Փաստ ինֆո

Այս պահին, բնականաբար, տեսանելի չէ Արցախը ՄԱԿ-ի կառավարմանը փոխանցելու հնարավորություն, բայց դա չի նշանակում, որ ապագայում ևս դա բացառվում է։ Մենք բոլորս պետք է նմանատիպ աշխատանք կատարենք, որ Արցախում ադրբեջանական տիրապետություն չլինի։

Այս մասին «Փաստինֆոյի» հետ զրույցում ասաց Արցախի Հանրապետության նախկին պետնախարար Արտակ Բեգլարյանը՝ անդրադառնալով Արցախի քաղաքական, հասարակական կազմակերպությունների հայտարարությանը առ այն, որ բացառում են արցախահայության վերադարձը Ադրբեջանի իրավազորության ներքո գտնվող Արցախը, փոխարենը իրենց պատկերացմամբ Արցախը պետք է փոխանցվի ՄԱԿ-ի կառավարմանը։

«Միգուցե, դա երկարաժամկետ ու ռազմավարական նպատակ պետք է ձևակերպվի, բայց շատ հստակ է, որ ադրբեջանական ցեղասպանական, բռնապետական իշխանության ներքո Արցախի ժողովուրդը չի կարող գոյություն ունենալ, գոյատևել, որովհետև ցեղասպանական քաղաքականությունը շատ հստակ է։ Պատմությունը շատ հստակ է, ապագան ևս, սա նշանակում է, որ միջազգայի պրակտիկայից ելնելով՝ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը խաղաղապահների հարց պետք է լուծի և նաև ՄԱԿ-ի ադմինիստրացիայի հարց լուծի՝ ինչպես դա Կոսովոյում էր արվել։

Մյուս կողմից, ես գիտակցում եմ, որ այս պահին միջազգային իրավակարգը, աշխարհակարգը որևէ իրատեսական հնարավորություն չի տալիս, ինչը չի բացառում, որ մի օր կարող է այդ հնարավորությունը լինել»,- նշել է Բեգլարյանը։

Անդրադառնալով ադրբեջանական պահանջին՝ խաղաղության պայմանագրում ամրագրել հետագայում ռեւանշը բացառող պայմանները՝ Բեգլարյանն ասաց, որ Ադրբեջանը 2020 թ-ից հետո էլ էր խոսում ռևանշի բացառաման մասին։ «Իրենք հիմա ամեն ինչ պետք է անեն, որպեսզի հայերը որևէ ռևանշ չանեն, բայց հենց այդ պահանջով ընդունում են, որ դրանով օկուպացնում են մեր հայրենիքը և ռևանշի լեգիտիմ պատճառ են ստեղծում, հիմք են ստեղծում»։

Նա նաև ընդգծեց, որ պետք է հասկանալ, թե ինչ նկատի ունեն Ալիևը և ՀՀ իշխանությունները, որոնք խոսում են այդ ռևանշի բացառման մասին։ Բեգլարյանի դիտարկմամբ՝ պարտադիր չէ, որ դա լինի հենց ռազմական ճանապարհով, կարող է աշխատել նաև քաղաքական և իրավական գործիքակազմը։

«Բայց մյուս կողմից՝ Ադրբեջանի իշխանությունները հասկանում են, որ այս ցեղասպանության համար վաղ թե ուշ պատասխանատվության են ենթարկվելու, դժվարանում եմ ասել, թե ինչ պատասխանատվության և ում կողմից, բայց այդ պատասխանատվությունը վստահաբար լինելու է թե անհատական, թե պետական մակարդակում։ Ալիևն ավելի շատ ցանկանում է երաշխավորել ինքն իրեն և իր ռեժինմին՝ նմանատիպ պատասխանատվության մենախիզմներից։

Իսկ ՀՀ -ն բնականաբար կարող է ինչ-որ երաշխիքներ տալ, որ ուժի կիրառում չի լինելու, Ադրբեջանն էլ պետք է երաշխիքներ տա, որ ՀՀ-ի հանդեպ ուժի կիրառում չի լինելու, բայց դա չի նշանակում, որ մենք մեր իրավունքներից ևս պետք է հրաժարվենք»,- ավելացրեց Արցախի նախկին պետնախարարը։

Բեգլարյանի դիտարկմամբ՝ որպես Արցախի բնակիչների իրավունքները պաշտպանող գլխավոր սուբյեկտը՝ ՀՀ-ն, պետք է այդ համաձայնագրով ամեն ինչ անի, որ մեր իրավունքների պաշտպանության, այդ թվում՝ Արցախ մեր հավաքական վերադարձի իրավունքի պաշտպանության և իրագործման էջը չփակվի, այլ լրացուցիչ իրավական և քաղաքական հիմքեր ստեղծվեն դրա համար, որպեսզի մենք կարողանանք մեր իրավունքների պաշտպանության հարցը բարձրացնել, այդ թվում՝ ՀՀ պետական մարմինների միջոցով՝ միջազգային հարթակներում։ «Սա սկզբունքային հարց է և ես չեմ պատկերացնում, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև որևէ համաձայնագիր կարող է կնքվել՝ առանց այս հարցերը հասցեագրելու, առավել ևս ամբողջական ցեղասպանությունից հետո, որը նշանակում է, որ սա ամենասկզբունքային հարցն է, չի կարող այդ ցեղասպանությունը մոռացվել, մարսվել, մենք մեր հայրենքի հանդեպ իրավունքներ ունենք և մենք պետք է վերադառնանք մեր հայրենք՝ այնտեղ արժանապատիվ կերպով ապրելու»։

Նա նաև նշեց, որ ՀՀ կառավարությունը շատ վտանգավոր քաղաքականություն է վարում և իշխանության տարբեր ներկայացուցիչներ վտանգավոր հայտարություններ են անում Արցախի մասով, որոնք ակնհայտորեն այն կոնտեքստն ունեն, որ իրենք ցանկանում են Արցախի էջը փակել, և փակել այն առումով, որ գուցե նաև համաձայնագրի մեջ արցախցիների իրավունքների մասին ընդհանրապես չխոսվի։

«Քաղաքական պայմաններ չեն դրվում ոչ միայն Ադրբեջանի, այլև միջազգային հանրության տարբեր ներկայացուցիչների և գործընկերների առջև։ Փոխարենը ՀՀ իշխանությունների կողմից հարցը իջեցված է անհատական հումանիտար հարցերի և իրավունքների մակարդակի։ Այսինքն, մենք որպես ժողովուրդ ենք թիրախավորվել, ցեղասպանվել ու առաջին հերթին մեր հավաքական քաղաքական իրավունքներն են խախտվել, դա մեր ինքնորոշման իրավունքն է պետություն ունենալու, ինքնակառավարման իրավունքը և բազմաթիվ այլ իրավունքներ։ Այս տեսանկյունից՝ սկզբունքային հարց է, որ ՀՀ իշխանությունները մեզ վերաբերվեն որպես ժողովուրդ և հնարավորինս աջակցեն, որ մենք մեր հավաքական իրավունքները կարողանանք պաշտպանենլ։ Մինչդեռ, մենք տեսնում ենք, որ հակառակ միտումը կա, որ մենք հավաքական իրավունքներ չունենք, և որ մեր իրավունքներն և շահերին փաստացի ակնհայտ է, որ ՀՀ իշխանությունները չեն ցանկանում տեր կանգնել»,- եզրափակել է Արտակ Բեգլարյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո