Փաստ ինֆո

Օրինական ուժի մեջ է մտել եղբորը կալանքից ազատ արձակելու ու իր մոտ բերելու պահանջով ոստիկանի նկատմամբ բռնություն գործադրելով զենք հափշտակելու, նրան պատանդ վերցնելու ու պահելու վերաբերյալ աղմկահարույց գործով դատավճիռը:

Արագածոտնի մարզի առաջին ատյանի դատարանը հաստատված էր համարել, որ Սևակ Իսպիրյանը՝  ունենալով հրազեն հափշտակելու և այն հետագայում տնօրինելու դիտավորություն, 2014 թվականի հոկտեմբերի 22-ին՝ ժամը 19:50-ի սահմաններում, դանակով և փայտով զինված հարձակում է գործել ՀՀ ոստիկանության Արագածոտնի մարզային վարչության Ապարանի բաժնին կից պահպանության բաժանմունքի պահպանությանը հանձնված Ապարան-Երևան ջրագծի Քուչակ գյուղի վարչական տարածքում տեղակայված պահակետում իր ծառայողական պարտականությունները կատարող  բաժանմունքի ոստիկան, ոստիկանության սերժանտ Վարդան Գևորգյանի նկատմամբ և, նրա կյանքի և առողջության համար վտանգավոր բռնություն գործադրելով, իր մոտ եղած ծալովի դանակը սեղմելով Վ. Գևորգյանի որովայնին, պահանջել է վերջինիս ամրակցված «Մակարով» տեսակի ատրճանակը, սակայն, հանդիպելով Վ. Գևորգյանի դիմադրությանը, քաշքշուկի մեջ է մտել նրա հետ, ձեռքերով հարվածել է նրա գլխին և մարմնի տարբեր մասերին և հափշտակել Վ. Գևորգյանին ամրակցված հիշյալ ատրճանակը:

Բացի այդ, Սևակ Իսպիրյանը տուժողին պատանդ վերցնելու նպատակով իր կողմից հափշտակված հրազենի գործադրմամբ այն ուղղելով նրա վրա, կյանքի և առողջության համար վտանգավոր բռնություն գործադրելով, իր մոտ եղած պարանով կապել է տուժողի ձեռքերը, նրան տեղափոխել է պահակակետ և պառկեցրել հատակին և այդ կերպ պատանդ է վերցրել ու որպես պատանդ պահել, և նրան ազատելու համար օգնության հասած ոստիկան, սերժանտ Ն.Նավասարդյանի միջոցով պայման է ներկայացրել ՀՀ ոստիկանության Ապարանի բաժնի ղեկավարությանը՝ կալանքից ազատել և իր մոտ բերել ՀՀ ՔԿ Արագածոտնի մարզային վարչությունում քննվող քրեական գործով ՀՀ քրեական օրենսգրքի 112-րդ հոդվածի 1-ին մասով (դիտավորությամբ առողջությանը ծանր վնաս պատճառելը) մեղադրյալ, կալանավոր, իր եղբայր Սամվել Իսպիրյանին: Բանակցությունների ընթացքում Սևակ Իսպիրյանը, տեսնելով, որ իր հանցավոր մտադրությունը ձախողվում է և նույն ժամանակ, տեսնելով, որ ոստիկանության աշխատակիցները արդեն իսկ իրեն շրջապատել են և հետագայում մնալով այդտեղ իրեն կվնասազերծեն, տուժողին թողնելով պահակետում, դիմել է փախուստի: Ժամեր անց տարված բացատրական աշխատանքների արդյունքում Ս. Իսպիրյանը հանձնել է իր կողմից հափշտակված  ատրճանակը:

Նախաքննության ընթացքում մեղադրյալը ՀՀ քրեական օրենսգրքի 218-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ և 3-րդ կետերով՝ կյանքի կամ առողջության համար վտանգավոր բռնություն գործադրելով, զենք կամ որպես զենք օգտագործվող առարկաներ գործադրելով պատանդ վերցնելը,  238-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 2-րդ կետով՝ կյանքի կամ առողջության համար վտանգավոր բռնություն գործադրելով  կամ դա գործադրելու սպառնալիքով զենք հափշտակելը,   առաջադրված մեղադրանքում իրեն մեղավոր չի ճանաչել, իսկ դատաքննության ընթացքում մեղավոր է ճանաչել միայն ՀՀ քրեական օրենսգրքի 238-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 2-րդ կետով առաջադրված մեղադրանքում:

Դատարանը՝ վերլուծելով ամբաստանյալի պաշտպանի ճառն, արձանագրել է, որ պաշտպանական կողմն ընդունում ու հիմնավորված է համարում, որ Սևակ Իսպիրյանը 2014 թվականի հոկտեմբերի 22-ին՝ ժամը 19:50-ի սահմաններում գնացել է Արագածոտնի մարզի Քուչակ գյուղի վարչական տարածքում գտնվող և Ապարանի ոստիկանությանը կից պահպանության բաժանմունքի պահպանությանը հանձնված պահակետ, որտեղ իր ծառայողական պարտականություննեը կատարող, սույն գործով տուժող Վ. Գևորգյանից խլել է նրա հաշվեցուցակային  «Մակարով» տեսակի ատրճանակը և Վ. Գևորգյանին, իր մոտ եղած պարանով կապել ձեռքերը և վերջինիս ուղեկցել է պահակակետ: Այնուհետև պահակակետ ներկայացած, սույն գործով վկա Ն. Նավասարդյանից պահանջել է իրենց մոտ կանչել բաժնի ոստիկանության ղեկավարությանը:

Պաշտպանական կողմն ընդունել և հիմնավորված է համարել  նաև այն հանգամանքը, որ երբ որոշ ժամանակ անց ներկայացել են ոստիկանության աշխատակիցները, Սևակ Իսպիրյանը հայտարարել է, որ իր եղբայրը՝ Սամվել Իսպիրյանն անհիմն է կալանավորված, պահանջել է իրեն հարցաքննեն, իսկ Սամվել Իսպիրյանին ազատ արձակեն, քանի որ նա անմեղ է և կապ չունի հանցանքի կատարման հետ:  

Դատարանը փաստել է, որ պաշտպանական ճառի վերլուծությունից պարզ է դարձել, որ պաշտպանը, ըստ էության, հիմնավորված համարելով մեղադրանքի հիմքում դրված փաստական հանգամանքները, իր անհամաձայնությունն է հայտնում ամբաստանյալի արարքին տրված քրեաիրավական գնահատականի հետ: Մասնավորապես, պաշտպանը ճառում հայտնել է, որ Ս. Իսպիրյանի արարքում բացակայում է զենք հափշտակելու դիտավորությունը, իսկ ոստիկանության աշխատակցի նկատմամբ իրականացրած գործողություններն առավելագույնը կարող է որակվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 316-րդ հոդվածով՝ իշխանության ներկայացուցչի նկատմամբ բռնություն գործադրելը:

Միաժամանակ պաշտպանը ճառում հայտնել է, որ «քրեական գործի քննությամբ հիմնավորվել է, որ Ս. Իսպիրյանը կամովին հրաժարվել է Վ. Գևորգյանին պատանդ պահելու և եղբորը Ս. Իսպիրյանին կալանքից ազատելու իր պահանջներից, թույլատրել ոստիկանության աշխատակիցներին ազատել Վ. Գևորգյանին և ատրճանակը ուղղելով իր քունքին հայտնել է, որ եղբայրն անմեղ է և ցանկանում է, որ իրեն հարցաքննեն այն փաստի կապակցությամբ, հակառակ դեպքում ինքնասպան կլինի, այսինքն՝ Ս. Իսպիրյանը հրաժարվել է պատանդ պահելու իր պահանջից, այն է՝ եղբորը՝ Ս. Իսպիրյանին կալանքից ազատելու մասին»:  

Դատարանը  հանգել  է այն եզրակացության, որ հիմնավորված է Սևակ Իսպիրյանին առաջադրված մեղադրանքը, իսկ ի պաշտպանություն նրա բերվող փաստարկները չեն բխում քրեական գործի նյութերից:

Դատարանն արժանահավատորեն, հիմնավոր կասկածից վեր ապացուցողական չափանիշով ապացուցված է համարել ամբաստանյալի արարքում ինչպես տուժողի կյանքի և առողջության համար վտանգավոր բռնություն կիրառելով զենք հափշտակելու, այնպես էլ՝ նույն եղանակով պատանդ վերցնելու և պահելու հանցակազմերը: Նման պայմաններում դատարանն իր անհամաձայնությունն է հայտնում պաշտպանի այն դատողություններին, որ Ս. Իսպիրյանի արարքը առավելագույնը կարող էր որակվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 316-րդ հոդվածով:

Դատարանը, անդրադառնալով ամբաստանյալի կողմից պատանդին ազատ արձակելու և իր պահանջներից կամովին հրաժարվելու վերաբերյալ պաշտպանի պնդումներին, արձանագրել է, որ դրանք ևս անհիմն են և հերքվում են քրեական գործով ձեռք բերված և դատարանում հետազոտված ապացույցներով:

Նախևառաջ դատարանն արձանագրել է, որ պաշտպանը թեև հերքում էր պատանդ վերցնելու հանգամանքը, սակայն իր վերոնշյալ դատողություններով ընդունում է, որ Ս. Իսպիրյանն իրականում տուժող՝ Վ. Գևորգյանին պատանդ է վերցրել, հակառակ դեպքում անհասկանալի է, թե ինչպես կարող է խոսք լինել պատանդին ազատելու և պահանջներից հրաժարվելու մասին:

Դատարանը գտել է, որ ամբաստանյալին մեղսագրված արարքները որակված են ճիշտ և համապատասխանում են ՀՀ քրեական օրենսգրքի 238-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 2-րդ կետի և 218-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ և 3-րդ կետերով նախատեսված հանցագործության հատկանիշներին:

ՀՀ վճռաբեկ դատարանի ձևավորած իրավական դիրքորոշումների լույսի ներքո անդրադառնալով ամբաստանյալ Սևակ Իսպիրյանի նկատմամբ նշանակվող պատժի հարցին՝ դատարանը գտել է, որ թեև ամբաստանյալին մեղսագրվում է ծանր և առանձնապես ծանր հանցագործությունների կատարման փաստը, սակայն նրա նկատմամբ պետք է նշանակել ազատազրկման ձևով պատիժ յուրաքանչյուր արարքի կատարման համար այդ հոդվածով սահմանված պատժի նվազագույն չափով, մասնավորապես՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 218-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ և 3-րդ կետերով՝ վեց տարի ժամկետով ազատազրկում, իսկ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 238-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 2-րդ կետով՝ ութ տարի ժամկետով ազատազրկում և ՀՀ քրեական օրենսգրքի 66-րդ հոդվածի 1-ին և 4-րդ մասերի կիրառմամբ նշանակվող պատիժները մասնակիորեն գումարելու միջոցով վերջնական պատիժ պետք է սահմանել ազատազրկում՝ 9 տարի ժամկետով՝ հաշվի առնելով, որ այն տվյալ դեպքում համաչափ է կատարված կոնկրետ հանցագործությունների բնույթին, վտանգավորության աստիճանին, այն կատարելու հանգամանքներին, հանցավորի անձին, և բավարար է պատժի նպատակների նվաճման տեսանկյունից:

Դատարանի հետևությունները պայմանավորված են ամբաստանյալի պատասխանատվությունը և պատիժը մեղմացնող և անձը բնութագրող հետևյալ հանգամանքներով՝ ամբաստանյալը նախկինում դատապարտված կամ այլ կերպ արատավորված չի եղել, բնութագրվում է դրական, երիտասարդ է, զղջացել է կատարածի համար և տվել է խոստովանական ցուցմունքներ, տառապում է հոգեկան հիվանդությամբ, որպիսի հանգամանքը զրկել է նրան ամբողջությամբ գիտակցելու իր գործողության (անգործության) փաստացի բնույթն ու հասարակական վտանգավորությունը, ինչի հետևանքով ճանաչվել է սահմանափակ մեղսունակ, տուժողը նրա նկատմամբ բողոք և պահանջ չի ներկայացրել:

Առաջին ատյանի դատարանի դատավճռի դեմ վերաքննիչ բողոք էր ներկայացրել պաշտպանական կողմը՝ միջնորդելով բեկանել Արագածոտնի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավճիռը,  Սևակ Իսպիրյանի արարքին տալ ճիշտ որակում և նրա նկատմամբ նշանակված պատիժը պայմանականորեն չկիրառել:

Վերաքննիչ դատարանը գտել է, որ Դատարանի եզրահանգումներն այն մասին, որ ամբաստանյալ Սևակ Իսպիրյանը կատարել է հանցավոր արարքներ` նախատեսված ՀՀ քրեական օրենսգրքի 238-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 2-րդ կետով և 218-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ և 3-րդ կետերով, հիմնավոր են, բխում են ինչպես գործող օրենսդրության պահանջներից, այնպես էլ գործի փաստական հանգամանքներից ու տվյալներից:

Վերաքննիչ դատարանը վերլուծության և գնահատության ենթարկելով քրեական գործով ձեռք բերված` գործի դատաքննության ընթացքում հետազոտված և սույն որոշման մեջ շարադրված ապացույցներն իրենց համակցությամբ, հանգել  է այն հետևության, որ Դատարանն ամբաստանյալ Սևակ Իսպիրյանին` ՀՀ քրեական օրենսգրքի 238-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 2-րդ կետով և 218-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ և 3-րդ կետերով վերագրվող հանցավոր արարքների որակման առումով հիմնավոր հետևության հանգելու համար, անհրաժեշտ և բավարար վերլուծության և գնահատման է ենթարկել գործի լուծման համար անհրաժեշտ բացահայտման ենթակա հանգամանքները, որի արդյունքում ամբաստանյալ Սևակ Իսպիրյանի հանցավոր արարքներին տրվել է ճիշտ քրեաիրավական գնահատական և կիրառվել է քրեական այն օրենքի այն նորմը, որը ենթակա է եղել կիրառման, ուստի սույն քրեական գործի շրջանակներում ամբաստանյալ Սևակ Իսպիրյանին վերագրվող հանցավոր արարքները վերաորակելու կամ նրա նկատմամբ արդարացման դատական ակտ կայացնելու հիմքեր չկան, հետևաբար պաշտպանի վերաքննիչ բողոքն այդ մասով պետք է մերժել:

Միաժամանակ, Վերաքննիչ դատարանն արձանագրել  է, որ վերաքննիչ բողոքում բերված պատճառաբանությունները բավարար չափով փաստարկված չեն, դրանք պաշտպանության կողմի` գործով ձեռք բերված ապացույցների յուրովի մեկնաբանման արդյունք են և ինքնին չեն կարող բավար հիմք հանդիսանալ վիճարկվող դատական ակտը բեկանելու կամ փոփոխելու համար:

Վերաքննիչ դատարանը ՀՀ քրեական օրենսգրքի 70-րդ հոդվածի պահանջների համատեքստում անդրադառնալով ամբաստանյալ Սևակ Իսպիրյանի նկատմամբ ազատազրկման ձևով նշանակված պատիժը պայմանականորեն չկիրառելու հարցին, հանգել  է այն հետևության, որ սույն քրեական գործի շրջանակներում վերջինիս նկատմամբ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 70-րդ հոդվածը կիրառելի չէ, քանի որ Վերաքննիչ դատարանի մոտ չկա համոզվածություն առ այն, որ ամբաստանյալի ուղղվելը հնարավոր է առանց նշանակված պատիժը ռեալ կրելու, ուստի պաշտպանի վերաքննիչ բողոքն այդ առումով նույնպես պետք է մերժել:

Միևնույն ժամանակ, Վերաքննիչ դատարանն արձանագրել է, որ գործը քննելիս և լուծելիս Դատարանի կողմից քրեադատավարական իրավունքի այնպիսի էական խախտումներ, որոնք ազդել կամ կարող էին ազդել սույն գործով ճիշտ որոշում կայացնելու վրա` թույլ չեն տրվել:

Այսպիսով, Վերաքննիչ դատարանը գտել  է, որ սույն գործի շրջանակներում Դատարանի կողմից կայացվել է գործն ըստ էության ճիշտ լուծող դատական ակտ, այն օրինական է, հիմնավորված և պատճառաբանված, ուստի պետք է թողնել օրինական ուժի մեջ:

ՀՀ վճռաբեկ դատարանը մերժել է վարույթ ընդունել պաշտպանական կողմի բողոքը:

Ի դեպ եղբոր գործը, ում կալանքից ազատելու համար արդեն դատապարտյալ Սևակ Իսպիրյանը դիմել էր այդպիսի հանդուգն քայլի, ճիշտ հակառակ հանգուցալուծում է ստացել՝ դատարանի որոշմամբ Սամվել Իսպիրյանի նկատմամբ` ՀՀ քրեական օրենսգրքի 117-րդ հոդվածով (դիտավորությամբ առողջությանը թեթև վնաս պատճառելը) քրեական գործի վարույթը կարճվել է  և նրա նկատմամբ քրեական հետապնդումը դադարեցվել` տուժողի հետ հաշտվելու հիմքով: Սամվել Իսպիրյանի նկատմամբ ընտրված խափանման միջոցը` կալանավորումը, վերացվել է և նա անհապաղ (ութ ամիս կալանքի տակ մնալուց հետո) ազատ է արձակվել կալանքից դատական նիստի դահլիճում:

Նշենք, որ սկզբնապես Սամվել Իսպիրյանին մեղադրանք էր առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 112-րդ հոդվածի 1-ին մասով, սակայն դատական քննության ընթացքում մեղադրողը Սամվել Իսպիրյանին առաջադրված մեղադրանքը մեղմացման առումով փոփոխել և մեղադրանք է առաջադրել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 117-րդ հոդվածով:

Աղբյուր` Փաստինֆո