Փաստ ինֆո

«Ով ի վիճակի էր կռվել, կարողանում էր զենք բռնել, դիրքերում էր։ Ես էլ էի դիրքում, բայց ադրբեջանցիների հարձակումից մի քիչ առաջ ինձ արդեն իջեցրել էին, որ տեր կանգնեմ բնակիչներին։ Մեր երեխեքը, կանայք գյուղում էին, պիտի ամեն ինչ անեինք, որ հանկարծ թշնամու զինվորները չմտնեն գյուղ։ Մինչև կրակի դադարեցումը՝ ամսի 20-ը, ոչ մեկը գյուղից դուրս չի եկել։ Երկու ապաստարան ունենք, մեկը 1990-ականներից, մեկն էլ 44-օրյայի ժամանակ էինք սարքել, կանանց ու երեխաներին էդտեղ տեղավորել էինք, մենք բարձրացել դիրքեր»-«Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում հիշում է օկուպացված Արցախի Մարտակերտի շրջանի Գառնաքար գյուղի ղեկավար Էրիկ Մարտիրոսյանը։

Գառնաքարի երկու կողմերում՝ գյուղի վերևում ու ներքևում, ադրբեջանցիները 2020թ․ դիրքավորվել էին։ 2023թ․ սեպտեմբերի 19-ին, երբ Արցախի հետ շփման գծի ողջ երկայնքով հարձակում են սկսում, թիրախավորում են նաև գյուղից դուրս եկող հիմնական ճանապարհը։

Կրակի դադարեցումից հետո, երբ պարզ է դառնում իրավիճակի լրջությունը ու որոշվում տարհանել բնակիչներին, ադրբեջանցիները թիրախավորում են տարհանվող ժողովրդին՝ ակտիվացնելով ճանապարհի ռմբակոծությումը, որով գյուղացիները դուրս էին գալիս։ Բարեբախտաբար, մարդկային կորուստներից հաջողվում է խուսափել։

Համայնքի կանանց ու երեխաներին մի քանի մեքենաներով տարհանել են Իվանյան, որից հետո գյուղում մնացած տղամարդիկ նորից բարձրացել դիրքեր։ Ամսի 26-ի երեկոյան արդեն, երբ ՊԲ-ն արդեն լրիվությամբ զինաթափված էր, աշխարհազորը՝ նույնպես, գյուղում մնացել էին միայն տղամարդիկ, ադրբեջանցիները փակել են ճանապարհը։

«Ճանապարհը որ փակում են, ստիպված անտառներով ենք դուրս գալիս։ Էլ ոչ մի բան՝ անգամ մեկ մեքենա, չենք կարողացել հանել։ Ահագին էլ գյուղատնտեսական տեխնիկա ունեինք գյուղում։ Երևի անօդաչուներով տեսել էին, փակել են, որ չհանենք։ Ամեն ինչ թողել ու ոտքով անտառների միջով հասել ենք Սեյդիշեն, էնտեղից էլ Ստեփանակերտ։ Ստեփանակերտ որ հասնում ենք, այսինքն՝ ամսի 27-ին, արդեն շատերը Հակարին անցած են լինում։ Գյուղից ով մնացած է լինում, բենզին եմ գտնում էստեղից-էնտեղից, 15 մեքենայով դուրս ենք գալիս․․․․»,-պատմում է հայրենի Արցախից բռնի տեղահանված Մարտիրոսյանը։

Ամսի 19-ին զոհ է ունենում Գառնաքարը։ Պայմանագրային զինծառայող Նորայր Մանգասարյանը, որ նոր էր ամուսնացել ու առաջնեկին էր սպասում, թշնամու հետ անհավասար մարտում զոհվում է։
Գառնաքարցիներն Արցախի կորստի հետ չեն համակերպվում։ Գյուղապետն ասում է՝ ո՞ւմ մտքով կանցներ, թե Արցախը կարող է կորցնենք ու դռնեդուռ ընկնենք․․․

Հիմա Սյունիքից մինչև Շիրակ սփռվել են գառնաքարցիները․ երկու ընտանիք էլ, ապրուստի միջոց չգտնելով, արտագաղթել է։ Աշխատանքի խնդիրը օրեցօր լրջանում է։ Ադրբեջանական օկուպացիայի տակ հայտնված գյուղի ղեկավարն ասում է՝ ոչ ոք չգիտի, թե ինչ է լինելու վաղը, աշխատանք չեն գտնում մարդիկ, էսպես էլ առանց աշխատանքի ապրել չի լինի։ Վերջին հույսը գարունն է․ սպասում են բացվի, որ տեսնեն՝ հող կարո՞ղ են գոնե մշակել, որ իրենց ընտանիքները պահեն։ Գառնաքարի բնակիչները գերաանցապես գյուղերում են վերաբնակվել։

Գյուղապետն ասում է՝ մենք հողի մարդիկ ենք, քաղաքում ապրել չենք կարող։
«Հույսներս չենք կորցնում, որ հետ ենք գնալու ու չենք էլ կորցնելու։ Ամեն օր, ամեն գիշեր մեր հողում ենք, մեր տներում․ էդ հիշողություններով ու հույսով ենք ապրում»,-հառաչում է բռնի տեղահանված արցախցին։

Աղբյուր` Փաստինֆո