Փաստ ինֆո

ՌԴ-ն ցանկանում է վերանայել Կիոտոյի համաձայնագրին իր անդամակցությունը: ՌԴ վարչապետ Դմիտրի Մեդվեդևն առաջարկել է ևս մեկ անգամ քննարկել Ռուսաստանի մասնակցության հարցը Կիոտոյի համաձայնագրին: «Մենք Կիոտոյի համաձայնագրից ոչ մի կոմերցիոն օգուտ չենք ստացել, չենք կարողացել օգտվել»- հայտարարել է նա կառավարության նիստի ժամանակ:

Նա նիստի մասնակիցներին առաջարկել է մտածել այդ մասին և խորհել թե արժե՞, արդյոք, «այդ ամենը քարշ տալ»: Նա նաև նշել է, որ նախկինում «որպես վեհաժողովների և ֆորումների մասնակից ասել ենք, որ եթե համաշխարհային հանրությունը չգա համաձայնության, ապա մենք ձեռքերս թափ կտանք Կիոտոյի համաձայնագրի վրա»:

Իսկ ՌԴ փոխվարչապետ Արկադի Դվորկովիչը այդ նույն խնդրի մասին խոսելով նշել է, որ «որոշումներում պետք է պահպանել կառավարության տնտեսական ծրագիրը, որը կապված է նախագծերի իրականացումը շարունակելու և անհրաժեշտ օգուտներ ստանալու հետ»: Նա նույնպես տեղեկացրել է, որ տվել է հանձնարարականներ «Եվրամիության հետ այդ հարցի մասին երկկողմանի համաձայնագիր կնքելու վերաբերյալ»:

Բայց, կապված ԵՄ-ի հետ էներգետիկայի ոլորտում առկա ոչ միանշանակ հարաբերությունների հետ, Դվորկովիչը նման սցենարով խնդիրները լուծելու հնարավորության հեռանկարի մասին դեռ լիարժեք չի կողմնորոշվում:

Հիշեցնենք, որ Կիոտոյի համաձայնագիրն ընդունվել է 1997թ.-ին: Այն առնչվում է եղանակի գլոբալ փոփոխության դեմ համաշխարհային հանրության կողմից ձեռնարկվելիք միջոցներին: Այդ փաստաթուղթն ստորագրող երկրները պարտավորվում են արդյունաբերության ոլորտում, 1990թ.-ի համեմատությամբ 2008-2012թթ-երին կայունացնել կամ կրճատել ջերմոցային գազերի արտանետումները: Համաձայնագիրը նաև նախատեսում է նման արտանետումների չափաքանակների առևտրի հնարավորություն: Այսինքն, պետությունները կամ ընկերությունները կարող են գնել կամ վաճառել ջերմոցային գազերի արտանետման չափաքանակների քվոտաներ՝ ազգային, տարածաշրջանային կամ էլ միջազգային շուկաներում:

Շարունակելով թեման արժե հիշել, որ մի այնպիսի արդյունաբերապես զարգացած երկիր, ինչպիսին է ԱՄՆ-ն, Կիոտոյի համաձայնագրին չի միացել: Եվ դրա ժամկետների լրացման հետ կապված, երբ արդեն աշխատանքներ են կատարվում փաստաթուղթը թարմացնելու ուղղությամբ, դժվար չէ ենթադրել, որ այդ երկրի այսօրվա ղեկավարները կշարունակեն պահպանել 1997թ.-ին Ջորջ Բուշի կողմից որդեգրած մերժողական քաղաքականությունը:

Նման ենթադրության հիմքերն առավել քան շատ են, որոնց մեջ առաջնային տեղում, անշուշտ, համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամից դուրս գալու անհրաժեշտությունն է: Չէ՞, որ դա ուղղակի հակամետ է այսօրվա արտադրական խնդիրներին և ճգնաժամային իրավիճակներից դուրս գալու տրամաբանությանը, որը հաճախ տարբերակումներ չի դնում անգամ միջոցների և ձեռնարկվելիք քայլերի եղանակներում: Այսինքն, այս պարագայում ԱՄՆ-ին առաջարկել սեփական արտադրության նկատմամբ տարբերակված մոտեցում կամ «մկրատի» քաղաքականության կիրառում՝ առավել քան անիմաստ է:

Ի դեպ, ասենք, որ ՌԴ վարչապետի հայտարարությունը միանգամայն օրինաչափ և հասունացած գաղափար է: Այդ մասին գործադիր իշխանության շրջանակներում խոսել են նաև առաջ: Օրինակ, կարելի է հիշել ընթացիկ տարվա սեպտեմբերին ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Ալեքսանդր Լուկաշևիչի հայտարարությունը, որը Կիոտոյի համաձայնագիրը համարում էր ոչ արդյունավետ: Նա նշել էր, որ «…համաշխարհային զարգացման սոցիալ-տնտեսական բնութագիրը նկատելիորեն փոփոխվել է: Պահանջվում է մոդիֆիկացնել գործող բնակլիմայական ռեժիմը 21-րդ դարի իրողություններին համապատասխան»:

Ինչպես ցույց են տալիս պաշտոնապես շրջանառության մեջ դրված տվյալները, այդ համաձայնագրում նախատեսված պարտականությունների կատարումը ջերմոցային արտանետումների ծավալը ծածկում է ընդամենը 30 տոկոսով: Իսկ առաջիկայում դա միտում ունի ավելի նվազելու: Իսկ, ինչպես նշել է ՌԴ արտաքին գերատեսչության պաշտոնյան, դա նշանակում է, որ «անհնար է հասնել միջազգայնորեն համաձայնեցված նպատակին և ջերմության գլոբալ բարձրացումը սահմանափակել C 2 աստիճանից ոչ բարձր նիշի սահմաններում»:

Նշենք, որ Հայաստանն իր տնտեսական գործունեությունը շատ բաներով համապատասխանեցնում է Կիոտոյի համաձայնագրի ոգուն:

Այսպես, ՀՀ ԱԺ-ն 2006թ.-ին ընդունեց «Օզոնային շերտը քայքայող նյութերի մասին» ՀՀ օրենքը: Այդ նույն տրամաբանությամբ 2005-2007թթ.-ին երկրի ձեռնարկություններում արտադրությունից հանվեցին օզոն քայքայող նյութերը, օրինակ՝ աէրոզոլները կամ նման հատկանիշներով նյութ պարունակող արտադրատեսակները, օրինակ՝ սառնարանները: Կազմակերպական զգալի աշխատանքներ իրականացվեցին օզոնաքայքայիչ նյութերի ապօրինի առևտուրը կանխարգելելու ուղղությամբ: Իսկ 2010թ.-ից, ընդհանրապես, ՀՀ տարածք առավել վտանգավոր օզոնաքայքայիչ նյութերի ներմուծումը, պարզապես, դադարեցվեց: