Առ այսօր ՀՀ քրեական օրենսգրքի «խոշտանգում» հոդվածի սահմանումը չի համապատասխանեցվել Կոնվենցիայի պահանջներին - ՓԱՍՏԻՆՖՈ | Իրավական լուրեր, իրադարձություններ, վերլուծություններ, տեսանյութեր

ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ

Բոլորը

05/04/2024 19:44 Ինչ- որ անելու ենք` կանենք, կտեսնեք. Միքայել արքեպիսկոպոս Աջապահյան 05/04/2024 18:49 Ուժեղ կարկտահարություն՝ Արմավիրում 05/04/2024 21:57 Մեղրիից մինչև Տավուշ՝ Ադրբեջանն ունի 15 զինվորական զորամաս՝ 45. 000 զինծառայողներով. Վոլոդյա Հովհաննիսյան 05/04/2024 15:49 Բագրատ Սրբազանը ծնկի եկավ ու ստացավ Լենա տատի օրհնությունը. Տավուշից սկսվեց դեպի Երեւան քայլերթը 05/05/2024 22:13 Փաշինյանի աշխատակազմի ղեկավարի տեղակալի Facebook-ի էջի ետնանկարում Իլհամ Ալիևին պատկանող հյուրանոցի լուսանկարն է. Ղազարյան 05/04/2024 10:31 Գյումրիում տան կրակը մարելուց հետո հրշեջները հայտնաբերել են 3 և 5 տարեկան երեխաների դիեր 05/05/2024 16:16 Որևէ երաշխիք չկա.հանձնելուց` պատերազմ, չհանձնելուց` պատերազմ. Սրբազան 05/05/2024 10:26 Ողբերգական դեպք՝ Արարատի մարզում. հայրական տանը հայրը հայտնաբերել է իր 25-ամյա որդու մարմինը, կողքին էլ՝ իր անվամբ հաշվառված հրացանը 05/05/2024 13:08 Օր 2. Սրբազանի առաջնորդությամբ տավուշյան շարժումը գալիս է Երեւան. Ուղիղ միացում 05/05/2024 21:24 Արցախցի երիտասարդները միացել են Սրբազանի քայլերթին. ծածանվում են Հայաստանի ու Արցախի դրոշները, վարորդները ողջունում ազդանշաններով (տեսանյութ) 05/04/2024 21:41 Հաղարծին վանքում Բագրատ Սրբազանը հնչեցրեց այսքան սպասված զանգերը 05/04/2024 16:54 Փաշինյանը յասաման է նվիրել Աննա Հակոբյանին. նոր տեսանյութ է տարածել 05/05/2024 19:49 Ցանկանում են առանց ընտրությունների իշխանություն վերցնել. Արսեն Թորոսյան 05/05/2024 20:44 Երևանում՝ դաշտամիջյան հատվածում, ծառից կախված հայտնաբերվել է տղամարդու մարմին 05/05/2024 22:25 Դեպի Երեւան երթը կմեկնարկի Սեւանի թերակղզու խաչմերուկից 05/04/2024 14:47 Ֆրանսիահայ լրագրողը, ըստ ԱԱԾ-ի, վտանգ է ներկայացնում ՀՀ-ի համար. Թոքի քաղցկեղ ունեցող Լեո Նիկոլյանը շարունակում է հացադուլը. Նրա վիճակը վատթարացել է 05/05/2024 22:07 Արտակարգ դեպք՝ Երևանում. պայթյուն-հրդեհ՝ «Տոչկա» ակումբում 05/05/2024 14:48 Եթե ինձ բարձրացնեք կղզի, ես արարողությունը կանեմ, այդ հոգևորականը Բագրատ Սրբազանն էր». Չարխչյան 05/05/2024 12:27 Ատեստավորման քննությունների բացարձակ գերազանցիկը. գնդապետ Տիգրան Հակոբյան (տեսանյութ) 05/05/2024 10:19 Ու՞ր եք, Համալսարանի, Պոլիտեխնիկի, այլ բուհերի դասախոսներ և ուսանողներ. միթե՞, ի տարբերություն Կոնսերվատորիայի ուսանողության, բոլորդ համաձայն եք հայրենիքի վաճառքին. Իշխանյան

Առ այսօր ՀՀ քրեական օրենսգրքի «խոշտանգում» հոդվածի սահմանումը չի համապատասխանեցվել Կոնվենցիայի պահանջներին 06/27/2014 17:07 | ԼՐԱՀՈՍ

Խոշտանգումների զոհերի աջակցության միջազգային օրվա կապակցությամբ «Ընդդեմ իրավական կամայականության» և «Քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտ» հասարակական կազմակերպությունները հանդես են եկել համատեղ հայտարարությամբ:

Հայտարարության մեջ մասնավորապես ասվում է.

Յուրաքանչյուր տարի հունիսի 26-ին նշվում է ՄԱԿ-ի կողմից հռչակված խոշտանգումների զոհերի աջակցության միջազգային օրը:

Արդեն ավելի քան քսան տարի է՝ Հայաստանը վավերացրել է «Խոշտանգումների եւ այլ դաժան, անմարդկային կամ նվաստացնող վերաբերմունքի ու պատժի դեմ կոնվենցիան», որով պարտավորվում է արդյունավետ քննություն իրականացնել խոշտանգումների դեպքերի վերաբերյալ եւ մեղավորներին ենթարկել պատասխանատվության:

Այդուհանդերձ, առ այսօր ՀՀ քրեական օրենսգրքի «խոշտանգում» հոդվածի սահմանումը չի համապատասխանեցվել Կոնվենցիայի պահանջներին, որի արդյունքում խոշտանգման Կոնվենցիոն սահմանմանը համապաստասխանող արարքները որակվում են քրեական օրենսգրքի այլ հոդվածներով (օր.`պաշտոնեական լիազորությունները անցնելը, պաշտոնեական լիազորությունները չարաշահելը եւ այլն), ինչը թույլ չի տալիս արտացոլել «խոշտանգում» հասկացության էությունը, ապահովել եւ իրացնել խոշտանգման զոհերի փոխհատուցման իրավունքը եւ արդյունավետ պայքար մղել այս արատավոր երեւույթի դեմ:

Խոշտանգումների կիրառման դեպքերում անարդյունավետ քննությունը եւ անպատժելիությունը Հայաստանում տարիներ շարունակ եղել եւ շարունակում է լուրջ խնդիր հանդիսանալ: Մասնավորապես` խոշտանգումների եւ վատ վերաբերմունքի դեպքերի կապակցությամբ հաճախ քրեական հետապնդում չի իրականացվում, իսկ հարուցված քրեական գործերով անհապաղ, անկողմնակալ եւ արդյունավետ քննություն չի ապահովվում:

Այս առումով խնդրահարույց է ներկայումս առկա իրավակիրառ այն պրակտիկան, համաձայն որի` ոստիկանության աշխատակիցների կողմից կիրառված բռնության դեպքերով նյութերի պատրաստումը եւ քննությունը իրականացվում է հենց ոստիկանության, այլ ոչ թե Հատուկ քննչական ծառայության կողմից:

Նման իրավիճակը լուրջ կասկածներ է հարուցում իրականացված քննությունների անկողմնակալության եւ արդյունավետության վերաբերյալ:

Չնայած որ վերջին տարիներին գրանցվել է պաշտոնատար անձանց կողմից վատ վերաբերմունքի դեպքերի կապակցությամբ ստացված բողոքների եւ պատրաստված նյութերի թվի նկատելի աճ, սակայն դրանց չնչին տոկոսի դեպքում է քրեական գործ հարուցվում եւ միայն մի քանիսն են արդյունքում հասնում դատարան:

Այսպես, համաձայն ՀՀ հատուկ քննչական ծառայության (ՀՔԾ) տվյալների՝ 2013 թվականին ՀՔԾ-ի կողմից քննվել է պաշտոնատար անձանց կողմից վատ վերաբերմունքի 114 դեպք, որոնցից 85-ի դեպքում քրեական գործի հարուցումը մերժվել է, իսկ հարուցված գործերից միայն 2-ն են ուղարկվել դատարան:

Հատկանշական է, որ քրեական հետապնդում չիրականացնելու մասին որոշում կայացնելիս ՀՔԾ-ն որոշ դեպքերում բավարար հիմք է համարել իրադրության այնպիսի փոփոխումը, ինչպիսին է զբաղեցրած պաշտոնից անձին ազատելը` պատճառաբանելով, որ նա այլեւս դադարել է հանրության համար վտանգավոր լինելուց:

Այսպիսի որոշումները վկայում են արդյունավետ քննության բացակայության մասին, ինչը նպաստում է իրավապահ մարմինների շրջանում անպատժելիության մթնոլորտի ամրապնդմանը:

Այս առնչությամբ հատկապես մտահոգիչ է, որ վերջին տարիներին համաներման ակտերի կիրառման հիմքով խոշտանգումների եւ վատ վերաբերմունքի համար դատապարտված ոստիկանության աշխատակիցները կարողանում են պարբերաբար խուսափել քրեական պատասխանատվությունից կամ պատժից:

Այսպես` 2013թ. հոկտեմբերի 11-ին Երեւան քաղաքի Կենտրոն եւ Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանը Ոստիկանության Երեւան քաղաքի վարչության Կենտրոնական բաժնի երկու օպերլիազորներին՝ Արտակ Բարսեղյանին եւ Խաչիկ Բախբուդարյանին դատապարտեց 3 տարվա ազատազրկման` խոստովանական ցուցմունք կորզելու նպատակով Ռոբերտ Հովսեփյանի նկատմամբ բռնություն գործադրելու համար:

Կիրառելով ՀՀ անկախության հռչակման 22-րդ տարեդարձի կապակցությամբ համաներում հայտարարելու մասին որոշումը` դատարանը ազատ արձակեց դատապարտյալներին նիստերի դահլիճից:

Քրեաիրավական այսպիսի պրակտիկան հակասում է Հայաստանի կողմից ստանձնած միջազգային պարտավորություններին, այդ թվում՝ խոշտանգումների բացարձակ արգելքի սկզբունքը, արդյունավետ քննություն իրականացնելու եւ մեղավորներին պատասխանատվության ենթարկելու պարտականությունը, ինչպես նաեւ տուժողի հատուցում ստանալու իրավունքը:

Ելնելով վերոշարադրյալից` «Քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտ» եւ «Ընդդեմ իրավական կամայականության» հասարակական կազմակերպությունները կոչ են անում ՀՀ իշխանություններին`

• ՀՀ քրեական օրենսգրքում խոշտանգման սահմանումը համապատասխանեցնել «Խոշտանգումների եւ այլ դաժան, անմարդկային կամ նվաստացնող վերաբերմունքի ու պատժի դեմ» ՄԱԿ-ի կոնվենցիային եւ սահմանել արարքի վտանգավորությանը համարժեք պատիժ։

• Ապահովել, որպեսզի ոստիկանության աշխատակիցների`բռնություն գործադրելու վերաբերյալ գործերով քրեական հետապնդումը չիրականացվի ոստիկանության կողմից:

• Ապահովել անհապաղ, անկողմնակալ եւ արդյունավետ քննություն խոշտանգումների եւ վատ վերաբերմունքի դեպքերի կապակցությամբ։

• Պահպանել մարդու իրավունքների միջազգային սկզբունքներն ու չափանիշները եւ երաշխավորել, որ խոշտանգում կամ վատ վերաբերմունք կիրառելու մեջ մեղավոր ճանաչված պաշտոնատար անձանց նկատմամբ չկիրառվի համաներում։