ
Լավ գիտեր կերպարվեստ, գրականություն և երաժշտություն: Միշտ քննադատորեն էր վերաբերվում արվեստին, իր ֆիլմերին: Հաճախ տեսնում ավելին, քան պետք էր: Շատերը կարծում էին, որ եթե նա ռեժիսոր չլիներ, ապա շատ լավ կինոքննադատ կդառնար:
Հնարավորության դեպքում ֆիլմի նկարահանումներն անպայման անցկացնում էր Հաղպատում
Երզնկյանների տոհմը ժամանակին Երզնկայից տեղափոխվել է Հաղպատ, պապս էլ ծնվել է հենց այնտեղ: Հայրիկս շատ էր սիրում Հաղպատը և հետագայում էլ իր սերն ու կապվածությունը փոխանցվեց մեզ: Նա հարմար առիթը ձեռքից բաց չէր թողնում, որպեսզի նկարահանումներ անցկացներ Հաղպատում: Մանուկ ժամանակ մեր ամառային արձակուրդների տասնհինգ օրերը կապված էին Հաղպատի հետ: Այնտեղի օդը, ջուրը մեծ ուժ են տալիս մեզ:
Կինոյում կարևորում էր պատկերը, բայց հասկանում էր, որ առանց գեղարվեստական հիմքի դժվար է ստեղծել գեղարվեստական արժեքավոր գործ
Յուրի Երզնկյանը կինոյում մեծ նշանակություն էր տալիս պատկերին, պատկերային լուծումներին: Սակայն կարևորում էր նաև գրական հիմքը, առանց որի անհնար է ստեղծել բարձրարժեք գործ։ Նրա հիմնական աշխատանքներն էլ հենց գրական երկերի էկրանավորումներն էին: Իմ կարծիքով՝ հայրիկիս ֆիլմերում նկատելի են նաև իր ուսուցիչների մոտեցումները՝ հարստացած երզնկյանական ընկալումներով: Մեծ հարգանք էր վայելում գործընկերների շրջապատում։ Կարող էր մի փոքր դերի համար անգամ հրավիրել խորհրդային ականավոր դերասանի և մերժում չստանալ: 1990-ական թթ., երբ Սովետմիությունը փլուզվեց, ֆիլմեր գրեթե չէին նկարահանվում, և նա հրատարակեց «Կինո» թերթը:
Յուրի Երզնկյանի շնորհիվ Մանկավարժական ինստիտուտը մի նոր շունչ ստացավ
1980-ականներից դասավանդում էր Մանկավարժական ինստիտուտում, հետո դարձավ ամբիոնի վարիչ: Նրա շնորհիվ բուհը նոր շունչ ստացավ, կինոուսումնառությունը բարձրացավ մի նոր մակարդակի: Ստեղծվեց Երզնկյանական կինոդպրոց: Հարություն Խաչատրյանը, Նարինե Մալյանը, հայրիկիս ուսանողներից շատերն այսօր իրենց խոսքն են ասում մեր մշակույթում: Յուրի Երզնկյանի կապերի շնորհիվ ինստիտուտն ունեցավ կինոժապավեն, և ուսանողները հնարավորություն ստացան սև ու սպիտակ ժապավենի վրա նկարահանումներ անել: Հեշտությամբ էր հաղորդակցվում երիտասարդների հետ։ Երբեք չէր սպանում ուսանողի մղումը։
Երբ հայրիկդ Յուրի Երզնկյանն է...
Հայրիկիցս մեզ փոխանցվեց կերպարվեստի ու գրականության հանդեպ սերը։ Երեկոյան միշտ նստում էինք թեյի սեղանի շուրջ, ընտրում որևէ հեղինակի և սկսում փոքրիկ դրվագներ ընթերցել: Մեր տանը հաճախ էին լինում Տիգրան Մանսուրյան, Ռազմիկ Դավոյան, Հրանտ Մաթևոսյան, Վարուժան Վարդանյան, Ռոբերտ Էլիբեկյան, Հենրիկ Մալյան, Ֆրունզե Դովլաթյան։ Ես և եղբայրս մեծացանք արվեստի, կյանքի մասին նրանց խոսակցությունների մթնոլորտում: Հայսր հետաքրքիր զրուցակից էր: Դասընկերներս էլ էին սիրում նրա հետ շփվել: Հաճախ անգամ մեր տուն գալիս էին ոչ թե ինձ տեսնելու, այլ, ինչպես իրենք էին ասում, Յուրիի հետ խոսելու համար:
Ճանապարհը հաղթահրում է նա, ով գնում է այդ ճանապարհով, ոչ թե մնում նույն տեղում
Դեռ մանկուց հայրս առնչվել է դժվարությունների: Հետագայում իրեն հանդիպած ֆինանսական և գաղափարախոսական պատնեշները, որքան էլ ցավոտ լինեին, նա հաղթահարում էր ու հասկանում, որ միշտ պետք է առաջ գնալ: Անշուշտ, շատ էր օգնում ընտանիքը: Նա գալիս էր տուն ու գիտեր, որ այնտեղ ապահով է, ջերմ է. իրեն սիրում են ու հասկանում:
Դրսում եղածը թողնում էր դրսում
70-ական թվականներից մայրիկս և հայրիկս միևնույն ստեղծագործական խմբում էին աշխատում։ Այնտեղ էլ քննարկում էին աշխատանքային հարցերը, թեպետ ֆիլմին նախորդող սցենարի քննարկումներին մենք էլ էինք մասնակցում։ Հայրս միշտ ասում էր. «երբ տուն եմ մտնում, դուռը փակում եմ։ Այն ինչ դրսում է եղել, մնում է այնտեղ: Ես արդեն տանն եմ»:
Յուրի Երզնկյանն իր ֆիլմերում է
Հայրս աշխատում էր տպագրական մեքենայով։ Երբ ամուսնացա ու առանձին էի ապրում, ամեն օր գալիս էի հայրական տուն՝ հայրիկիս տեսնելու, զրուցելու։ Երբ բակ էի մտնում, դեռ հեռվից, նույնիսկ ձմռանը, երբ պատուհաները փակ էին, լսվում էր տպագրական մեքենայի ձայնը։ Մինչև հիմա այն ականջիս մեջ է: Հայրիկը կա մեր մեջ, իր ֆիլմերում և իհարկե իր ուսանողների մեջ:
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
02/29/2024 15:35 Ադրբեջանցի զինված դիվերսանտը ներխուժել է ՀՀ տարածք ու ձերբակալվելՏեսադարան
05/17/2022 10:49 Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցներըՄամուլ
- 03/16/2024 08:31 Ինչ գնումներ է կատարել Քրիստիննե Գրիգորյանը․ «Հրապարակ»
- 03/16/2024 08:28 Գյուղատնտեսությունը անկում է ապրել. Նիկոլ Փաշինյանը խաբել է. մաս 183. «Ժողովուրդ»
- 03/16/2024 08:25 Փաշինյանին չի հաջողվում ՔՊ-ն դարձնել եվրոպական կուցակցություններից որեւէ մեկի անդամ․ «Հրապարակ»
- 03/16/2024 08:21 Լևոն Քոչարյանը կուսակցություն կբացի՞․ «Հրապարակ»
- 03/16/2024 08:18 Տխուր վիճակագրություն. որ հիվանդություններից են ամենաշատը մահվան դեպքեր գրանցվել. «Ժողովուրդ»
- 03/16/2024 08:14 Միլիարդներ՝ նորաստեղծ ՊՈԱԿ-ի համար․ «Հրապարակ»
- 03/16/2024 08:10 Միրզոյանը չի հաղթահարում վախերը․ «Հրապարակ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
- 03/04/2024 15:56 Ալիևը և իր վարչակազմը ընդմիշտ կմնան վախի մեջ, հայ զինվորականը չի համակերպվելու ունեցած կորուստների հետ․ Դավիթ Տոնոյան
- 02/17/2024 19:12 ԲԴԽ-ի մեսիջը հստակ էր. ցուցումները չկատարող դատավորները կքարկոծվեն հրապարակայնորեն. Նախշքարյան (տեսանյութ)
- 02/13/2024 21:42 Ադրբեջանը խուսափելու է իրական բանակցային գործընթացից. որոշակի հանձնառություններ է ստանձնել՝ Իրանի դեմ կատարելու, որոնք իրականացնելու ցանկություն այս պահին չունի. Ձյունիկ Աղաջանյան
Մեկնաբանություն
- 03/18/2024 18:06 Լինելով թերուս և կիսագրագետ՝ Փաշինյանը դասակարգային ատելություն ունի գրագիտության և կրթության նկատմամբ. Լևոն Զուրաբյան
- 03/18/2024 10:50 Թույլ չեմ տալու քաղաքը այլանդակել. Ավինյանը՝ անօրինական սրճարանների ու շինությունների մասին
- 03/17/2024 15:18 Ալեն Սիմոնյանն ուզում էր դառնալ քաղաքապետ, փոքր տխրել էր, որ չդարձավ. Մարության
- 03/16/2024 19:27 Արդեն 40 օր է առանց քեզ... Փաստորեն դարեր արժեին օրերս ու հիմա ժամ չարժեն․ Գագիկ Գինոսյանի դուստր
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 03/18/2024 22:13 «КамАЗ»-ը վրաերթի է ենթարկել հետիոտնին և բախվել «Hyundai»-ին
- 03/18/2024 12:34 Տիգրանաշենի ոլորանում իրանական բեռնատարը բախվել է երկաթե արգելապատնեշներին և կողաշրջվել
- 03/17/2024 21:35 Ձյունաշող գյուղի մոտակա անտառում այրվել է մոտ 8 հեկտար խոտածածկույթ
- 03/17/2024 17:27 Մարզերում տեղադրված արագաչափերը կոտրած 36-ամյա տղամարդուն բռնել են.shamshyan.com
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 03/18/2024 23:57 Հայտնի մոդելը խոստովանել է, որ գայթակղել է 16 տարին չլրացած դեռահասին․ նրան կարող է ցմահ ազատազրկում սպառնալ
- 03/15/2024 23:24 40-ամյա կույս տղամարդը բացատրել է սեքսով զբաղվելու ցանկության բացակայությունը
- 03/15/2024 17:30 Հայտնի է օրվա ամենադեպրեսիվ ժամը
- 03/15/2024 17:06 Որոնք են որոշ մարդկանց պաթոլոգիկ դավաճանության պատճառները
Հետաքրքիր է իմանալ
- 03/18/2024 18:56 Կինը քաղցկեղի մասին իմացել է շնորհիվ սելֆիի
- 03/17/2024 20:22 Երեխան ծնվել է 10 սանտիմետրանոց պոչով
- 03/11/2024 18:48 Ծովաստղերի էքստրակտում հայտնաբերվել են հակաքաղցկեղային միացություններ
- 03/09/2024 15:23 Խորհուրդներ ուսանողներին, թե ինչպես արդյունավետ և առանց սթրեսի պատրաստվել քննություններին