ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
ԼՂ անկախության հռչակումը մեզ պետական մտածողություն է տվել. Աշոտ Մելքոնյան. Tert.am 09/02/2016 19:31 | Ղարաբաղյան հակամարտություն
Այսօր Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը նշում է անկախության հռչակման 25-րդ տարեդարձը:
Արցախի անկախության պատմության, ձեռքբերումների, տեղեկատվական պայքարի և այլ հարցերի շուրջ Tert.am-ը զրուցել է ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի տնօրեն Աշոտ Մելքոնյանի հետ:
- Պարոն Մելքոնյան, ի՞նչ էր նշանակում հայոց պատմության ու պետականության մեջ ԼՂ-ի անկախության հռչակումը:
-Այն, ինչ տեղի ունեցավ 1991 թվականի սեպտեմբերին 2-ին Լեռնային Ղարաբաղում, աննախադեպ երևույթ էր մեր ժողովրդի պատմության մեջ, որովհետև երկարատև ընդմիջումից հետո վերականգնվում էր հայոց պետականությունն արդեն նորագույն ժամանակաշրջանում՝ 1920-ին այն կորցնելուց հետո:
Հատկանշական էր այն, որ շատ ավելի շուտ, քան Խորհրդային Հայաստանում, Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզի մարզային խորհուրդը և Շահումյանի շրջանային խորհուրդը համատեղ նիստ էին անում և հռչակում էին Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը: Դա ինձ չի զարմացնում, որովհետև զարմանալի զուգադիպությամբ հայոց պետականության վերածնումն առաջին հերթին տեղի է ունեցել հայկական մի քանի տարածքներում, որոնք աչքի են ընկել իրենց պետականամետ ձգտումներով, ինչպես Արցախն է, Սյունիքն է, և այլ տարածքներ: Ճիշտ էին բոլոր այն քաղաքացիները, որ ասում էին՝ Արցախը կազատագրվի Ադրբեջանից այն ժամանակ, երբ ընտրի պետական անկախության ճանապարհը, իսկ Արցախի անկախացումը բարոյահոգաբական առումով փոխեց մեր մտածելակերպը:
-Ի՞նչ է տվել անկախության 25 տարին Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությանը:
- Հայաստանի առաջին հանրապետությանը վիճակված էր 2,5 տարի գոյություն ունենալ, փառք աստծու մեր երկու հայկական պետականությունները գոյություն ունեն քառորդ դար, և ես համոզված եմ, որ այդ երթը շարունակվելու է: Այսօր տոնական օր է, և դժվարություններից չպիտի խոսենք, համահայկական մակարդակով պատրաստ պիտի լինենք բոլոր սպառնալիքներին ընդդիմանալու: Արդեն սա մարտահրավեր չէ, այլ սպառնալիք, որ մշտապես կախված է մեր մտքին: Որպես ազգ և պետականություն, մենք պետք է հասկանանք, որ այն ինչ որ մեզ տվել է սեպտեմբերի 2-ը, կամ 21-ը ՀՀ-ին, անկախ մտածելու անկախ այս հողի վրա ապրելու իրողությունը պետք է փայփայենք, դա ամենամեծ գանձն է: Անկախությունը մեզ տվել է պետական մտածողություն:
- Ինչ հանգամանքների բերումով էր և քաղաքական ի՞նչ գործողություններ ստիպեցին, որ 1991-ին ԼՂ-ն առանձին հռչակեց իր անկախությունը, Հայաստանն՝ առանձին:
- Սա դիվանագիտական ճարպիկ խաղ էր, մեր շարժումն 1988-ին սկսվել էր Արցախի և Խորհրդային Հայաստանի միացման լոզունգներով: Հանկարծ 1991-ին, գնաց անկախության ճանապարհով, որովհետև Ադրբեջանի՝ Խորհրդային Միության կազմից դուրս գալուց հետո այդ իրավունքը վերապահված էր նաև Արցախի հայությանը, որովհետև 1921 թվականի հուլիսի 5-ի այդ չարաբաստիկ որոշումը Արցախն Ադրբեջանին միացնելու վերաբերյալ, մի փոքրիկ դրական կետ էր պարունակում՝ ազգային պետականության կազմավորումը: Պետություններն անկախացան, բայց այստեղ էլ խախտվեց դեկտեմբերի 1-ի հայտնի որոշումը Լեռնային Ղարաբաղի՝ Հայաստանին միանալու վերաբերյալ: Հակասությունն այստեղ էր իրավական առումով, որ մենք 1988-ի հունիսի 15-ին Գերագույն խորհրդի մակարդակով այդ օրը որոշում կայացրիք, որ ԼՂԻՄ-ի ինքնավար մարզի մարզային խորհրդի 20-րդ նստաշրջանի դիմումը մեզ համար ընդունելի է Ադրբեջանի տարածքից դուրս գալու և Հայաստանին միանալու, սակայն երկու օր անց Ադրբեջանը մերժեց այն, վկայակոչելով սահմանադրության 78-րդ կետը, որի համաձայն տարածքը չի կարող փոխվել առանց գերագույն խորհրդի համաձայնության:
Նույնը հաստատեց 1988-ի հուլիսի 18-ի ԽՍՀՄ գերագույն խորհրդի նախագահության նիստը, չնայած մինչ օրս չեղյալ չի հայտարարվել դեկտեմբերի 1-ի որոշումը, չեղյալ չի հայտարարել, բայց այն սառեցրինք և նախընտրությունը տվեցինք սեպտեմբերի 2-ի անկախության հռչակմանը հետևելով միջազգային իրավունքին:
Բայց ես կարծում եմ, որ հիմա ճիշտ ժամանակն է, որ երբ Ադրբեջանի ագրեսիան ավելանալու է օր օրի, մենք պետք է փակագծերը բացենք մինչև վերջ ԼՂՀ-ն Հայաստանի միացնելու վերաբերյալ 1988-ի դեկտեմբերի 1-ի որոշմամբ:
-Արդյո՞ք դիվանագիտական հնարքի շարունակությունն էր այն, որ ԼՂՀ-ն բանակցային սեղանի շուրջ չէ, և պատմականորեն ինչի՞ց դասեր չենք քաղել:
-Ադրբեջանը շատ լավ հասկանում է, որ ԼՂՀ-ի հետ որևէ բանակցային գործընթացի իրականացում ուղակիորեն կնշանակի Արցախի ճանաչում, մի բան, որ նա արել է 1994-ի մայիս 12-16-ին, երբ Բիշքեկում, Մոսկվայում կնքվում էին զինադադարները, որովհետև այլընտրանք չունեին, և Ադրբեջանն էր մեզ աղերսել զինադադար և մենք սխալմամբ կնքեցինք այդ զինադադարը և արդյունքը եղավ այն, որ այսօր ցավալիորեն Ադրբեջանն է սկսել թելադրել պայմաններ:1994-ին հոր աղերսներից հետո հիմա (Հեյդար Ալիևի – Tert.am) որդին հոխորտում է:
-Փաստորեն, մենք նախկինում առավել նպաստավոր դիրքերում էինք 90-ականներին:
- Այո, հասարակությունը շատ ավելի համախմբված էր, արտագաղթը մեզ խիստ թուլացրեց, դեմոգրաֆիական խնդիրներ ունեցանք, և այս պայմաներում Ադրբեջանն իր նավթադոլարներն օգտագործելով փորձեց ռազմական առումով գերակշռություն ստեղծել, հիմա էլ դիվանագիտական ճակատում է փորձում է լեզու գտնել նաև Ռուսաստանի հետ:
Ես կարծում եմ, որ ինչպես 90-ականներին անելանելի թվացող վիճակում հարցը լուծեց հայ զինվորը, այնպես էլ այսօր լուծելու է հայ զինվորը, հայ բանակը: Այսօր, առավել քան երբևէ, հայ հասարակությանը պետք է միասնություն:
Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ սկզբնաղբյուր-կայքում
Լուսանկարը՝ Armenpress-ի
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
04/12/2024 15:02 Մտանք ակումբ, Մովսիսյանն ու Ամիրխանյանը ծեծված ջարդված էին,միլպետը ադրբեջանցիների վայրագության մասինՏեսադարան
05/17/2022 10:49 Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցներըՄամուլ
- 05/18/2024 08:18 Մարզպետն ասել է՝ պատ կդնենք․ «Հրապարակ»
- 05/18/2024 08:12 Փաշինյանը անտրամադիր ու հյուծված տեսք է ունեցել․ «Հրապարակ»
- 05/18/2024 08:08 Ով է իրականացնում ցուցարարներին ցրելու, ծեծելու ինստրուկտաժը․ «Հրապարակ»
- 05/18/2024 08:05 Ինչ են առաջարկում քաղաքական ուժերը Սրբազանին․ «Հրապարակ»
- 05/18/2024 08:03 ՔՊ-ն գնում է ԵՄ` ռուսական զորքերով․ ստորաբաժանումները կշարունակեն մնալ ՀՀ-Իրան և ՀՀ-Թուրքիա սահմաններին. «Ժողովուրդ»
- 05/18/2024 07:53 Փորձում են «այլընտրանքներ» գտնել ու մոբիլիզացնել սատելիտներին. «Փաստ»
- 05/18/2024 07:48 Հայտնի է ԱԺ պատգամավոր Հայկ Սարգսյանի ընտանիքին պատկանող խանութի պայթյունի գործով կասկածյալի անունը. «Ժողովուրդ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 05/18/2024 16:39 Սահմանադրությունը փոփոխելու անհրաժեշտություն չկա. Գեւորգ Դանիելյանը՝ Բագրատ Սրբազանի թեկնածության առաջադրման մասին
- 05/01/2024 20:31 Փաշինյանն ապամոնտաժում է Հայաստանը՝ հօգուտ Ադրբեջանի. Արմինե Ադիբեկյան
- 04/22/2024 20:39 Ինչ իմանամ ինչի են ականազերծում, երևի ժողովուրդ շատ է հավաքվել՝ ականազերծում են, որ չգնան թփուտների մեջ թեթևանալու ու պայթեն... Կոռնիձորի Արո
- 04/01/2024 20:09 Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրություններն այդ երկրի ներքաղաքական կյանքի կարևոր ջրբաժանն է, Էրդողանի ժառանգներն են կրելու պայքարի դժվարությունները. Մելքոնյան
Մեկնաբանություն
- 05/19/2024 19:22 Նպատակն է անկայունացնել Իրանն ու հետևաբար` ողջ Մերձավոր Արևելքը. Գեղամյան
- 05/18/2024 13:22 24News-ի լրագրողը ճանաչվել է տուժող
- 05/18/2024 11:22 Տուգանային հրապարակում «կալանավորված» մեքենաները սկսել են ազատ արձակել. Մելիքյան
- 05/18/2024 10:49 ԱԺ նախագահը հանդիպում է Տիխանովսկայայի հետ, նշանակում է, որ չի ճանաչում Լուկաշենկոյին որպես օրինական նախագահ, իսկ Բածկան մուռ պահող մարդ է. քաղաքագետ
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 05/19/2024 22:02 «Էրեբունի» ԲԿ տանող ճանապարհին բախվել են ավտոմեքենաներ․ կան տուժածներ
- 05/19/2024 18:35 «Mercedes»-ը վրաերթի է ենթարկել հետիոտնի. վերջինը տեղափոխվել է հիվանդանոց. shamshyan.com
- 05/19/2024 16:21 Թալինի հիվանդանոցի ծննդատանը 29-ամյա կին է մահացել, իրավիճակը լարված է. shamshyan.com
- 05/19/2024 12:19 Մանուկ Աբեղյանի անվան դպրոցի մոտ մի խումբ ցուցարարների և դպրոցի աշակերտների միջև ծեծկռտուք է տեղի ունեցել. shamshyan.com
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Հետաքրքիր է իմանալ
- 05/17/2024 18:31 Արեգակի ակտիվության պատճառով Երկրի վրա կարող են ավելանալ ուժգին փոթորիկները՝ զգուշացնում են մասնագետները
- 05/10/2024 16:29 Արեգակի վրա ուժեղ բռնկում է եղել. առաջիկա օրերին մագնիսական փոթորիկներ են սպասվում
- 05/01/2024 18:31 Ինչպես կարող է քնելուց առաջ սոցցանցերում շրջելու սովորությունը կործանել հարաբերությունները
- 04/26/2024 18:54 Առաջին անգամ ստեղծել են մկան և առնետի հիբրիդային ուղեղ