Փաստ ինֆո

ՀՀ սահմանադրական դատարանն այսօր կարճեց «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքի (1997թ. դեկտեմբերի 27-ի ՀՕ-186) 9-րդ հոդվածի 9-րդ կետի «բ» ենթակետի՝ ՀՀ Սահմանադրությանը համապատասխանության հարցը որոշելու վերաբերյալ գործի վարույթը: Գործը Սահմանադրական դատարանում քննվում էր քաղաքացի Արուսյակ Աբրահամյանի անհատական դիմումի հիման վրա:

Ըստ դիմողի, ՀՀ վճռաբեկ դատարանը համարել է, որ վճռաբեկ բողոքի համար պետական տուրքը ենթակա է գանձման` առաջին ատյանի դատարան ներկայացված յուրաքանչյուր հայցապահանջի համար 20 000-ական դրամ հաշվարկով, այսինքն` վիճարկվող նորմի ձևակերպումը նշանակում է, որ վճռաբեկ բողոք բերած անձը պետք է վճարի ոչ թե յուրաքանչյուր վճռաբեկ բողոքի համար 20 000 դրամ, այլ` 20 000-ական ՀՀ դրամ` առաջին ատյանի դատարան ներկայացված յուրաքանչյուր հայցապահանջի հաշվարկով:

Դիմողը գտել է, որ օրենքի վիճարկվող նորմը ձևակերպված չէ բավարար հստակությամբ, քանի որ օրենքի ընթերցումից բավականին բարդ է եզրակացնել, որ պետական տուրքի չափը կախված է լինելու ոչ թե վճռաբեկ բողոքների քանակից, այլ` հայցվորի կողմից առաջին ատյանի դատարան ներկայացված պահանջների քանակից, ինչը, չհամապատասխանելով իրավական որոշակիության սկզբունքին, հակասում է նաև ՀՀ Սահմանադրության 3-րդ հոդվածին:

Ըստ դիմողի, վիճարկվող նորմի անորոշության պատճառով Վճռաբեկ դատարան դիմելու պայմանները` կապված պետական տուրքի հետ, դարձել են անկանխատեսելի, ինչի արդյունքում խաթարվել է դատարանի մատչելիության իրավունքը:

ՍԴ դատական կազմը դիմումը քննության ընդունելիս նշել է, որ մասնավորապես, ՀՀ վճռաբեկ դատարանի որոշումների ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ դրանցում անմիջականորեն վկայակոչված չէ դիմողի կողմից վիճարկվող դրույթը:

Սակայն, քանի որ ՀՀ Սահմանադրության 101-րդ հոդվածի 6-րդ կետի և «Սահմանադրական դատարանի մասին» ՀՀ օրենքի 69-րդ հոդվածի 1-ին մասի իմաստով «օրենքի դրույթի կիրառում» հասկացության սահմանադրաիրավական բովանդակությունը ՀՀ սահմանադրական դատարանը բացահայտել է իր` 2008 թվականի ապրիլի 4-ի ՍԴՈ-747 որոշման մեջ, մասնավորապես, արտահայտելով իրավական դիրքորոշում առ այն, որ «...ՀՀ Սահմանադրության 101-րդ հոդվածի 6-րդ կետի` ...իր նկատմամբ կիրառված օրենքի դրույթի... », … բառակապակցության մեջ «կիրառում» հասկացությունը չի վերաբերում դատական ակտերում օրենքի այս կամ այն դրույթի ցանկացած վկայակոչման: Միայն այն պարագայում դա կարող է դիտարկվել որպես օրենքի դրույթի կիրառում, երբ անձի համար այն առաջացնում է իրավական հետևանքներ:

Բոլոր այն դեպքերում, երբ վկայակոչումն ունի ծանուցողական բնույթ կամ դրա միջոցով դատավարության կողմի ուշադրությունն է հրավիրվում իր գործողությունների օրինականության վրա, հարցի սահմանադրականության բարձրացման տեսանկյունից չի կարող դիտարկվել որպես օրենքի դրույթի կիրառում, և քանի որ ՀՀ սահմանադրական դատարանի պրակտիկայում հանդիպել են նաև այնպիսի իրավիճակներ, երբ դատական ակտերում ուղղակիորեն վկայակոչված չի եղել դիմողի կողմից վիճարկվող դրույթը, սակայն դատական ակտերի ուսումնասիրության արդյունքում ակնհայտ է եղել դիմողի նկատմամբ իրավական հետևանքների առաջացումը դիմողի կողմից վիճարկվող, դատական ակտում անմիջականորեն չվկայակոչված նորմերով, ինչպես խնդրո առարկա գործի պարագայում է, ուստի «օրենքի դրույթի» կիրառում է համարվում նաև այն դեպքը, երբ դատական ակտերում բացակայում է օրենքի դրույթի ցանկացած վկայակոչում, սակայն դատական ակտերի ուսումնասիրությունը վկայում է այն մասին, որ դիմողի համար իրավական հետևանքներ է առաջացրել չվկայակոչված դրույթի փաստացի կիրառումը:

Աղբյուր` Փաստինֆո