Փաստ ինֆո

Չեմ կարծում, թե մոտ ապագայում կարող է բացվել հայ-թուրքական սահմանը։ Սահմանի բացման դիմաց հարաբերությունների զարգացման գործընթաց ծավալելը ճիշտ մոտեցում չէ՝ մանավանդ այն դեպքում, երբ Թուրքիան որպես նախապայման է առաջադրել Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև «խաղաղության պայմանագրի» կնքումը ու, այսպես կոչված, Զանգեզուրով միջանցքի տրամադրումը։ Այդ մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց թուրքագետ Հակոբ Չաքրյանը։

«Եթե Թուրքիան անկեղծ լիներ Հայաստանի հետ հարաբերությունների հաստատման հարցւմ, ապա դիվանագիտական հարաբերություններ կհաստատեր առանց նախապայմանների։ Որոշակի հարցեր կան․

Օրինակ, Իբլիդում կա 5 կմ-ոց միջացք, որի հյուսիսային հատվածում պարեկություն են անում թուրքերը, հարավային հատվածում՝ ռուսները։ Այսինքն՝ միջանցքը Սիրիայի տարածքում է, բայց սիրիացի զինվորականները չկան այնտեղ, որևէ իրավասություն չունեն։ Ի՞նչ գիտենք, թե սահմանները բացվելու դեպքում մեր սահմանային հսկողությունն ովքեր են իրականացնելու»,-ասում է թուրքագետը։

Ուշադրություն հրավիրելով Թուրքիայի՝ տարածաշրջանային գերտերություն դառնալու նկրտումների վրա՝ մեր զրուցակիցը հավանական է համարում այն, որ Թուրքիան հայկական պետություն ներթափանցելու հնարավորությունը կօգտագործի՝ իր նպատակներին ավելի շուտ հասնելու համար։

«Մինչև հիմա Թուրքիան դիվանագիտական չի հաստատել մեր երկրի հետ, որպեսզի առիթի դեպքում հարձակվի Հայաստանի վրա։ Ակնհայտ է, որ հարձակվել մի երկրի վրա, որի հետ չունես դիվանագիտական հարաբերություններ, ավելի հեշտ է, քան հակառակը։ Մյուս կողմից, եթե Թուրքիան ներթափանցի մեր տնտեսության մեջ, ահագին պրոբլեմների առաջ կկանգնենք։ Բնականաբար, սկսելու է գործարաններ սարքել, տարածքներ գնել, ինչպես Վրաստանում է արել, ու արդյունքում մեծանալու է այդ երկրի ազդեցությունը մեր տնտեսության վրա, ինչն էլ հավանական է, որ մեծացնելու է նաև քաղաքական դաշտի վրա ազդելու հավանականությունը»,-նկատում է Չաքրյանը։

Անդրադառնալով երկրաշարժի հետևանքները վերացնելու հնարավոր ժամկետների մասին Էրդողանի հայտարարությանը՝ թուրքագետը հիշեցնում է 2021թ․ Էլյազգում տեղի ունեցած երկրաշարժը, որին զոհ է գանցել մոտ հինգ տասնյակ մարդ, հետևանքները մինչև հիմա վերացված չեն։

«Փլատակների տակ դեռ, թուրք երկրաբաններից  մեկի գնահատմամբ, առնվազն 90-100 000 դիակ կա։ Աղետի գոտում 3․5 մլն մարդ էր ապրում, ներկա պահին 2,2 մլն-ը լքել են այդ բնակավայրերը։ Հիմա այնտեղ առաջնահերթը այդ տարածքներից մարդկանց արտահոսքը կանխելն է։ Հասկանալի է, որ գնացողների մի զգալի մաս հետ չի գալու անգամ այն ժամանակ, երբ վերականգնվի գոտին։ Այդ քաղաքները հիմա ուրվական-քաղաքներ են դարձել»,-ասում է թուրքագետը։

Չաքրյանի խոսքով՝ Էրդողանն ընդհանրապես աղետից տուժած իր քաղաքացիների մասին չի մտածում, կենտրոնացած է բացառապես իշխանությունը պահելու վրա և այդ նպատակին է ծառայեցնում նաև աշխարհի տասնյակ երկրներից ուղարկված հումանիտար օգնությունը։

«Արտասահմանից ուղարկված հումանիտար օգնության վրա կպցնում են Էդողանի կուսակցության անունը, նոր բաժանում կարիքավորերին։ Ահագին օգնություն էլ չի բաժանվել։ Ըստ երևույթին, պահում են, որ ընտրություններին ընդառաջ բաժանեն՝ որպես ընտրակաշառք։ Քահրամանմարաշում մինչև -20 աստիճան ջերմաստիճանի պայմաններում մարդիկ բաց երկնքի տակ են գիշերում, անգամ ջուր չեն հասցնում այդ մարդկանց»,-նշում է Չաքրյանն ու ևս մեկ անգամ վերահաստատում, որ Էրդողանին մարդկային կյանքերը չեն հուզում ու չեն էլ հուզել երբևէ։

Աղբյուր` Փաստինֆո