Փաստ ինֆո

ԳՇ պետ Օնիկ Գասպարյանն իրազեկ էր իրավիճակին, տիրապետում էր տեղեկատվության փակ աղբյուրներին և իր գնահատականն ամենայն հավանականությամբ համապատասխանում էր իրողություններին։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց ռազմական փորձագետ Հայկ Նահապետյանը՝ անդրադառնալով Օնիկ Գասպարյանը հայտարարությանը, որում նշում է, որ դեռեւս հունիսի 12-ին վարչապետին ներկայացրել է ռազմաքաղաքական իրավիճակը առ այն,որ մեր հակառակորդն այլևս միայն Ադրբեջանը չէ, այլ նաեւ Թուրքիան։

Հարցին՝ արդյոք ԳՇ պետի՝ հունիսի 12-ին ներկայացրած վերլուծությունից հետո երկիրը պատրաստվե՞լ է պատերազմի և որքանով էին արդյունավետ այդ քայլերը, Հայկ Նահապետյանը նկատեց՝ կյանքը ցույց տվեց, որ արդյունավետ չեն, քանի որ պարտություն կրեցինք. «Կարծում եմ՝ այդ զեկույցից հետո պատրաստություն եղել է, և անվտանգության խորհրդում այդ հարցը քննարկվել է, բայց արդյունավետությունը բավական ցածր էր, կամ ժամանակն էր քիչ՝ պատրստվելու այն ծավալով, որով կկարողանայինք դիմագրավել այդ ագրեսիային»,-նշեց ռազմական փորձագետը։

Ինչ վերաբերում է այն հանգամանքին, որ Օնիկ Գասպարյանը պատերազմի չորրորդ օրն անվտանգության խորհրդի նիստի ժամանակ ասել է անհրաժեշտ է միջոցներ ձեռնարկել պատերազմը կանգնեցնելու համար, ապա Հայկ Նահապետյանը կարծում է, որ ԳՇ պետը գնահատել է՝ ռեսուրսային առումով Ադրբեջանը շատ ավելին ունի և՛ զինծառայողների, և՛ տեխնիկայի առումով. «Այսինքն այն, ինչ գնաց այս 44 օրվա ընթացքում իրականում ճեղքումը չեղավ և նրանք ռեսուրսով կարողացան ճնշել։ Ադրբեջանն ուներ ստրատեգիական առավելություն և ցավոք սրտի սկզբի 15 օրն այդ զենքերը չեզոքացնող չունեցանք։ Սա է իրողությունը և Օնիկ Գասպարյանն ասել է, որ եթե գնա ռեսուրսային առումով կռիվ, Ադրբեջանն ունի ռեսուրս և շատ ավելի լավ է պատրաստված, քան մենք»,-ասաց փորձագետը՝ հավելելով, որ իրադարձությունները ցույց տվեցին՝ Օնիկ Գասպարյանն այդ առումով ճիշտ է։

Հարցին՝ ինչու շուտ չկանգնեցվեց պատերազմն այդ դեպքում՝ հաշվի առնելով նաև խոսակցություններն այն մասին, որ նախքան այս փաստաթուղթը գոյություն են ունեցել մի քանի այլ փաստաթղթեր ավելի բարենպաստ պայմաններով, Հայկ Նահապետյանը նշեց, որ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել էր՝ Ադրբեջանը չէր համաձայնվում դադարեցնել։ Չգիտի դա իրականություն է, թե ոչ, բայց ռուսական աղբյուրներն այլ բան են ասում. «Հայտնի լրագրող և կարելի է ասել Կրեմլին մոտ կանգնած անձը՝ Սալավյովը, հաղորդման ժամանակ ասում է, որ այլ տարբերակներ եղել են։ Այդ հարցը բարձրացրեց Ռոման Բաբայանը՝ ասաց, որ ամերիկացիների հետ մինչև վերջին պահը Փաշինյանը խորհրդակցում էր։ Միգուցե չէր էլ կարող չխորհրդակցել, և դա ևս պետք է բնական ընդունել, բայց նաև հարց բարձրացրեց, թե ինչու չի կանգնեցվել։ Փաշինյանն ասում էր, որ Թուրքիան անուղղակի, իսկ Ադրբեջանն ուղղակի չէին համաձայնում կանգնեցնել պատերազմը։ Լինելով Նիկոլ Փաշինյանի խիստ ընդդիմախոս՝ այս հարցում համակարծիք եմ իր հետ»,-ասաց փորձագետը։

Անդրադառնալով Նիկոլ Փաշինյանի այն հայտարարությանը, որ Շուշիի հանձնման պայմանն առաջադրվել է դեռևս պատերազմի սկզբնական շրջանում, մինչդեռ ԱԳՆ-ն այլ բան է ասում, Հայկ Նահապետյանը նկատեց՝ դա իրականությանը չի համապատասխանում և այդտեղ Նիկոլ Փաշինյանը բացթողում արեց. «Շուշիի պարտությունը ռազմական է, Շուշին մեծ հաշվով պատրաստ չէր որպես առանձին միավոր դիմագրավելու։ Ռազմական առումով Շուշին ընկավ։ Կարծում եմ՝ իրավիճակի վերաբերյալ գնահատկանը եղել է այնքան սթափ, որ Շուշին պաշտպանելու այլընտրանք չեն ունեցել, իսկ ինչու չեն ունեցել, որովհետև Շուշին պատրաստ չի եղել ոչ թե պատերազմի սկզբում, այլ դրանից առաջ»,-ասաց փորձագետը, ով գտնում է, որ Շուշին շատ երկար կարող էր դիմադրել և դա ռազմական բացթողում է։

Հայկ Նահապետյանն ընդգծեց՝ Հայաստանի առջև կան լուրջ մարտահրավերներ և դրանցից մեկը Թուրքիան է, և չենք կարող բացառել Թուրքիայի այլ սադրանքներ. «Մենք նաև պետք է պատրաստվենք Թուրքիայի կողմից նոր սադրանքների, իհարկե այդտեղ որպես գործիք օգտագործելու է Ադրբեջանը։ Այսինքն Հայաստանի ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը մեկ խնդիր պետք է դնի՝ ավելի լուրջ մարտահրավերներին չեզոքացնելու խնդիր։ Կարո՞ղ ենք ինքներս ինքնուրույն անել, կարծում եմ՝ ոչ։ Կյանքը կրկին անգամ ցույց տվեց, որ չենք կարող։ ՀԱՊԿ պարտավորությունների շրջանակում ռուսական զինական ներկայությունը Հայաստանում պետք է ավելանա և դա է դառնալու երաշխիքը, ոչ թե ինչ-որ քաղաքական շրջանակների, փորձագետների կենցաղային արտահայտած մտքերը»,-նշեց փորձագետը։

Աղբյուր` Փաստինֆո